گذار انرژی هند
جهان صنعت_هند اکنون در نقطه عطفی تاریخی قرار گرفته و به سرعت در حال چرخش به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر است. داده‌های جدید، به‌ویژه آمار مربوط به ماه می ۲۰۲۵، نشان می‌دهد که این گذار نه‌تنها واقعی است بلکه به طور قابل‌توجهی شتاب گرفته است.
به گزارش تجارت نیوز، هند، یکی از بزر‌گ‌ترین اقتصادهای در حال رشد جهان، اکنون در نقطه‌عطفی از تاریخ انرژی خود قرار گرفته است. این کشور با جمعیتی بیش از ۴/۱میلیارد نفر و تقاضای فزاینده برای برق، برای سال‌ها به‌شدت به زغال‌سنگ وابسته بوده است اما در سال‌های اخیر، روندی نو آغاز شده: چرخش تدریجی و البته شتابان به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر. حالا داده‌های جدید نشان می‌دهد که این تغییر جهت به‌طور واقعی در حال رخ دادن است؛ و ماه می ۲۰۲۵ نقطه‌ای مهم در این گذار به‌شمار می‌رود.
کاهش تاریخی در مصرف زغال‌سنگ هند
براساس داده‌های منتشر شده از سوی سازمان تنظیم مقررات شبکه برق فدرال گرید هند که توسط خبرگزاری رویترز تحلیل شده است، تولید برق با سوخت زغال‌سنگ در ماه می ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۵/۹درصد کاهش یافته است. این بیشترین کاهش از زمان قرنطینه‌های سراسری کووید-۱۹ در ژوئن ۲۰۲۰ به‌شمار می‌رود. در حالی که قیمت زغال‌سنگ در آسیا به پایین‌ترین سطح خود در چهار سال گذشته رسیده، کاهش تقاضا برای برق ناشی از موج گرمای کمتر نسبت به سال گذشته و همچنین رشد چشمگیر انرژی‌های تجدیدپذیر، موجب کاهش تولید برق از طریق زغال‌سنگ شده است. سهم زغال‌سنگ در تولید برق هند در ماه می به ۷/۷۰درصد رسید که پایین‌ترین میزان در سه سال گذشته و نسبت به ۷۴درصد سال گذشته کاهش محسوسی دارد.
حتی تولید برق با گاز طبیعی نیز سقوط قابل‌توجهی داشته و با کاهش شدید ۵/۴۶درصدی نسبت به ماه مه ۲۰۲۴، به پایین‌ترین سطح خود از اکتبر ۲۰۲۲ رسیده است؛ زمانی که قیمت گاز تحت‌تاثیر جنگ اوکراین به اوج تاریخی خود رسید.
رکوردشکنی انرژی‌های تجدیدپذیر خورشید در صدر
در نقطه مقابل، تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر در ماه می ۲۰۲۵ رشد ۲/۱۷درصدی را تجربه کرد و به بالاترین سطح تاریخی خود رسید. این رشد، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد برق هند را به ۴/۱۵درصد رساند که بزر‌گ‌ترین سهم ثبت شده تاکنون است.
به‌ویژه انرژی خورشیدی به‌عنوان محرک اصلی این رشد شناخته می‌شود. در سال مالی ۲۰۲۵-۲۰۲۴ که در ۳۱ مارس ۲۰۲۵ پایان یافت، هند ۸۳/۲۳گیگاوات انرژی خورشیدی جدید نصب کرد که رشد چشمگیری نسبت به ۰۳/۱۵گیگاوات در سال قبل دارد. در مجموع، ظرفیت انرژی تجدیدپذیر هند اکنون به ۱۰/۲۲۰گیگاوات رسیده است. علاوه بر این، ۴۰/۱۶۹گیگاوات دیگر پروژه‌های انرژی پاک در حال ساخت هستند و ۰۶/۶۵ گیگاوات دیگر در مناقصه‌ها حضور دارند.
اهداف بلندمدت هند؛ ترکیب واقع‌گرایی با جاه‌طلبی
باوجود کاهش اخیر در تولید برق زغال‌سنگ، هند قصد ندارد به این زودی‌ها از زغال‌سنگ چشم بپوشد. طبق داده‌های رسمی، ظرفیت سالانه نصب نیروگاه‌های زغال‌سنگ در سال۲۰۲۴ حدود ۴گیگاوات بوده است که نشان‌دهنده ثبات نسبت به سال ۲۰۲۳ و بالاترین سطح از سال ۲۰۱۹ است. هدف دولت هند این است که تا سال ۲۰۳۲، حدود ۹۰گیگاوات به ظرفیت زغال‌سنگ کشور اضافه کند تا از تامین برق پایه (Base Load) و مطمئن برای جمعیت روبه‌رشد کشور اطمینان حاصل شود. در عین حال، هند اهداف بلندپروازانه‌ای برای انرژی پاک نیز تعیین کرده است. این کشور قصد دارد تا سال۲۰۳۰ به ظرفیت ۵۰۰گیگاوات برق غیرفسیلی برسد. براساس گزارش ماه گذشته موسسه راکی مانتین (RMI)، اگر منابع مالی کافی تامین شود، هند می‌تواند تا اواسط قرن جاری، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را بیش از مجموع اروپا و آمریکای شمالی کاهش دهد. در گزارش اویل پرایس آمده است که «گذار انرژی هند» نه‌تنها برای محیط‌زیست داخلی حیاتی است، بلکه می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای اقتصادهای نوظهور سراسر جهان باشد.
تحلیل نهایی: آینده برق هند سبزتر از همیشه
مرکز تحقیقات انرژی و هوای پاک (CREA) مستقر در فنلاند در گزارش ماه می خود بر پتانسیل عظیم هند در گذار به آینده‌ای بدون زغال‌سنگ تاکید کرد.
بنابراین گزارش، هند اکنون ۲۳۴گیگاوات ظرفیت انرژی تجدیدپذیر در خط لوله دارد که با گسترش بیشتر خورشید در ساعات اوج مصرف، فشار بر نیروگاه‌های حرارتی را کاهش خواهد داد.
تحلیلگران CREA می‌گویند: «بخش برق هند در یک بزنگاه تاریخی قرار دارد؛ با ظرفیت نصبد شده بی‌سابقه و تحولات سریع در ترکیب انرژی، این کشور در حال ورود به عصری تازه در سیاستگذاری و تولید انرژی است.»
گرچه هند هنوز هم یکی از بزر‌گ‌ترین مصرف‌کنندگان زغال‌سنگ جهان است اما داده‌ها نشان می‌دهند که تعهد این کشور به توسعه پایدار و انرژی‌های پاک، دیگر صرفا شعار نیست؛ بلکه یک روند واقعی، قابل اندازه‌گیری و قدرتمند است که آینده انرژی در این شبه‌قاره را رقم خواهد زد.
