متهم‌سازی ماینرها راه‌حل نیست
علی حسینی
ماینرهای ارز دیجیتال در کشور به عنوان متهم اصلی کمبود برق معرفی می‌شوند در حالی که مشکلات شبکه انرژی ما ریشه‌دار و تاریخی است. زیرساخت‌های تولید و انتقال برق سال‌هاست که با فرسودگی، کمبود ظرفیت و ضعف مدیریت مواجه هستند و این مشکلات حتی پیش از افزایش فعالیت ماینرها وجود داشته‌اند. تمرکز صرف بر ماینرها نه‌تنها مشکل اصلی را حل نمی‌کند بلکه فرصت‌های اقتصادی مهمی را نیز از کشور می‌گیرد و موجب سیاستگذاری کوتاه‌مدت و ناکارآمد می‌شود. افزایش غیرمجاز ماینرها قابل انکار نیست و شناسایی آنها ضروری بوده اما سهم واقعی آنها در بحران انرژی بسیار کمتر از ضعف‌های ساختاری شبکه برق است. بسیاری از مناطق کشور حتی قبل از ظهور ماینرها با خاموشی‌های پراکنده و نوسانات برق مواجه بوده‌اند. تمرکز افراطی رسانه‌ها و برخی مسوولان بر ماینرها باعث شده نگاه عمومی از مشکلات اساسی شبکه انرژی منحرف شود و راه‌حل‌های بلندمدت برای اصلاح زیرساخت‌ها به تعویق بیفتد. با شروع فصل سرما، فشار بر شبکه انرژی دوباره افزایش می‌یابد و این‌بار ممکن است ماینرها به‌عنوان مقصر اصلی نیز معرفی شوند. افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی در بخش خانگی و صنعتی، محدودیت تولید گاز و ضعف مدیریت ذخایر انرژی باعث می‌شود فشار بر شبکه شدت گیرد. در چنین شرایطی تمرکز صرف بر ماینرها نه‌تنها بی‌انصافی است بلکه واقعیت‌های اقتصادی و فنی را نادیده می‌گیرد. در حقیقت مصرف انرژی بخش خانگی و صنعتی در فصل سرد چندین برابر مصرف ماینرهاست و مشکل اصلی ضعف زیرساخت و مدیریت منابع است نه حضور این صنعت نوظهور. ماینرها اگر به صورت قانونی و برنامه‌ریزی شده مدیریت شوند، می‌توانند یک فرصت اقتصادی ارزشمند باشند. استخراج ارز دیجیتال می‌تواند درآمد ارزی، اشتغال و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های بلااستفاده را به همراه داشته باشد. محدود کردن این فعالیت‌ها به دلیل ضعف‌های تاریخی زیرساخت انرژی نمونه‌ای از سیاستگذاری کوتاه‌مدت و واکنشی است که هزینه‌های آن بسیار بیشتر از منفعت آن خواهد بود. نادیده گرفتن فرصت اقتصادی و تمرکز بر ماینرها در عمل باعث از دست رفتن سرمایه‌گذاری و کاهش انگیزه برای فعالیت قانونی این صنعت می‌شود. راهکار واقعی حل بحران انرژی، تقویت و توسعه زیرساخت‌هاست. افزایش ظرفیت تولید، بهبود شبکه انتقال، بهره‌گیری از مدیریت هوشمند مصرف و شفاف‌سازی قوانین استخراج ضروری است.
تنها با اصلاح ساختارها و افزایش بهره‌وری می‌توان بحران انرژی را به صورت پایدار حل کرد. اگر به ضعف‌های اساسی توجه نشود، تکرار مشکلات در هر فصل پیک مصرف اجتناب‌ناپذیر خواهد بود و بار دیگر گروه‌های مختلف اقتصادی و صنعتی از جمله ماینرها به عنوان مقصر معرفی خواهند شد. نتیجه‌گیری روشن است؛ ماینرها ابزار اقتصادی هستند، نه عامل اصلی بحران انرژی. شناسایی و برخورد با ماینرهای غیرمجاز ضروری بوده اما مقصر دانستن کل صنعت استخراج به‌خاطر ضعف زیرساخت، اشتباه راهبردی و کوتاه‌مدت است.
اگر نگاه کوتاه‌مدت و متهم‌سازی صرف ادامه یابد، هم مشکلات انرژی باقی می‌ماند و هم فرصت‌های اقتصادی ارزشمند از دست خواهد رفت. اصلاح ساختاری، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و مدیریت هوشمند مصرف تنها راه پایدار و منطقی است.
در نهایت باید درک کنیم که بحران برق و انرژی مساله‌ای ساختاری و تاریخی است که با مقصرنمایی موقت بر صنعت نوظهور حل نمی‌شود. فرصت اقتصادی ماینرها و سایر صنایع دیجیتال اگر با قوانین شفاف و مدیریت صحیح همراه شود، می‌تواند بخشی از راه‌حل باشد. نادیده گرفتن این واقعیت‌ها هم مشکلات انرژی را ادامه‌دار می‌کند و هم مانع رشد اقتصادی و جذب سرمایه خواهد شد.
سیاستگذاران و رسانه‌ها باید تمرکز خود را بر اصلاح زیرساخت‌ها و مدیریت هوشمند مصرف انرژی قرار دهند و از متهم‌سازی موقت صنایع نوظهور پرهیز کنند تا بحران‌های آینده قابل پیش‌بینی و مدیریت باشند.
