تحولی در مسکن روستایی آذربایجان غربی
رضا رحمانی، استاندار استان آذربایجان غربی
پیشرفت متوازن شالوده یک جامعه پویا و پیشرو است. در استان آذربایجان غربی با توجه به اینکه بیش از یک‌سوم جمعیت ارزشمند استان (حدود ۳۵درصد) در روستاها ساکن هستند، هرگونه استراتژی توسعه بدون در نظر گرفتن این بخش عظیم، ناکارآمد و ناقص خواهد بود. بر همین اساس دولت با رویکردی یکپارچه و سیستمی، مجموعه‌ای از اقدامات چندوجهی را به اجرا گذاشته که هدف آن نه‌فقط ساخت‌وساز بلکه خلق یک زیست‌بوم روستایی مقاوم، مولد و باکیفیت است.
مسکن ایمن و مقاوم، اولویت بنیادین
تضمین امنیت سکونت و مقاوم‌سازی خانه‌های روستایی در برابر حوادث طبیعی، در صدر اولویت‌ها قرار دارد. بافت سنتی روستاها نیازمند توجه ویژه برای افزایش ایمنی است. در این راستا نهضت بهسازی و نوسازی مسکن روستایی با جدیت دنبال شده و نتایج آن کاملا مشهود است: نرخ مقاوم‌سازی مسکن روستایی استان با جهشی ۵درصدی از ۳۳درصد در سال گذشته به ۳۸درصد در سال‌جاری رسیده است. این دستاورد به معنای ایمن‌سازی بیش از ۱۸۹۰۰خانوار روستایی و نشانگر تغییری راهبردی به سمت مسکن استاندارد و ایمن است. این رویکرد پیشگیرانه علاوه‌بر کاهش هزینه‌های آتی ناشی از بحران، با ایجاد حس امنیت، به پایداری جمعیت در روستاها کمک می‌کند.
دسترسی عادلانه به زمین، کلید خانه‌دار شدن
هزینه بالای زمین یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌روی جوانان و خانوارهای روستایی برای ساخت مسکن است. دولت با هدف تحقق عدالت اجتماعی، سیاست تامین زمین رایگان را به کار گرفته است. در قالب طرح‌های حمایتی، زمین به‌صورت اجاره بلندمدت ۹۹ساله واگذار می‌شود. تاکنون بیش از ۷۰۰قطعه زمین در سراسر استان به متقاضیان واجد شرایط تخصیص یافته است. در چارچوب «طرح ملی نهضت مسکن»، تنها در شهرستان‌های نقده، چایپاره و بوکان، ۶۳۴ قطعه زمین دیگر به مردم واگذار شده است. این اقدامات با طرح‌هایی نظیر «مسکن حمایتی» (تامین زمین توسط دولت و ارائه مصالح با نرخ یارانه‌ای) و کلنگ‌زنی و افتتاح ۱۷۴۰واحد مسکونی روستایی، عزم جدی برای تحقق رویای خانه‌دار شدن را به نمایش می‌گذارد.
زیرساخت‌های کارآمد،شریان حیات روستا
مسکن پایدار بدون زیرساخت‌های مدرن و کارآمد معنا ندارد. سرمایه‌گذاری متمرکز بر زیرساخت‌ها، کیفیت زندگی و زمینه فعالیت‌های اقتصادی را فراهم کرده است. شاخص برخورداری روستاها از «طرح‌هادی» با جهشی ۱۰درصدی، از ۵۱به ۶۱درصد افزایش یافته است. این موفقیت حاصل اجرای صدها پروژه عمرانی از جمله بهره‌برداری از ۱۲۳پروژه طرح هادی و ۱۳۹پروژه استانی دیگر با اعتباری بالغ بر ۱۵۱میلیارد تومان است. آسفالت‌ریزی معابر در ۳۸۰روستا و اجرای ۵۷ پروژه زیربنایی دیگر نیز دسترسی به خدمات و بازار را تسهیل کرده است. این زیرساخت‌ها، شریان‌های حیاتی توسعه روستایی هستند.
حمایت مالی و توانمندسازی اقتصادی خانوارها
برای آنکه خانوارها توانایی ساخت یا مقاوم‌سازی مسکن خود را داشته باشند، یک بسته تسهیلاتی جامع طراحی شده است. وام ۳۵۰میلیون تومانی با نرخ سود ۵درصد و بازپرداخت ۲۰ساله، فرصتی بی‌نظیر برای تمام روستاییان و ساکنان شهرهای زیر ۲۵هزار نفر جمعیت فراهم کرده است.
اقساط ماهانه حدود ۳میلیون تومان، این وام را برای عموم مردم دسترس‌پذیر می‌کند. با مشارکت فعال دهیاران، بیش از ۲۲۸میلیارد تومان مصالح ساختمانی یارانه‌ای در اختیار روستاها قرار گرفته است که هزینه تمام‌شده ساخت را کاهش داده و به اقتصاد محلی رونق می‌بخشد. در بعد کلان «طرح ساماندهی منظومه‌های روستایی» با هدف ایجاد شبکه‌های ارزش و هم‌افزایی ظرفیت‌های تولیدی و گردشگری به دنبال ایجاد اشتغال پایدار و تنوع‌بخشی به اقتصاد روستاست.
تثبیت مالکیت، خلق ثروت پایدار
یک خانه زمانی به دارایی مولد تبدیل می‌شود که مالکیت آن رسمی و قانونی باشد. سند مالکیت ضمن پایان دادن به اختلافات، امکان استفاده از ملک به‌عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات و سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کند. با همکاری اداره ثبت اسناد و املاک، فرآیند صدور اسناد شتاب گرفته و در دوره اخیر، ۳هزار جلد سند مالکیت جدید به روستاییان تحویل داده شده است. این اقدام، سرمایه عظیم روستاییان را وارد چرخه رسمی اقتصاد کشور می‌کند.
چشم‌انداز آینده، روستاهایی پویا، ایرانی آباد
مجموعه این اقدامات نشان‌دهنده یک نگرش جامع به توسعه روستایی است. ما بر این باوریم که روستاها تنها محل سکونت نیستند بلکه کانون‌های تولید، فرهنگ و حیات اجتماعی هستند. این سیاست‌ها اجزای یک پازل بزرگ برای ساختن آینده‌ای روشن برای آذربایجان غربی هستند؛ آینده‌ای که در آن، شکاف میان شهر و روستا به حداقل برسد و هر شهروند، در هر نقطه از استان، از فرصت‌های برابر برای یک زندگی شایسته، ایمن و مرفه برخوردار باشد.
