اصلاح درون کانالی بورس

امیرعلی امیرباقری،کارشناس بازار سرمایه

روز گذشته در بازار سرمایه اتفاقاتی رخ داد که تحلیل آن می‌تواند تصویر روشن‌تری از وضعیت فعلی و مسیر پیش‌رو ارائه دهد. نخستین نکته مهم بعد روانی بازار و درهم‌تنیدگی محسوس میان بازار ارز و بازار سهام است. این پیوند روانی تا حدی موجب شد نوعی تفکر اصلاحی در بدنه بازار شکل بگیرد و فعالان بازار نسبت به ادامه روند با احتیاط بیشتری حرکت کنند. از سوی دیگر رسیدن بازار به برخی مقاومت‌های دینامیکی در حوزه تکنیکال نیز باعث شد که بازار سهام وارد فاز حرکت درون کانالی شود و رفتار قیمت‌ها حالت کنترل‌شده‌تری به خود بگیرد.

با دقت در رفتار امروز بازار می‌توان گفت آنچه رخ داد بیشتر از جنس «اصلاح درون کانالی» بود و در شرایط فعلی نشانه‌های مشخصی از ریزش و افت عمیق در بازار مشاهده نمی‌شود. همزمان با این مساله، نگاهی به بازار ارز نیز ضروری است. با توجه به بودجه‌ای که دولت به مجلس ارائه کرده به‌نظر می‌رسد رویکرد کلی دولت از افزایش حجم نقدینگی به سمت تامین مالی از محل نقدینگی موجود تغییر کرده است. به بیان دیگر دولت تلاش می‌کند به‌جای خلق نقدینگی جدید، مسیر تامین مالی را از دل بازار سرمایه فراهم کند بنابراین حفظ قوام و دوام بازار سرمایه برای دولت اهمیت دارد تا حقوقی‌ها بتوانند از طریق فروش سهام امکان تامین مالی داشته باشند.

از سوی دیگر فشار اوراق که در دوره‌هایی به‌عنوان عامل مزاحم برای بازار سرمایه عمل می‌کرد تا حدودی کاهش یافته و انتظار نمی‌رود به نرخ بهره فشار جدی وارد شود. در نتیجه احتمالا بازار با افت معنادار نسبت  P/E مواجه نخواهد شد. در بازار ارز نیز با توجه به حجم نقدینگی و انتظارات تورمی موجود در جامعه، انتظار اصلاح سنگین وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد دولت در حال تغییر رویکردی جدی است؛ به‌جای عرضه ارزان نهاده‌ها از جمله ارز، سیاست هدفمند کردن یارانه‌ها به‌ویژه برای دهک‌های پایین‌تر و آزادسازی نرخ‌ها از جمله نرخ سوخت، نرخ ارز و سایر قیمت‌ها در دستور کار قرار گرفته تا فرصت‌های رانت تا حد زیادی محدود شود و بازی قدیمی که سال‌ها اقتصاد ایران را درگیر کرده بود تغییر کند.

مجموع این عوامل نشان می‌دهد انتظار ورود بازار سرمایه به فاز اصلاح عمیق چندان منطقی نیست. حتی حجم معاملات روز گذشته نیز نشانه مهمی به همراه داشت. در بسیاری از نمادها شاهد انتقال نقدینگی از سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی بودیم و همین ورود پول حقیقی می‌تواند نشانگر توجه مجدد سرمایه‌گذاران خرد به بازار سهام باشد. به‌نظر می‌رسد مقصد بعدی بخشی از نقدینگی موجود در بازارهای ارز و طلا تدریجا بازار سرمایه خواهد بود.

در کنار این موارد باید به یک نکته مهم دیگر نیز توجه داشت؛ اصلاح اخیر بازار بیشتر از جنس «بازگشت» بود تا افت واقعی چراکه بازار سرمایه با توجه به اتفاقات گذشته تا حد زیادی از ارزش ذاتی خود فاصله گرفته و در وضعیت آندرولی قرار گرفته بود بنابراین رشد اخیر بازار رشد حبابی یا مبتنی بر هیجان نبود بلکه در واقع حرکت به سمت ارزش ذاتی تلقی می‌شود. اگر این رشد را با تورم نرمال کنیم، هنوز بازار سرمایه نسبت به بازارهای سنتی عقب‌ماندگی دارد.

در نهایت اگر ریسک‌های سیاسی کاهش پیدا کند، می‌توان انتظار داشت بازار سرمایه در میان‌مدت و بلندمدت مسیر خود را با ثبات بیشتری ادامه دهد و به تدریج به ارزش واقعی خود نزدیک شود. درنتیجه آنچه روز گذشته در بازار دیدیم بیشتر نشانه اصلاح منطقی، جابه‌جایی نقدینگی و آماده شدن برای ادامه مسیر است، نه هشداری برای سقوط.