اقتصاد در برزخ
فعالان اقتصادی بهویژه مدیران و صاحبان بنگاههای صنعتی همانند میلیونها کارگر، پیشهور و کشاورز و کارمند نگران آینده مذاکرات ایران و آمریکا هستند. آنها نیز میخواهند بدانند سرنوشت کشور چه خواهد شد. با توجه به اینکه این مذاکرات در هنگامه کشاکش ایران و آمریکا و نیز رفتارهای غیرعادی اسرائیل همراه شده این نگرانیها افزایش یافته است. چند سناریو از سوی کارشناسان مسائل جهان درباره آینده گفتوگوهای ایران و آمریکا درمیان است: سناریوی اول این است که
دو کشور با همه انعطافهایی که ممکن است نشان دهند اما روی خط قرمزها استوار بمانند و در ته خط مذاکرات دستاوردی در مسیر آشتی پیدا نشود. در این صورت مناسبات ایران و آمریکا بدتر از وضع فعلی خواهد شد. پیامد این اتفاق تنشزایی بیشتر از سوی دو کشور است. آمریکا میتواند با افزایش سختگیری درباره ادامه و تشدید تحریمها در مسیر راهبرد فشار حداکثری اقتصاد ایران را زیر تیغ بگیرد و اسباب تضعیف جمهوری اسلامی را فراهم کند. سختترین تصمیم آمریکا در این صورت فشار بر چین برای نخریدن نفت از جمهوری اسلامی است. شاید چینیها در ظاهر بخواهند مقاومت کنند اما آنها نمیخواهند دستکم به خاطر خرید نفت ارزان از ایران تجارت چندصد میلیارد دلاری با آمریکا را از دست بدهند.
با توجه به سازگاری نهایی اتحادیه اروپا با آمریکا در نبرد با چین از دست دادن تجارت با اتحادیه اروپا برای چین دشوارترین تصمیم است. در این سناریو و در صورتی که ایالاتمتحده آمریکا از نیروی نظامی استفاده نکند جمهوری اسلامی نیز بهانهای برای استفاده از نیروی نظامی علیه متحدان آمریکا در منطقه نخواهد داشت. حتی اگر ایران بخواهد به پایگاههای آمریکا در قطر یا عربستان حمله کند کشورهای حاشیه خلیجفارس در مسیر منازعه جدی با جمهوری اسلامی قرار میگیرند و فشار نظامی به جمهوری اسلامی بیشتر خواهد شد.
سناریوی دیگر این است که جمهوری اسلامی و آمریکا هرکدام کمی خط قرمزهای خود را بازتر کرده و در مسیری که به صلح نزدیک میشود آن را هدایت کنند. در این صورت میتوان امید داشت اقتصاد کمی از دوزخ دور شده و روی ریل عادی شدن بیفتد البته این اتفاق به سرعت رخ نمیدهد و باید هفتههایی را منتظر ماند. این بهترین رخداد احتمالی است که البته به انعطاف بیشتر از سوی دوطرف بستگی دارد. سناریوی سوم ادامه همین وضعیت است که به نظر میرسد دوام چندانی نخواهد داشت. وضعیت اقتصاد گونهای است که شهروندان تابآوری بیشتری شاید نداشته باشند و بهتر است به سوی گزینه دوم برویم.