نرخ بهره بالا، تنها ضعف فعلی بورس
بهمن فلاح* – یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی بازارسرمایه در مقطع کنونی مساله نرخ بهره است که ارتباط مستقیمی با سیاست‌های دولت در زمینه فروش اوراق دارد. دولت برای جبران کسری بودجه ناچار به فروش اوراق مالی است و برای اینکه این اوراق برای خریداران جذاب باشد نرخ بهره را افزایش می‌دهد. در فصولی که عرضه اوراق شدت پیدا می‌کند به‌ویژه در نیمه‌دوم سال شاهد رشد قابل‌توجه نرخ بهره هستیم به‌گونه‌ای که این نرخ از ۳۸درصد تا حدود ۴۵درصد نیز افزایش یافته است. چنین رشدی نشان‌دهنده نبود نظارت کافی و سالم بر نرخ بهره است. این افزایش به‌تدریج باعث رشد نرخ سود بانکی شده و در نتیجه نقدینگی از بازارسرمایه به سمت بازار پول حرکت می‌کند.
اگر نرخ بهره مدیریت نشود جریان نقدینگی از بازارسهام خارج و به سمت سپرده‌های بانکی هدایت می‌شود که در نهایت رکود در بازارسرمایه را به دنبال دارد. با این حال در شرایط فعلی با وجود نرخ بهره بالا بازارسهام به دلیل ارزندگی زیاد هنوز در معرض تهدید جدی قرار ندارد. وضعیت بنیادی شرکت‌ها مطلوب ارزیابی می‌شود و بورس در ماه‌های گذشته رشد قیمتی محسوسی را تجربه نکرده به‌طوری که میانگین نسبت قیمت به سود (P/E) بازار در محدوده شش‌واحد قرار دارد که سطحی جذاب برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.
از دیگر نشانه‌های ارزندگی بازار می‌توان به این نکته اشاره کرد که سهام حدود ۲۰۰شرکت بورسی با نسبت قیمت به سود آینده‌نگر (FW P/E) کمتر از چهارواحد معامله می‌شوند. ارزش دلاری بازارسرمایه نیز در حدود ۱۰۰میلیارد دلار برآورد می‌شود که خود سیگنالی مثبت برای پتانسیل رشد بازار است. سهام هلدینگ‌های بزرگ بورسی نیز با قیمتی کمتر از ۵۰درصد ارزش خالص دارایی‌های خود معامله می‌شوند؛ موضوعی که نشان از ظرفیت بالای رشد قیمتی در این نمادها دارد.
به‌طور کلی بازارسرمایه از منظر اقتصادی، نسبت‌های مالی و متغیرهای بنیادی در شرایطی قرار دارد که می‌توان آن را ارزنده دانست. در مقایسه با سایر بازارها همچون دلار و طلا نیز وضعیت مشابهی دیده می‌شود. نرخ دلار پس از رشد قابل‌توجه در ماه‌های گذشته به محدوده‌ای رسیده که دیگر توان جهش جدی ندارد و نوسانات آن جزئی شده است. بازار طلا نیز در محدوده اشباع خرید قرار داشته و پتانسیل رشد چشمگیری ندارد. بنابراین تنها ضعف فعلی بازارسرمایه همان نرخ بهره بالاست که در صورت تداوم می‌تواند مانع رونق معاملات شود.
درصورت کاهش نرخ بهره بورس ظرفیت آن را دارد که ارزش معاملات روزانه خود را به ۳۰تا۴۰هزار‌میلیاردتومان برساند. برای مقایسه در سال۱۴۰۲ میانگین ارزش معاملات بورس حدود ۲۵هزار‌میلیاردتومان بود. با درنظرگرفتن ارزش بازار حدود ۷۰۰۰همت و مقایسه آن با شرایط فعلی می‌توان نتیجه گرفت که قیمت سهام هنوز رشد خاصی نداشته و پتانسیل بالایی برای صعود دارد. درمجموع اگر سیاستگذار بتواند با مدیریت صحیح نرخ بهره تعادل را به بازار پول بازگرداند مسیر رشد پایدار بورس در ماه‌های آینده هموار خواهد شد.
* کارشناس بازارسرمایه
