تشدید فرار سرمایه‌گذاران از بورس با فعال‌سازی مکانیسم ماشه
جهان‌صنعت – اگرچه بازار سرمایه دیروز دادوستدهای خوبی را پشت سر گذاشت و روند شاخص‌ها مثبت بود اما کاهش حجم و ارزش معاملات خرد نشان می‌داد که بازیگران بازار همچنان محتاط هستند و رخدادهای سیاسی را با تردید و نگرانی تماشا می‌کنند. بر این اساس اثر منفی مکانیسم ماشه همچنان در بازار سرمایه برقرار است. در پی همین خبر و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، بازار سرمایه در روزهای اخیر با افت شدید شاخص‌ها مواجه شده است. این تحولات به ویژه در روزهای شنبه و یکشنبه (۲۹ و ۳۰شهریور ۱۴۰۴) فشار فروش گسترده‌ای را در پی داشت. برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه آثار فعال شدن مکانیسم ماشه و تحریم‌های احتمالی را بر بورس بررسی کرد و درباره نقش سیاست‌های دولت و بانک مرکزی توضیح داد.
فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل بازار سرمایه را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. در روز شنبه(۲۹ شهریور) شاخص کل بورس تهران با کاهش بیش از ۵۰هزار واحدی به ۲میلیون و ۵۴۲هزار واحد رسید و روز یکشنبه نیز با افت ۳۸هزار واحدی مواجه شد.
این کاهش‌ها عمدتا ناشی از نگرانی سرمایه‌گذاران نسبت به بازگشت تحریم‌های نفتی، بانکی و تجاری است که می‌تواند جریان ورود ارز را محدود کرده و انتظارات تورمی را افزایش دهد اما سوال این است که آیا بورس می‌تواند خود را با مکانیسم ماشه وفق دهد یا خیر؟ آیا دولت قادر خواهد بود از ریزش بورس و فرار سرمایه‌گذاران به بازارهای موازی جلوگیری کند؟
نجات بورس در کوتاه‌مدت با حمایت‌های نقدی
برزو حق‌شناس در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز گفت که «فرض کنیم مکانیسم ماشه به قطعیت برسد و تحریم‌ها اجرایی شوند، این مساله قطعا روی بازار سرمایه اثرگذار خواهد بود.»
او در ادامه با تاکید بر اینکه اثر تحریم‌ها را می‌توان در کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت مورد بررسی قرار داد، بیان کرد: «در کوتاه‌مدت می‌توان با تزریق حمایت‌های نقدی و مالی از سوی بازارساز، بازار را از سقوط نجات داد. این اقدامات می‌تواند آثار منفی اولیه را جمع و جور کند.»
تاثیر ثابت ماندن دلار توافقی بر حاشیه سود شرکت‌ها
این کارشناس بازار سرمایه توضیح دادکه «اگر سیاست بانک مرکزی و دولت در حفظ نرخ ارز توافقی ثابت باشد، فاصله نرخ دلار آزاد و توافقی افزایش می‌یابد. این موضوع باعث می‌شود کار شرکتهای صادرات محور سخت‌تر شود زیرا هزینه‌های انتقال پول و دور زدن تحریم‌ها بالا می‌رود و حاشیه سود کاهش می‌یابد.» وی افزود: «اگر اجازه داده شود دلار توافقی رشد کند و فاصله با دلار آزاد زیاد نشود، این اتفاق می‌تواند در میان‌مدت به نفع بازار سرمایه باشد و حاشیه سود شرکت‌ها افزایش یابد.»
آثار منفی تحریم‌ها در بلندمدت
حق‌شناس بیان کرد که «حتی اگر در میان‌مدت شرایط بهبود یابد، در بلندمدت تحریم‌ها اقتصاد را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند و ریسک‌های سیستماتیک افزایش می‌یابد.» وی افزود: «سرمایه‌گذاران، ریسک‌گریز خواهند بود و این موضوع باعث تشدید خروج سرمایه از بازار سرمایه خواهد شد.»
مدیریت درست سیاست‌ها نقش کلیدی در کاهش آثار منفی مکانیسم ماشه
حق‌شناس در پایان گفت که «در نهایت بازار سرمایه تحت تاثیر تحریم‌ها و سیاست‌های دولت و بانک مرکزی قرار خواهد گرفت و مدیریت درست این سیاست‌ها نقش کلیدی در کاهش آثار منفی دارد.» گفتنی است کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند که فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌تواند بورس را به سمت رکود تاریخی سوق دهد. از سوی دیگر دولت می‌تواند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی مانند تزریق نقدینگی هدفمند
به بازار سرمایه، تضمین شفافیت در معاملات و ارائه بسته‌‌های حمایتی برای شرکتهای بورسی، فشار روانی را کاهش داده و اعتماد سرمایه‌گذاران را بازگرداند. تقویت ابزارهای مالی جایگزین و مدیریت هوشمند نوسانات نرخ ارز نیز می‌تواند اثرات منفی تحریم‌ها را تعدیل کند.
