قدرت‌نمایی با عرضه ۶میلیون تنی
هادی بهرامی- بورس کالا در اقتصاد ایران با افزایش شفافیت، مدیریت ریسک، جذب سرمایه و ایجاد انضباط مالی ابزاری موثر برای مقابله با چالش‌‌هایی مثل تورم و نوسانات است. این بازار به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ارزش دارایی‌های خود را حفظ کرده و با بهبود فضای کسب‌و‌کار، در عبور از شرایط ناپایدار اقتصادی نقش بسزایی ایفا کند. البته اگر بتوان تعداد محصولات پذیرفته شده در بورس کالا را افزایش و قیمت‌گذاری‌های دستوری را کاهش داد، ارزش معاملات و تقاضا می‌تواند با یک روند صعودی در بازه بلندمدت روبه‌رو شود. در همین راستا باید اشاره داشت که بورس کالا هفته‌های پررونقی را پشت سر می‌گذارد و طی هفته گذشته نیز بسیار پربار ظاهر شده است.
هفته پربار بورس کالا در تالارهای مختلف
طی هفته‌ای که گذشت، بورس کالا میزبان عرضه ۵میلیون و ۹۴۹هزار و ۲۶۹تن محصول مختلف بود که بخش عمده آن در روز یکشنبه ۱۶شهریور۱۴۰۴ به میزان ۲میلیون و ۸۸۸هزار و ۴۲۳تن صورت گرفت. در این مدت، شاخص تسلط بازار فیزیکی بورس کالا به ۴/۶۵درصد، مالی ۱/۲۸درصد، گواهی سپرده ۹/۵درصد و آتی ۶/۰درصد رسیده است که نشان می‌دهد بازار فیزیکی کالاها بیشترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داده‌اند.
طی یک هفته اخیر، در بازار فرعی ۴۷۲ هزار و ۵۴۱تن، پتروپالایشی ۲۶۵هزار و ۹۳۰ تن، صنعتی یک‌میلیون و ۸۱۵هزار و ۳۸۴تن، کالای صادراتی ۲۲۹هزار و ۳۹۲تن و حراج ۳میلیون و ۱۶۴هزار و ۶۴۱تن محصول عرضه شد.
گفتنی است بازار فرعی بورس کالا بازاری است که در آن معاملات اوراق بهاداری که شرایط پذیرش در بازارهای اصلی را ندارند، صورت می‌گیرد. از طرف دیگر، بازار حراج به مکانیسمی اطلاق می‌شود که در آن کالاها از طریق فرآیند حراج به فروش می‌رسند یعنی خریداران قیمت‌های خود را پیشنهاد می‌دهند و کالا به بالاترین پیشنهاددهنده فروخته می‌شود که معمولا میزبان عرضه حجم بزرگی از محصولات است. در بازار صنعتی نیز کالاها و مواد اولیه مورد نیاز صنایع مختلف مانند فلزات، پتروشیمی و سیمان مورد معامله قرار می‌گیرند.
نگاهی به معاملات کالاهای گرانبها در هفته گذشته
طلا: ارزش معاملات روزانه صندوق‌های طلای بورس کالا در هفته‌ای که گذشت به صورت میانگین ۶/۶همت ثبت شد که با احتساب ۲۴۴ همت ارزش خالص دارایی، شاخص نقدشوندگی (NVT) صندوق‌ها در محدوده ۳۷واحد قرار می‌گیرد.
صندوق‌های طلا نقدشوندگی و گردش نقدینگی بالایی دارند. در این مدت، شاخص صندوق‌های طلا در بورس به میزان ۶/۲درصد افزایش یافته است که نشان می‌دهد روند قیمتی صندوق‌ها مثبت بوده و با توجه به شکست سقف ۶۵۸۸ واحد به نظر می‌رسد گارد صعودی طلا و صندوق‌هایش همچنان پابرجاست.
نقره: در هفته‌ای که گذشت میانگین ارزش معاملات روزانه شمش نقره به ۳۵میلیارد تومان رسید. نرخ اونس جهانی نقره از محدوده ۵/۴۰دلار با رشد ۴درصدی به ۳/۴۲دلار رسیده است. یکی از عوامل رشد ارزش معاملات شمش نقره در بورس کالا می‌تواند رشد نرخ اونس باشد.
زعفران: از طرف دیگر صندوق‌های زعفران (نهال و سحرخیز) به ارزش ۳۸میلیارد تومان طی هفت روز گذشته معامله شدند. صندوق‌های زعفران در سال‌های گذشته، جهش‌های خیره‌کننده‌ای داشته‌اند اما اکنون به دلیل شرایط اقتصادی و رکود بازار‌ها با روند خنثی و نوسانات مینور رو به جلو حرکت می‌کنند به طوری که قیمت صندوق زعفران نهال، سه سال قبل ۲۰۰درصد رشد کرد اما طی یک‌سال اخیر در کانال تریدینگ رنج قرار گرفته است.
عملکرد ضعیف سیمانی‌ها در برابر صنایع بزرگ
شرکت فولاد مبارکه اصفهان به عنوان لیدر صنعت آهن و فولاد و ارزش بازار ۳۶۳هزار میلیارد تومانی طی هفته معاملاتی اخیر ۲۱۴هزار و ۳۲۰تن به ارزش ۳/۸همت محصول به بورس کالا عرضه کرد.
شرکت ملی صنایع مس ایران ۱۴/۵همت، پالایش نفت اصفهان ۶۴/۱همت و معدنی و صنعتی گل‌گهر ۱۲/۱همت محصول شده را روانه بورس کالا کرد. در میان این شرکتهای شاخص‌ساز، فولاد مبارکه اصفهان با نماد فولاد، بیشترین حجم عرضه را داشته و سپس معدنی و صنعتی گل‌گهر فعال در صنعت کانه‌های فلزی با عرضه ۱۶۰هزار تن محصول در جایگاه دوم قرار گرفتند.
شرکت سیمان آبیک به عنوان لیدر صنعت تنها به میزان ۵۲هزار تن محصول عرضه کرد که ارزش ۱۱۰میلیارد تومانی آن نشان می‌دهد سیمانی‌ها در هفته‌ای که گذشت پیشتاز نبودند.
عملکرد مثبت بورس کالا در سودسازی
عملکرد شرکت بورس کالا به تنهایی و در مقیاس یکی از فراکاب‌های بازار سرمایه نیز قابل ملاحظه است. با رونق گرفتن بورس کالا، افزایش ارزش معاملات و فعالیت شرکت‌ها، طبیعتا درآمد شرکت بورس کالا نیز افزایش پیدا می‌کند و بر سودسازی و قیمت سهام این شرکت نیز تاثیر می‌گذارد. شرکت بورس کالا در مردادماه ۱۴۰۴ مبلغ ۵/۲۶۱میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته است که نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته و عملکرد مطلوبی را نشان می‌دهد.
جمع درآمدهای عملیاتی شرکت در مردادماه به نقطه رضایت بخشی رسیده است به طوری که نسبت‌به دوره مشابه سه سال قبل ۴۷۰درصد و پنج سال قبل ۱۲۲۷درصد رشد کرده و با توجه به وضعیت مطلوب بازارهای فیزیکی و حتی سایر بخش‌های بورس کالا به نظر می‌رسد روند درآمدی شرکت مثبت باشد.
رشد درآمدهای بورس کالا از محل کارمزد معاملات
بالغ بر ۷۳درصد از درآمدهای بورس کالا را کارمزد معاملات و ۲۶درصد نیز انبارداری تشکیل می‌دهد که ناشی از رونق گرفتن معاملات محصول شرکت‌هاست. میانگین حاشیه سود خالص شرکت طی سه دوره مالی اخیر ۱۰۰درصد برآورد می‌شود که با توجه به درآمد ۱۱۳۷میلیارد تومانی شرکت طی پنج ماهه نخست ۱۴۰۴ به نظر می‌رسد بیش از ۱/۱همت سود خالص تنها در نیمه اول سال۱۴۰۴ در انتظار شرکت است.
رشد ۷/۱۶درصدی سهام شرکت بورس کالا
طی پنج ماهه اخیر سهام بورس کالا به میزان ۷/۱۶درصد رشد قیمت را تجربه کرده و از حمایت استاتیک ۴۷۴تومان به محدوده ۵۵۰تومان رسیده است.
بورس کالا؛ فرصتی برای رشد صنایع شفافیت اقتصادی
در هفته‌ای که گذشت رییس اداره تحلیل بازار فیزیکی بورس کالای ایران گفت: ورود سیمان به بورس کالا و تعیین قیمت آن براساس عرضه و تقاضا، علاوه بر حذف قیمت‌گذاری دستوری باعث شفافیت بازار و رشد سودآوری شرکتهای سیمانی شده است. از طرف دیگر در جلسه هیات پذیرش بورس کالای ایران در روز ۱۶شهریور ۱۴۰۴، با پذیرش خودرو‌های سواری ری‌را، سورن و رانا از سوی شرکت ایران خودرو موافقت شد که می‌تواند خبر مثبتی باشد. رییس گروه اقتصادی دفتر مقام معظم رهبری نیز با اشاره به نقش مهم بورس کالا در توسعه صنایع کشور گفت: اگر بخواهیم بورس کالا را به ابزاری دولتی برای فروش کالاها تبدیل کنیم، از هدف اصلی خود در اقتصاد دور شده‌ایم بنابراین باید اجازه دهیم بورس کالا براساس رسالت و اهدافش و بدون دخالت‌های بیرونی فعالیت کند و قیمت کالاها در تقابل عرضه و تقاضا کشف شود. به نظر می‌رسد این دیدگاه‌ها، حاکی از خوش‌بینی و دیدی مطلوب نسبت به فعالیت بورس کالا و شفاف‌شدن اقتصاد در سطح حکمرانی اقتصادی است.
بورس کالا به عنوان بازاری سازمان یافته برای خرید و فروش استاندارد کالاها به شمار می‌رود که با شفافیت و رقابت به کشف قیمت واقعی کمک کرده و از رانت جلوگیری می‌کند. این بازار با ارائه ابزارهایی برای مدیریت ریسک نوسانات قیمتی به فعالان اقتصادی اطمینان بیشتری در معاملات می‌بخشد و می‌تواند با جذب سرمایه به رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال کمک کند. ناظران اقتصادی می‌گویند اقتصاد بیمار ایران نیاز به بازاری بدون واسطه و دلال دارد که از رانت و اختلاف نرخ محصولات دور باشد. نرخ محصولات تولیدی و مواد استخراج شده شرکت‌ها به اندازه کافی روند رو به رشد و تورمی دارند. بر همین اساس کارشناسان معتقدند اگر بورس کالا وجود نداشت، باوجود واسطه‌گرهای خرد، رانت و سودجویی منجر به کاهش تقاضا و آسیب به تولید می‌شد.
