دستاوردهای وزارت نفت در سال نخست دولت چهاردهم

محمدصادق مهرجو*  – دولت چهاردهم در شرایطی روی کار آمد که از همان ابتدا کشور با بحران‌های متعدد مواجه بود؛ همان فردای آیین تحلیف ریاست‌جمهوری، ترور اسماعیل هنیه رخ داد و شرایط منطقه پرالتهاب شد. پس از تشکیل کابینه و آغاز به کار وزارت نفت تحت مدیریت آقای پاک‌نژاد، موضوع افزایش تولید گاز به‌منظور عبور موفق از فصل سرد و تامین پایدار سوخت زمستانی در اولویت برنامه‌های این وزارتخانه قرار گرفت و اقدام‌های لازم در این زمینه به‌سرعت آغاز شد.

زمستان عملا از اواسط آبان آغاز شد و حدود پنج‌ونیم ماه سرمای جدی در سراسر کشور ادامه داشت. از طرف دیگر با دستور رییس‌جمهوری، استفاده از مازوت به‌عنوان سوخت دوم نیروگاه‌ها در مقطعی متوقف و حداکثر بهره‌برداری از گاز و گازوئیل انجام شد. این اقدام شرایط را برای وزارت نفت دشوارتر کرد.

در این شرایط، افزایش تولید گاز به‌طور ویژه در دستور کار قرار گرفت و با تلاش کارکنان در نفت مناطق مرکزی، پارس‌جنوبی و مناطق نفت‌خیز جنوب، بیش از ۱۰بار رکورد تاریخی تولید روزانه گاز در کشور شکسته شد. این موفقیت‌ها در حالی رقم خورد که در این مدت پروژه‌ بزرگی به بهره‌برداری نرسید و تنها پروژه‌ ایستگاه تقویت فشار وراوی افتتاح شد که آن‌هم با موفقیت انجام شد. به‌ویژه در شرکت نفت مناطق مرکزی کار ارزشمند و پرحجمی انجام شد و در مجموع، تولید گاز غنی کشور بیش از ۳۰‌میلیون مترمکعب در روز افزایش یافت که دستاوردی قابل‌توجه است.

وزارت نفت از همان ابتدا افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام را در دستور کار قرار داد. در این مقطع، تولید نفت در مناطق نفت‌خیز جنوب و شرکت‌هایی مانند مهندسی و توسعه نفت، نفت مناطق مرکزی و اروندان روندی افزایشی را تجربه کرد. در مجموع حدود ۱۲۰‌هزار بشکه افزایش تولید نفت‌خام ثبت شد. افزون‌بر این صادرات نفت‌خام نیز روندی مثبت داشت و رکوردهایی در این زمینه رقم خورد. درواقع ظرفیت‌سازی برای تولید نفت و گاز، مهم‌ترین دستاورد وزارت نفت در سال نخست دولت چهاردهم محسوب می‌شود.

عملکرد شاخص دیگر وزارت نفت مدیریت بحران جنگ ۱۲روزه بود. در جریان این جنگ، انبار نفت شهران، یکی از ردیف‌های پالایشگاه‌های فاز۱۴ پارس‌جنوبی و پالایشگاه فجر جم هدف قرار گرفتند. این حوادث اگر به‌موقع مدیریت نمی‌شد، می‌توانست بحرانی جدی ایجاد کند اما واکنش سریع وزارت نفت و تلاش کارکنان شرایط را کنترل کرد. همچنین در بخش سوخت‌رسانی نیز با وجود افزایش ناگهانی سفرها، عملکرد مطلوبی ثبت شد. هرچند در دو روز نخست صف‌های طبیعی ایجاد شد اما با مدیریت مناسب شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، بحران کمبود یا صف‌های طولانی در مقابل جایگاه‌ها شکل نگرفت. همه می‌دانند که در شرایط جنگی، کمبود بنزین یا گازوئیل می‌تواند بحران‌های امنیتی، سیاسی و اقتصادی جدی ایجاد کند اما خوشبختانه این موضوع به‌خوبی مدیریت شد و همه نیز به نوعی بر حسن عملکرد وزارت نفت در طول این جنگ، صحه گذاشتند.

در آستانه دومین سال دولت چهاردهم، مهم‌ترین اولویت‌های پیش‌روی وزارت نفت شامل ظرفیت‌سازی برای تولید گاز، افزایش ظرفیت تولید نفت‌خام و حفظ و ارتقای صادرات است. اگر زمستان امسال مشابه سال گذشته باشد، احتمالا پیک مصرف گاز زودتر آغاز می‌شود و طولانی‌تر خواهد بود بنابراین وزارت نفت باید تلاش کند ظرفیت‌سازی برای تولید بیشتر را متناسب با تکالیف برنامه هفتم توسعه افزایش دهد.  براساس برنامه هفتم، تا پایان سال۱۴۰۷ باید تولید روزانه حدود ۴‌میلیون و ۲۵۰‌هزار بشکه نفت‌خام و حدود یک‌میلیارد و ۳۲۵‌میلیون مترمکعب گاز محقق شود. برای رسیدن به این اهداف باید هرچه سریع‌تر تکلیف مذاکرات قراردادی با شرکت‌های سرمایه‌گذار مشخص شود تا توسعه میدان‌های نفت و گاز شتاب بیشتری بگیرد. خوشبختانه تدابیری اندیشیده شده تا روند برگزاری نشست‌های فنی، تهیه طرح‌های اولیه توسعه میدان‌ها و دریافت مجوزهای شورای اقتصاد کوتاه‌تر شود. تمام این اقدام‌ها باید در دستور کار قرار گیرد تا سطح تولید نفت‌خام حداقل به مقدار سال۱۳۹۶ بازگردد.

* کارشناس انرژی