تهدید رونق بورس با کسری بودجه
جهان‌صنعت – در حالی که بازار سرمایه طی هفته‌های اخیر جانی تازه گرفته، زنگ خطر فشار کسری بودجه دولت در شش ماهه دوم سال به صدا در آمده است. براساس تجربه سال‌های گذشته، فعالان بازار سرمایه این سوال نگران‌کننده را مطرح می‌کنند که آیا بورس قرار است بار دیگر به ابزار جبران کسری بودجه دولت تبدیل شود؟
حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز با اشاره به تشدید ناترازی و کسری بودجه دولت پس از فعال شدن «مکانیسم‌ماشه» تاکید کرد: «هرچند تا کنون نشانه‌ای از ورود دولت به بازار سرمایه دیده نشده اما احتمال استفاده از ظرفیت بورس برای تامین نقدینگی همچنان وجود دارد.» او هشدار داده است که تکرار سیاست فروش اجباری اوراق بدهی می‌تواند آرامش بورس را بر هم بزند و بازار سهام را وارد دوره‌ای از رکود کند. از طرف دیگر حجم بزرگ این کسری بودجه و تاثیر منفی عمیق آن نیز بر نگرانی‌ها افزوده است.
با ورود به شش ماهه دوم سال فشارها و چالش‌های مالی در بودجه دولت بیش از پیش محسوس شده است. افزایش هزینه‌های جاری نیاز به پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان و تعهدات مالی دیگر، دولت را با کسری بودجه مواجه کرده و مدیریت تراز مالی را پیچیده‌تر کرده است. همزمان تورم و نوسانات اقتصادی فشار بر سیاست‌های مالی را تشدید کرده و محدودیت‌های تامین منابع را برجسته می‌کند. از سوی دیگر بازار سرمایه در ماه‌های اخیر نوسانات متنوعی را تجربه کرده و سطح نقدینگی موجود و حجم معاملات روزانه ظرفیت محدودی برای جذب منابع جدید ایجاد کرده است. در چنین شرایطی توجه به وضعیت بورس و نقدینگی آن اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند زیرا بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین کانال‌های جذب منابع مالی برای دولت و بخش‌خصوصی به‌شمار می‌رود. با این حال محدودیت‌های ساختاری و رفتار سرمایه‌گذاران می‌تواند اثرگذاری این مسیر را تحت‌تاثیر قرار دهد. باتوجه به این شرایط و نیاز فزاینده دولت به منابع مالی، این سوال مطرح می‌شود که آیا دولت ممکن است بار دیگر برای جبران کسری بودجه سراغ بازار سرمایه برود؟
دولت با کسری بودجه مواجه است
حسین مریدسادات، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا احتمال دارد دولت برای تامین منابع مالی و پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان خود سراغ بازار سرمایه برود، گفت: «با فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه، دولت با کسری بودجه و ناترازی شدید در بخش‌های مختلف اقتصادی مواجه شده و این موضوع برای همگان آشکار است.» او ادامه داد: «هرچند تا امروز اتفاق خاصی در تابلوی معاملات بورس رخ نداده اما نمی‌توان احتمال ورود دولت به این بازار را منتفی دانست.»
تاثیر منفی عرضه‌های سنگین بر بورس
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: «اگر دولت تصمیم بگیرد از ظرفیت بورس برای تامین نقدینگی استفاده کند، چند مسیر پیش رو دارد. عرضه سهام دولتی یکی از این مسیرهاست اما باید توجه داشت که توان بازار سرمایه عددی مشخص است و در شرایط فعلی حجم معاملات روزانه معمولا بین ۱۱تا۱۲هزار‌میلیارد تومان است.»
مریدسادات گفت: «بازار بیش از این توان جذب عرضه‌های سنگین را ندارد و اگر دولت بخواهد از این طریق اقدام کند، فشار قابل‌توجهی به شاخص و قیمت سهام وارد خواهد شد.»
فروش اوراق بدهی برای جبران کسری بودجه
مریدسادات خاطرنشان کرد: «محتمل‌ترین گزینه برای جبران کسری بودجه از بورس همان روشی است که دولت در سال‌های گذشته نیز از آن استفاده کرده است یعنی فروش اوراق بدهی به‌صورت اجباری.» این کارشناس بازار سرمایه گفت: «در صورت نیاز به تامین نقدینگی به احتمال زیاد دولت دوباره به سمت فروش اجباری اوراق خواهد رفت. این اقدام در ظاهر می‌تواند بخشی از منابع مالی دولت را تامین کند اما اثرات جانبی آن برای بازار سرمایه منفی است.»
شرایط بازار سرمایه دیگر مانند سال ۹۹ نیست
مریدسادات تاکید کرد که شرایط بازار سرمایه دیگر مانند سال۹۹ نیست که دولت بتواند سهام خود را مستقیما در بازار عرضه کند و انتظار داشته باشد خریداران حقیقی و حقوقی از آن استقبال کنند. به‌گفته او، سرمایه‌گذاران امروز هوشمندتر از گذشته عمل و سیاست‌های مالی دولت را با دقت رصد می‌کنند.
تاثیر منفی فروش اوراق بدهی بر بازار سرمایه
این کارشناس بازار سرمایه گفت: دولت این توانایی را دارد تا از محل فروش اوراق بدهی برای جبران کسری بودجه استفاده کند اما تاثیر منفی آن در نهایت خود را در بازار سرمایه نشان خواهد داد.
مریدسادات افزود: «در چنین شرایطی آرامش نسبی بورس به‌هم می‌خورد زیرا پولی که در بازار سهام در گردش بوده متعلق به همان بازار است. زمانی که دولت نهادها و ارکان مالی را وادار به خرید اوراق می‌کند، نقدینگی از بازار سهام خارج و به سمت بازار بدهی هدایت می‌شود.» او تصریح کرد: «این موضوع موجب تضعیف سمت تقاضا و افزایش فشار فروش در بورس خواهد شد در نتیجه شاخص‌ها تحت‌تاثیر قرار گرفته و وضعیت معاملات متزلزل می‌شود.» مریدسادات افزود: «این استراتژی در واقع تکرار سیاستی بوده که بارها از سوی دولت‌ها اجرا شده و نتیجه آن نیز کاملا قابل پیش‌بینی است.» او ادامه داد: «اگرچه دولت برای چندمین بار می‌تواند از این ابزار برای جبران کسری بودجه استفاده کند اما در نهایت دود آن به چشم فعالان بازار سرمایه خواهد رفت.»مریدسادات خروج نقدینگی از بورس و اجبار به خرید اوراق، تعادل عرضه و تقاضا را بر هم زده و بازار سهام را وارد دوره‌ای از رکود می‌کند.
