تنش‌های نظامی و جهش تورم
جهان صنعت – نرخ‌های تورم که در آخرین سال دولت سیزدهم روندی نزولی را در پیش گرفته بودند، در سال اول دولت چهاردهم بار دیگر صعودی شدند؛ این در حالی است که ریسک‌های سیاسی، از جمله تنش‌های ایران و رژیم صهیونیستی و همچنین استیضاح وزیر اقتصاد، نقش پررنگی در اوج‌گیری تورم ایفا کردند. اقتصاد ایران در یک‌سال گذشته و از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان با چالش‌های متعددی دست و پنجه نرم کرده است و تحولات بی‌سابقه سیاسی نیز به این مشکلات دامن زده‌اند. در این میان، بررسی مسیر تورم در یک سالی که از فعالیت دولت چهاردهم می‌گذرد و مقایسه آن با آخرین سال فعالیت دولت سیزدهم حاکی از آن است که نرخ‌های تورم بار دیگر مسیر صعودی را در پیش گرفته‌اند؛ کارشناسان اقتصادی نیز پیش‌بینی می‌کنند که روند رو به بالای شاخص‌های تورمی در ماه‌های پیش‌رو نیز ادامه خواهد داشت.
بررسی روند تورم از مردادماه۱۴۰۲ تا تیرماه۱۴۰۴ که شامل آخرین سال فعالیت دولت سیزدهم و نخستین سال فعالیت دولت چهاردهم می‌شود، از تغییر روند این شاخص حکایت دارد.نرخ تورم سالانه در مردادماه۱۴۰۲ برابر با ۷/۴۶درصد بود که در یک روند نزولی، در تیرماه سال۱۴۰۳ و آخرین ماه فعالیت دولت ابراهیم رییسی به ۵/۳۵درصد کاهش یافت. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز طی این مدت از ۸/۳۹درصد به ۲/۳۲درصد افت کرد.
روند نزولی نرخ تورم سالانه تا دی‌ماه۱۴۰۳ نیز ادامه یافت و این نرخ رقم ۳۲ درصد را ثبت کرد اما پس از آن، این نرخ وارد یک روند صعودی شد تا براساس جدیدترین گزارش مرکز آمار ایران، در تیرماه امسال به سطح ۳/۳۵درصدی برسد.
نرخ تورم نقطه به نقطه نیز پس از نوسان در ماه‌های ابتدایی آغاز به کار دولت پزشکیان، از دی‌ماه سال گذشته وارد روندی رو به بالا شد و در تیرماه سال‌جاری با شکستن سقف دو ساله خود، به ۲/۴۱درصد رسید. به گزارش تجارت‌نیوز، براساس آنچه ذکر شد نرخ تورم سالانه و
نقطه به نقطه در آخرین سال فعالیت دولت سیزدهم به ترتیب ۲/۱۱ واحد درصد و ۶/۷ واحد درصد افت کردند. این در حالی است که نرخ تورم سالانه در نخستین سال فعالیت دولت چهاردهم تنها ۲/۰واحد درصد عقب‌نشینی کرد اما نرخ تورم نقطه به نقطه طی این مدت شاهد جهشی ۹واحد درصدی بود. میانگین نرخ تورم ماهانه در سال آخر دولت رئیسی ۴/۲درصد بود که این رقم در سال نخست دولت پزشکیان به ۹/۲درصد افزایش پیدا کرد.
نقش پررنگ تنش‌های ایران و رژیم صهیونیستی در افزایش تورم انتظاری
گرچه مشکلات ساختاری اقتصاد ایران از جمله کسری بودجه و ناترازی شبکه بانکی، همچنان متهمان اصلی تورم کشور به حساب می‌آیند اما نباید نقش تکانه‌های سیاسی بی‌سابقه که از همان روز نخست فعالیت دولت پزشکیان آغاز شد و تا همین امروز نیز ادامه پیدا کرده است را در نوسانات تورمی یک‌سال اخیر نادیده گرفت. تنها چند ساعت پس از مراسم تحلیف پزشکیان و آغاز رسمی فعالیت دولت او، اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس در تهران ترور شد. این اتفاق سرآغازی بر تشدید تنش‌ها بین ایران و رژیم صهیونیستی بود که در نهایت به حمله رژیم صهیونیستی به خاک ایران در خردادماه امسال و جنگی ۱۲روزه منجر شد. به نظر می‌رسد این تنش‌ها و حتی احتمال ازسرگیری درگیری‌ها یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش تورم انتظاری طی ماه‌های اخیر بوده است.
رشد ۱۸درصدی نقدینگی و پایه پولی
به گواه عمده نظرات اقتصادی، رشد نقدینگی و پایه پولی، موتورهای محرک اصلی تورم هستند بنابراین برای بررسی روند تورم، باید تغییرات نقدینگی و پایه پولی و همچنین نرخ رشد آنها توجه کرد.
دولت چهاردهم کار خود را در حالی شروع کرد که رقم نقدینگی کل کشور ۸۵۴۹ هزار میلیارد تومان و رقم پایه پولی ۱۱۴۸هزارمیلیارد تومان بود. در تیرماه سال گذشته و پیش از آغاز به کار دولت پزشکیان، نرخ رشد سالانه نقدینگی و پایه پولی به ترتیب ۷/۲۷درصد و ۶/۲۵درصد بود.
با وجود اینکه تاخیر بانک مرکزی در انتشار آمارها سبب شده که داده‌های جدید نقدینگی و پایه پولی در دسترس نباشند، بررسی آخرین آمار مربوطه که به اسفندماه سال گذشته برمی‌گردد، حاکی از آن است که نقدینگی در هشت‌ماه نخست دولت پزشکیان ۹/۱۸درصد رشد کرد و به ۱۶۵/۱۰هزار میلیارد تومان رسید؛ پایه پولی نیز در این مدت با صعودی ۳/۱۸ درصدی همراه شد و رقم ۳۵۹/۱هزار میلیارد تومان را ثبت کرد.
