اعتراف دیرهنگام به اشتباه
جهان صنعت– سخنگوی صنعت آب می‌گوید که احیای دریاچه ارومیه نیازمند تصمیم‌های جدی و عملگرایانه است، نه صرفا مصاحبه و وعده. اگر ۳۱هزار هکتار از اراضی کم‌بازده و بلندآب از چرخه کشت خارج شوند و ۲۵هزار هکتار یونجه‌کاری جای خود را به محصولات راهبردی بدهند، می‌توان علاوه بر بهبود امنیت غذایی حدود ۴۷۵میلیون مترمکعب آب در حوزه دریاچه صرفه‌جویی کرد.
این اظهارات عیسی بزرگ‌زاده در نشستی خبری مطرح شد؛ درست یک‌ماه بعد از آنکه مرگ دریاچه ارومیه اعلام شد. حالا او به خبرنگاران می‌گوید که آنچه اتفاق افتاده نماد مدیریت غلط آب و کشاورزی در کشور است؛موضعی که از سوی یک مقام دولتی آن هم کسی که خود بخشی از این سیاستگذاری است، شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد البته بزرگ‌زاده مدعی شده که احیای دریاچه ارومیه امکان‌پذیر است. او در این رابطه گفت: دریاچه ارومیه به نمادی از مدیریت غلط آب و کشاورزی در کشور تبدیل شده است. با وجود صرف هزینه‌های سنگین در سال‌های گذشته، به دلیل اجرا نشدن بخش اصلی برنامه یعنی کاهش ۴۰درصدی مصارف کشاورزی، احیای دریاچه به نتیجه نرسید.
وی افزود: قرار بود در کنار رهاسازی آب از سدها، سطح مصرف کشاورزی کاهش یابد اما نه‌تنها این اتفاق رخ نداد بلکه سطح زیرکشت افزایش هم پیدا کرد بنابراین با روش‌های گذشته امیدی به احیای دریاچه وجود ندارد. بزرگ‌زاده تاکید کرد: احیای دریاچه ارومیه نیازمند تصمیم‌های جدی و عملگرایانه است، نه صرفا مصاحبه و وعده. اگر ۳۱هزار هکتار از اراضی کم‌بازده و بلندآب از چرخه کشت خارج شوند و ۲۵هزار هکتار یونجه‌کاری جای خود را به محصولات راهبردی بدهند، می‌توان علاوه بر بهبود امنیت غذایی حدود ۴۷۵میلیون مترمکعب آب در حوزه دریاچه صرفه‌جویی کرد. به گفته وی، نجات دریاچه ارومیه با عزم جدی و پذیرش سختی‌های اجرای اصلاحات کشاورزی ممکن است اما ادامه مسیر گذشته هرگز نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت.
عزم جدی برای بارورسازی ابرها
طرح دوباره بارورسازی ابرها این روزها دوباره داغ شده است. سخنگوی صنعت آب کشور دراین رابطه می‌گوید: پاییز امسال براساس پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی کشور و داده‌های اقلیمی، با کم‌بارشی و افزایش میانگین دما در بیشتر شهرهای کشور همراه خواهد بود. در چنین شرایطی بارورسازی ابرها به‌عنوان یکی از برنامه‌های قدیمی اما تقویت‌شده وزارت نیرو به شکل گسترده‌تر دنبال می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برای این موضوع برنامه‌ای مفصل در قالب برنامه پنج‌ساله تدوین شده است، اضافه کرد: این برنامه شامل تعیین اقدامات مورد نیاز، منابع مالی، بهره‌گیری از ظرفیت‌های وزارت نیرو و همکاری نزدیک با سازمان برنامه و سایر دستگاه‌هایی است که تجهیزات هوایی لازم را در اختیار دارند. هدف ما این است که بارورسازی ابرها در مناطقی انجام شود که بیشترین تنش آبی را دارند.
بنا به گفته بزرگ‌زاده، براساس ادبیات علمی موجود و تجربیات جهانی پیش‌بینی می‌شود بارورسازی ابرها بتواند بین ۵ تا ۱۵درصد افزایش بارش را در مناطق تحت پوشش به همراه داشته باشد. مناطق انتخاب‌شده برای اجرای این طرح شامل بالادست سدهای تهران، زاینده‌رود، تبریز و سایر مناطق پرتنش آبی است. گروه‌های اجرایی تجهیز شده‌اند و همکاران ما با پایش مداوم شرایط اقلیمی، در زمان مناسب عملیات را انجام خواهند داد. سخنگوی صنعت آب تاکید کرد: بارورسازی تنها در شرایطی امکان‌پذیر است که ابرهای مستعد در منطقه وجود داشته باشند به همین دلیل این اقدام وابسته به زمان و شرایط جوی است. در صورت فراهم بودن ابرهای مناسب، عملیات بارورسازی با تکنیک‌های علمی شدت بارش را افزایش می‌دهد.
وی افزود: در برنامه‌ریزی منابع آب شرب، بارورسازی ابرها به‌عنوان منبع مطمئن لحاظ نمی‌شود چراکه تامین آب شرب باید با احتمال تحقق بالای ۹۷درصد تضمین شود بنابراین منابع آبی مورد نیاز برای شرب از منابع مطمئن تامین می‌شود و اگر بارورسازی منجر به افزایش ذخایر سدها شود، این موضوع به نفع کشور خواهد بود و از آن بهره‌برداری می‌کنیم.
بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: اگرچه نمی‌توان تنها به بارورسازی ابرها برای حل مشکلات کم‌آبی اتکا کرد اما این اقدام می‌تواند به‌عنوان یک راهکار تکمیلی در کنار سایر برنامه‌ها به بهبود وضعیت منابع آبی کشور کمک کند.
از هیرمند تا سیستان
بزرگ‌زاده در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص حقابه هیرمند گفت: در موضوع هیرمند نیز همانطور که بارها اعلام کرده‌ایم، همسایه شرقی ما در گفتار خود را متعهد به معاهده ۱۳۵۱ می‌داند اما در عمل تاکنون همراهی لازم را نداشته است. سال گذشته آبی حدود ۱۱۹میلیون‌مترمکعب حقابه از حقابه ۸۲۰میلیون مترمکعبی در سال نرمال را گرفتیم.
او افزود: جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد برای اصلاح بند کمال‌خان و بازگشت آب به مسیر طبیعی و تاریخی خود، کمک‌های فنی و مهندسی ارائه کند.
بزرگ‌زاده درباره وضعیت آب در استان‌های کشور هم گفت: بارش‌های سال آبی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ به ۱۵۲میلیمتر رسید که نسبت به آمار متوسط بارش‌های درازمدت کاهشی ۳۹درصدی و نسبت به سال گذشته حدود ۴۰درصد کاهش نشان می‌دهد.
به گفته وی، ورودی آب به مخازن سدهای کشور در سال آبی که با پایان شهریورماه به اتمام رسید، ۲۴میلیارد و ۶۹۰میلیون مترمکعب بوده که در مقایسه با ۴۲میلیارد و ۴۶۰میلیون مترمکعب سال آبی گذشته، ۴۲درصد کاهش داشته است.
سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه «حجم فعلی مخازن سدهای کشور ۱۸میلیارد و ۷۶۰میلیون مترمکعب است»، گفت: در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته ۲۴میلیارد و ۵۹۰میلیون مترمکعب بوده یعنی ۲۴درصد کاهش داشته و درصد پرشدگی سدهای کشور نیز ۳۶درصد است.
وی ادامه داد: استان‌های سیستان‌وبلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان با کسری بیش از ۵۰درصدی بارش مواجه‌اند؛ استان‌های فارس، یزد، تهران، اصفهان و چند استان دیگر بین ۳۰ تا ۵۰درصد کاهش بارش داشته‌اند و تنها گیلان و زنجان وضعیت
نسبتا بهتری دارند.
بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: کلانشهرهای تهران، کرج، مشهد، تبریز، اصفهان، اراک و ساوه در پیشانی تنش آبی هستند.
وی افزود: حجم ذخایر آبی سدهای پنج‌گانه تهران در حال حاضر ۲۵۸میلیون مترمکعب بوده در حالی که سال گذشته ۴۸۵میلیون و در متوسط بلندمدت ۶۱۸میلیون مترمکعب ثبت شده است.
به گفته سخنگوی صنعت آب، سد امیرکبیر ۱۵درصد، سد لتیان ۲۵درصد، سد لار ۲درصد، سد طالقان ۴۱درصد و سد ماملو ۸درصد پرشدگی دارند.
وی با بیان اینکه «به جز سد طالقان، بقیه سدهای تهران یا به حجم مرده رسیده‌اند یا نزدیک به آن هستند»، گفت: چهار ماه پیش برای تامین آب تهران نگران بودیم اما هم همراهی مردم به تامین آب تهران در تابستان امسال کمک کرد و هم به مدار آمدن پروژه انتقال آب از سد طالقان بسیار موثر بود.
