ضربالاجلهایی که تمدید میشوند آزادگان در تعلیق
جهان صنعت- درحالیکه رییسجمهور اوایل آذرماه برای تعیین تکلیف توسعه میدان نفتی آزادگان ضربالاجلی دوهفتهای تعیین کرده بود این مهلت بیسروصدا تمدید شده و پروژهای که از آن بهعنوان بزرگترین میدان مشترک نفتی ایران یاد میشود همچنان در وضعیت بلاتکلیفی قرار دارد. تسنیم در اینرابطه طی گزارشی مینویسد: «بانکهای سهامدار در شرکت دشت آزادگان اروند بار دیگر موفق شدند برای تامین منابع مالی اولیه پروژه مهلت تازهای بگیرند؛ موضوعی که عملا ضربالاجل تعیینشده ازسوی رییسجمهور را بیاثر کرده است.» در هفتهنخست آذرماه جلسهای باحضور رییسجمهور برگزار شد که در آن روند اجرای طرح توسعه میدان آزادگان مورد بررسی قرار گرفت. خروجی این جلسه تعیین ضربالاجلی دوهفتهای برای مشخصشدن وضعیت توسعه میدان بود. با این حال با گذشت روزهای پایانی آذرماه نهتنها خبری از آغاز عملیات اجرایی نیست بلکه مشخص شده بانکها همچنان در تامین مالی اولیه پروژه ناتوان یا بیمیل هستند. اهمیت این تعلل زمانی پررنگتر میشود که شرایط آنسوی مرز مورد توجه قرار گیرد. بهنوشته تسنیم، عراق درسمت مقابل میدان آزادگان برداشت پرحجمی از ذخایر نفتی مشترک را آغاز و با امضای قراردادهای چندمیلیارددلاری با شرکتهای بزرگ بینالمللی مسیر افزایش جهشوار تولید نفت از این مخزن مشترک را هموار کرده است. این درحالی است که درسمت ایران باوجود امضای قرارداد توسعه یکپارچه میدان آزادگان در سال۱۴۰۲ بهارزش ۵/۱۱میلیارد دلار پروژه همچنان درمرحله بلاتکلیفی باقی مانده است. طبق گزارش تسنیم، بخش عمده سهام شرکت مجری این قرارداد در اختیار بانکهاست؛ بانکهایی که تا امروز نتوانستند منابع مالی اولیه موردنیاز برای آغاز پروژه را فراهم کنند. این ناتوانی اما صرفا یکمشکل مقطعی یا ناشی از کمبود نقدینگی نیست. بسیاری از کارشناسان معتقدند ریشه این مساله به تغییر نقش بانکها بازمیگردد؛ بانکهایی که بهجای ایفای نقش توسعهای خود به بنگاهداری گسترده روی آوردند.
بانکها در سالهای اخیر بخش قابلتوجهی از منابع خود را به سرمایهگذاری در املاک، شرکتهای زیرمجموعه و فعالیتهای غیرمولد اختصاص دادند. نتیجه این رویکرد آن است که پروژههای ملی و راهبردی ازجمله توسعه میادین مشترک نفتی در اولویت تامین مالی قرار نمیگیرند. میدان آزادگان امروز یکی از روشنترین نمونههای این انحراف کارکردی است؛ جایی که بانکها سهامدار پروژه هستند اما مسوولیت تامین مالی آن را بهتعویق میاندازند. در این میان نقش نهاد ناظر پولی کشور نیز محل سوال جدی است. بانک مرکزی بهعنوان نهاد ناظر شبکه بانکی بارها بر ضرورت خروج بانکها از بنگاهداری تاکید کرده اما گزارش تسنیم نشان میدهد این تاکیدها درعمل به نظارت موثر و الزامآور منجر نشده است. تمدیدهای پیاپی ضربالاجلها بدون برخورد یا واکنش مشخص این پیام را به شبکه بانکی منتقل میکند که بیتوجهی به تعهدات توسعهای هزینهای درپی ندارد. تسنیم در بخش دیگری از گزارش خود یادآور میشود که: «امکان آغاز توسعه یکپارچه میدان آزادگان با استفاده از توان شرکتهای اکتشاف و تولید داخلی وجود دارد؛ آنهم با هزینهای کمتر از قرارداد مبهم سال۱۴۰۲ اما تحقق این مسیر نیازمند تصمیمگیری شفاف درباره سرنوشت قرارداد موجود و پایاندادن به وقتکشی در تامین مالی است. میدان آزادگان با بیش از ۳۳میلیارد بشکه نفت درجای خود دهمینمیدان بزرگ نفتی جهان و چهارمینمیدان بزرگ ایران پس از اهواز، گچساران و مارون است. با این حال این میدان امروز بیش از آنکه نماد ظرفیتهای عظیم انرژی کشور باشد به نمادی از بنگاهداری بانکها، ضعف نظارت و تعلل در تصمیمگیری تبدیل شده است؛ وضعیتی که ادامه آن میتواند به ازدسترفتن هرچه بیشتر منابع مشترک نفتی ایران بینجامد.»
منبع: تسنیم
