صلح کاغذی
جهان‌صنعت- پس از دیدار دونالد ترامپ با بنیامین نتانیاهو در واشنگتن و نشست خبری که میان این دو نفر برگزار شد، موضوع طرح آتش‌بس در غزه اکنون بیشتر از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته است. امری که گفته می‌شود با استقبال کشورهای مهم عربی همراه بوده و قرار است جنبش حماس پاسخ نهایی خود را نسبت به پیشنهادات مطرح شده آمریکا اعلام کند.
درخصوص اهمیت این ماجرا، لازم به توضیح است که جنگ غزه نه‌تنها تبدیل به بحرانی انسانی شده بلکه برای جامعه بین‌المللی یک چالش اخلاقی بزرگ نیز محسوب می‌شود. در نتیجه حالا که نظام بین‌الملل و برخی کشورهای اروپایی با به رسمیت شناختن کشور فلسطین در حال توجیه حمایت یا سکوت خود در قبال تحولات غزه هستند، به نظر می‌رسد که این بار دونالد ترامپ در نظر دارد با طرح خاص خود، آتش‌بس و صلح خونین در غزه را به نام خود تمام کند. در چنین شرایطی برخی گزارش‌ها مدعی هستند که ترامپ به نتانیاهو فشار آورده تا طرح صلح جدید را بپذیرد. در نتیجه از آنجا که به گفته برخی تحلیلگران پایان جنگ غزه به مثابه پایان دولت نتانیاهو خواهد بود و وی تا به اینجای کار عامل ادامه جنگ محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد که تحولات مهمی در پشت‌پرده آتش‌بس احتمالی وجود داشته باشد زیرا به طور قطع بعید به نظر می‌رسد که ترامپ متحد خود یعنی نتانیاهو را قربانی کند، مگر اینکه اتفاقاتی صورت گرفته باشد که فعلا از دید رسانه‌ها و کارشناسان پنهان مانده است.
طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ
در همین رابطه در حالی که گفته می‌شود تونی بلر، نخست وزیر اسبق بریتانیا به عنوان حاکم جدید غزه معرفی شود و نتانیاهو نیز به صراحت اعلام کرده که طرح ۲۰ماده‌ای ترامپ را پذیرفته، جنبش حماس نیز تا لحظه تنظیم این گزارش در ظهر سه‌شنبه گفته که این طرح از طریق میانجیگران مصری و قطری دریافت شده و مشغول بررسی دقیق مفاد آن است.
طبق گزارش‌های منتشر شده، طرح ۲۰ماده‌ای ترامپ در مهم‌ترین موارد به این مسائل اشاره می‌کند. مساله اصلی پایان جنگ است که در صورت موافقت دو طرف، درگیری‌ها پایان یافته و ارتش اسرائیل ملزم می‌شود ضمن توقف تمامی حملات تا خطوط توافق شده عقب‌نشینی کند. همچنین طبق گزارش دویچه‌وله ظرف ۷۲ ساعت پس از پذیرش طرح توسط اسرائیل، همه گروگان‌ها (زنده یا کشته شده) از نوار غزه بازگردانده می‌شوند. رژیم‌صهیونیستی نیز باید حدود ۲۵۰زندانی فلسطینی را که به حبس ابد محکوم شده‌اند و حدود ۱۷۰۰زندانی را که پس از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ بازداشت شده‌اند، آزاد کند. علاوه بر این، ادعا شده بلافاصله پس از پذیرش طرح، ارسال گسترده کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه و تعمیر زیرساخت‌های آن آغاز می‌شود. همچنین در شرایطی که پیش از این ترامپ اعلام کرده بود که تمامی ساکنان غزه باید منطقه را ترک کنند، در طرح جدید هیچ فردی مجبور به ترک نوار غزه و محل زندگی خود نخواهد شد.
بند مهم دیگر اما این است که مطابق با پیشنهاد ترامپ، جنبش حماس حق مشارکت در اداره غزه را نخواهد داشت و ملزم به خلع سلاح خواهد شد. امری که به گفته ناظران هدف اصلی آمریکا و رژیم صهیونیستی برای آینده غزه بوده و تمامی پیشنهادات به ظاهر جذاب قبلی برای رسیدن به این هدف است که البته مانع اصلی محسوب می‌شود زیرا بعید به نظر می‌رسد که جنبش حماس حاضر باشد به راحتی و آن هم طبق وعده آمریکا و رژیم صهیونیستی خود را عملا تسلیم کند. همچنین مسائلی نظیر عدم اشغال یا ضمیمه کردن خاک غزه توسط رژیم صهیونیستی، اداره موقت منطقه توسط کمیته تکنوکرات‌ها به ریاست ترامپ و بازسازی غزه نیز از جمله موارد پیشنهادی دیگر آمریکا محسوب می‌شوند.
در همین رابطه و در شرایطی که نتانیاهو یا به اجبار یا به دلخواه از طرح ترامپ استقبال کرده، بررسی اخبار رسانه‌ها نشان می‌دهد علاوه بر کشورهایی اروپایی نظیر آلمان، بریتانیا و فرانسه از طرح ۲۰ماده‌ای ترامپ، برخی کشورهای عربی و مسلمان نیز مانند اردن، عربستان، امارات، مصر، قطر، پاکستان، اندونزی و ترکیه نیز از این موضوع استقابل کرده‌اند.
به همین دلیل است که در شرایط کنونی، تحولات میدانی به گونه‌ای در حال رقم خوردن است که جنبش حماس در یک دوراهی سخت قرار گرفته است زیرا در صورت مخالفت با این نقشه آمریکایی- اسرائیلی، مسوولیت ادامه جنگ برعهده این جنبش قرار می‌گیرد و در صورت تن دادن به طرح ترامپ عملا جای مانور چندانی در آینده غزه برای این جنبش باقی نمی‌ماند.
دوگانه صلح
شاید به همین دلیل باشد که روزنامه انگلیسی گاردین روز گذشته در گزارشی تحلیلی با اشاره به قریب‌الوقوع بودن آتش‌بس با توجه به پیشنهادات ترامپ، تصریح کرده که این طرح برای پایان دادن جنگ مبهم بوده و فاقد جزئیات لازم جهت پایان یافتن درگیری‌هاست. در واقع گاردین در گزارش خود آورده که باوجود حمایت ظاهری برخی کشورهای منطقه از طرح ترامپ، این موضوع برقراری صلح را تضمین نمی‌کند زیرا طرح مورد اشاره بیش از آنکه یک نقشه راه دقیق باشد، طرحی خام و سرسری است. به این جهت که اولا بعید به نظر می‌رسد که حماس زیربار تسلیم شدن رفته و تنها نظاره‌گر تحولات آینده غزه باشد. از سوی دیگر هیچ نشانه‌ای از غیرنظامی شدن غزه طبق گفته‌های ترامپ وجود نداشته و در مورد عقب‌نشینی رژیم صهیونیستی هم موارد مبهم زیادی وجود دارد.
از سوی دیگر همانطور که نتانیاهو و ترامپ تاکید کرده‌اند، اگر اوضاع آنگونه که می‌خواهند پیش نرود و کشورهای عربی نتوانند حماس را به انجام خواسته‌هایشان وادار کنند، ارتش اسرائیل با حمایت کامل ایالات متحده به عملیات در غزه بازخواهد گشت. بنابراین پس از تحویل گروگان‌ها، چیز زیادی وجود ندارد که بتواند اسرائیل را از زیرپا گذاشتن هرگونه تعهدی باز دارد.
از طرف دیگر این طرح از آنجا مشکوک به نظر می‌رسد که برخی شواهد نشان می‌دهد، چنین پیشنهاداتی با نظارت رژیم صهیونیستی ارائه شده است؛ به طوری که روز گذشته روزنامه وال‌استریت ژورنال در گزارشی با اشاره به این قضیه آورده است: بعضی مقامات رسمی با اشاره به موانع جدی تحقق طرح ترامپ، معتقدند که رژیم صهیونیستی در تدوین این طرح دست داشته و حتی برخی اصلاحات را در پیش‌نویس آن انجام داده است. در همین رابطه یکی از مقامات ارشد وزارت خارجه آمریکا در دولت جورج بوش پسر در مصاحبه با وال‌استریت ژورنال گفته که با توجه به فشاری که قرار است به حماس وارد شود، احتمال دارد طرح ترامپ یا مورد پذیرش قرار نگیرد و یا اینکه اساسا به صلح منجر نشود. از طرف دیگر برخی کارشناسان معتقدند که هیات اداره‌کننده موقتی که ترامپ پیشنهاد کرده و شامل تونی بلر، نخست‌وزیر پیشین انگلیس می‌شود، ممکن است با چالش‌هایی در پذیرفته شدن مشروعیت آن در غزه روبه‌رو شود.
در نتیجه هر چند پایان جنگ غزه باعث می‌شود تا کشتار و نسل‌کشی غیرنظامیان توسط اسرائیل در این منطقه خاتمه یابد اما طرح ترامپ که اکنون بسیاری ظاهرا نسبت به آن ابراز امیدواری می‌کنند به گونه‌ای طراحی شده که بازی دو سر برد برای واشنگتن و تل‌آویو محسوب می‌شود؛ شاید به همین خاطر است که برخی منتقدان از همین حالا از آن به عنوان صلح کاغذی یاد می‌کنند.
