وضعیت اورژانسی گردشگری کشور
نادر نینوایی– در ایام پس از جنگ ۱۲روزه صنعت گردشگری ایران با رکودی عمیق و ادامه‌دار مواجه شد که تبعات آن فعالان این صنعت را به شدت درگیر کرد. تحت تاثیر این شرایط هتل‌ها با کمبود گردشگر و کاهش ضریب اشغال مواجه شدند. راه‌حل معاون گردشگری کشور برای حل این معضل و بازگرداندن رونق نسبی به صنعت گردشگری، تمرکز بر جذب گردشگر از کشورهای همسایه و توجه بیشتر به توسعه گردشگری داخلی است.
با این حال فعالان گردشگری و هتلداری کشور معتقدند که هنوز این صنعت نتوانسته به‌طور کامل از رکود دوران پس از جنگ خارج شود و قیمت‌های بالای حامل‌های انرژی و هزینه آب نیز به چالشی جدی برای هتلداران و صاحبان اقامتگاه‌های کشور تبدیل شده است. در نتیجه این شرایط آنطور که یکی از اعضای هیات‌مدیره جامعه هتلداران ایران به «جهان‌صنعت» گفته، گردشگری کشور در وضعیت اورژانسی قرار گرفته و حال آن ناخوش است.
در این روزهای بحرانی بخش‌خصوصی صنعت گردشگری و هتلداری کشور، لزوم برقراری نگاه حمایتی از سوی دولت، ارائه تخفیف در زمینه حامل‌های انرژی و فراهم آوردن شرایط برای رونق نسبی گردشگری را از مهم‌ترین الزاماتی می‌دانند که دولت و وزارت گردشگری نباید از توجه به آنها غفلت کند.
حال ناخوش صنعت گردشگری
اگر پای صحبت فعالان صنعت گردشگری کشور بنشینید متوجه می‌شوید که گلایه از رکود و شرایط ناشی از پس از جنگ ۱۲روزه بسیاری را نگران کرده است.
عبدالحمید حرمتی، عضو هیات‌مدیره جامعه هتلداران ایران در خصوص وضعیت صنعت گردشگری ایران و ضریب اشغال کنونی هتل‌ها به «جهان‌صنعت» گفت: «واقعیت این است که در دوران پس از جنگ ۱۲روزه، وضعیت صنعت گردشگری و هتلداری به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است و هتل‌ها با افت شدید مسافر و مراجعه‌کننده مواجه هستند. به دلیل همزمانی این اتفاقات با فصل تابستان، در برخی استان‌های گرمسیر کشور، این رکود نمود بیشتری دارد و مشکلات چند برابر شده است. باید توجه داشت که در برخی استان‌ها علاوه بر گردشگران تفریحی، گردشگران صنعتی نیز حضور دارند که برای کار و تجارت به کشور می‌آیند اما تحت‌تاثیر شرایط اخیر میزان حضور این گردشگران نیز به شدت کاهش یافته است.» وی افزود: «با وجود اینکه این رکود همچنان ادامه دارد باید گفت تا حدودی به سمت تغییر و بهبود پیش رفته‌ایم اما میزان این تغییر بسیار کم است. واقعیت این است که در شرایط کنونی، تاسیسات گردشگری نتوانسته‌اند به شرایط سودآوری برسند و با زیان و ضعف مواجه هستند.»
فشارهای ناشی از هزینه آب و برق گریبانگیر هتلداران
در روزهایی که هتلداران و صاحبان اقامتگاه‌های رسمی همچنان با بحران رکود پس از جنگ مواجه هستند، هزینه‌های بالای انرژی و آب نیز گریبانگیر آنهاست. حرمتی با تاکید بر فشارهای ناشی از گرانی آب و برق به هتلداران گفت: «فشارهای زیادی به سبب هزینه‌های آب و برق به هتلداران وارد آمده و همین امر هزینه‌های تمام‌شده هتل‌ها را به شدت افزایش داده است. با تغییر در سیستم جدول‌های محاسباتی، هزینه‌ها به شدت افزایش یافته به‌طوری که هزینه برق هتلی که ۱۰میلیون تومان بوده به ۶۰میلیون تومان افزایش یافته است. ظاهر امر این است که براساس اعلام وزارت نیرو، تغییرات حدود ۳۰ تا ۴۰درصد بوده اما با تغییرات در متن جداول، میزان افزایش به مراتب بیشتر است. در حال حاضر با نهادهای مربوطه در خصوص این افزایش نرخ چالش داریم.»
وی افزود: «به‌طور کلی حال گردشگری ایران خوشایند نیست و فعالان این صنعت به شدت تحت فشار هستند به‌خصوص این فشار بیشتر بر هتل‌ها وارد می‌شود. طبیعتا تورلیدرها و آژانس‌های خدمات مسافرتی هم درگیر این رکود هستند اما هزینه‌های آنها بیشتر معطوف به مواقعی است که تور برگزار کرده یا سفر را تنظیم و به اجرا می‌گذارند در نتیجه وقتی مسافر نباشد، این هزینه‌ها نیز برای این گروه‌ها کاهش می‌یابد. وضعیت هتل‌ها اما متفاوت است؛ هتل‌ها حتی در زمان نبود مسافر و مراجعه‌کننده هزینه‌های آب، برق، تجهیزات، استهلاک و کارکنان آنها همچنان پابرجاست و هر روز برایشان هزینه‌های خود را دارد.»
این عضو هیات‌مدیره جامعه هتلداران ایران خاطرنشان کرد: «با توجه به شرایط کنونی باید اذعان داشت که حال صنعت گردشگری ایران اصلا خوب نیست و گردشگری کشور در شرایط اورژانسی قرار دارد. در این شرایط دولت باید نگاه حمایتی داشته باشد اما ما این حمایت را ندیده‌ایم و آنچه شاهد آن بوده‌ایم، فشار بیشتر از سوی دولت بوده است. در نتیجه بخش‌خصوصی گردشگری با این چالش مواجه است که چگونه هزینه‌های تمام‌شده هتل‌ها را کنترل کند در حالی که دولت (خصوصا وزارت نیرو) تحت عنوان دستورالعمل و بخشنامه، این هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. امیدواریم که دولت درک کند که تاسیسات هتلداری و گردشگری متعلق به همه مردم و کشور است و صرفا مربوط به شخص یا بخش‌خصوصی نیست و باید این اماکن عمومی و زیرساختی که در حال ارائه خدمت به جامعه هستند، حفظ شوند.»
بخش‌خصوصی گردشگری نیازمند نگاه حمایتی دولت
باید پذیرفت که صنعت گردشگری ایران در حال حاضر در شرایط بحرانی و نگران‌کننده‌ای به سر می‌برد که ناشی از تاثیرات پس از جنگ و رکود اقتصادی است. این وضعیت باعث کاهش چشمگیر تعداد گردشگران و ضریب اشغال هتل‌ها شده است. از سوی دیگر بسیاری از هتلداران با هزینه‌های بالای نگهداری و خدمات مواجه هستند در حالی که تعداد مسافران به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است. این امر موجب شده که بسیاری از تاسیسات گردشگری قادر به تامین هزینه‌های خود نباشند و به سمت زیان‌دهی پیش بروند. در این شرایط انتظار می‌رود که دولت به حمایت از این صنعت بپردازد در حالی که بخش‌خصوصی با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده، توقع آن است که دولت با اتخاذ سیاست‌های حمایتی و مشاوره‌ای به کاهش فشارها کمک کند. این حمایت می‌تواند شامل ارائه تسهیلات مالی، کاهش هزینه‌های انرژی و اقدامات تشویقی برای کمک به جذب گردشگران خارجی باشد. در نهایت برای بهبود وضعیت گردشگری در ایران ضروری است که رویکردی جامع و همکارانه میان بخش دولتی و خصوصی شکل بگیرد. با توجه به ظرفیت‌های بالقوه ایران در حوزه گردشگری می‌توان با برنامه‌ریزی و اجرای سیاست‌های موثر به رونق دوباره این صنعت امیدوار بود. در غیراین صورت ادامه این روند رکودی می‌تواند به آسیب‌های جدی‌تری برای اقتصاد کشور منجر شود.
