سپر آبی؛ سنگری در برابر جنگ برای میراث فرهنگی
جهان صنعت– سازمان سپر آبی که قبلا کمیته بین‌المللی سپر آبی نام داشت، یک سازمان بین‌المللی است که در سال۱۹۹۶ برای محافظت از میراث فرهنگی جهان در برابر تهدیداتی مانند درگیری مسلحانه و بلایای طبیعی تاسیس شد.
سپر آبی شبکه‌ای در سراسر جهان و متعهد به حفاظت از اموال فرهنگی جهان است و در صورت وقوع درگیری مسلحانه، بلایای طبیعی یا انسانی، به حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی، ملموس و ناملموس می‌پردازد.
استفاده از نماد ویژه (سپر آبی و سفید) برای نشانه‌گذاری اموال فرهنگی حفاظت‌شده یکی از علائم مشخص است که دولت‌ها ملزم به استفاده از آن هستند. بر این اساس طرف‌های درگیر باید از آسیب رساندن به اموال فرهنگی خود و طرف مقابل خودداری کنند.
راه‌اندازی دبیرخانه کمیته سپر آبی
پرسش اینجاست که از این نماد در جنگ ۱۲روزه علیه ایران چقدر استفاده شد؟ آیا ایران پایبند به استفاده از چنین نمادی است؟ محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی کشور سال۹۸ در مراسم تشکیل کارگروه کمیته بین‌المللی سپر آبی که با حضور سفیر اتریش، رییس کمیته بین‌المللی سپر آبی، معاون میراث فرهنگی کشور، اعضای پلیس اینترپل، مسوولان و ارگان‌های مرتبط با حفاظت از میراث فرهنگی در کاخ سعدآباد برگزار شد، از راه‌اندازی دبیرخانه کمیته سپر آبی در سازمان میراث فرهنگی وقت خبر داد و گفت: امیدواریم بتوانیم اولین کارگاه منطقه‌ای را هرچه زودتر برگزار کنیم.
در این جلسه همچنین کارل هابسبورگ، رییس کمیته بین‌المللی سپر آبی گفته بود: در درگیری‌های بین‌المللی که به صورت مسلحانه اتفاق می‌افتد تخریب زیرساخت‌های طرف مقابل هدف قرار می‌گرفت اما امروز درگیری‌های مدرن به سمت تخریب هویت طرف مقابل می‌روند. وقتی تخریب هویت تبدیل به هدف شود میراث فرهنگی و آثار تاریخی مورد هدف و تخریب قرار می‌گیرند، از این رو باید تلاش‌های‌مان را برای حفاظت هرچه بیشتر از میراث فرهنگی انجام دهیم. عمده این وظایف بر عهده کمیته بین‌المللی سپر آبی است.
یک سال بعد معاون میراث فرهنگی کشور از هماهنگی و پیگیری تدوین اساسنامه کمیته ملی سپر آبی ایران با انجام کارگروهی میان نهادهای دولتی و غیردولتی و تشریک مساعی میان بخشی خبر داد.
عبدالمهدی همت‌پور، پژوهشگر میراث فرهنگی و سرپرست پایگاه میراث جهانی کاروانسرای ایرانی در این باره معتقد است: در صورتی که اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی در کشور رخ دهد مانند شرایط فعلی کشور که شاهد تجاوز رژیم غاصب صهیونیستی به تمامیت ارضی کشور هستیم و نیاز به کمک انسانی، تجربی و مالی در حفاظت از آثار تاریخی باشد، کمیته بین‌المللی سپرآبی می‌تواند تاثیر بسزایی در حفظ آثار تاریخی ایران داشته باشد و کمک کند از فاجعه علیه میراث فرهنگی کشور پیشگیری شود.
وی گفت: از آنجا که جمهوری اسلامی ایران در اکثر مجامع و کنوانسیون‌های با موضوعاتی مانند حفظ مواریث بشر، صلح، حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست عضویت دارد و با سازمان‌هایی که هدف متعالی آنها حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی باشد، همکاری‌های خوبی داشته است و در همین راستا تفاهمنامه‌ای به منظور عضویت ایران در کمیته بین‌المللی سپر آبی منعقد شده بود و در این شرایط می‌طلبد در راستای اجرایی شدن موضوع تفاهم‌نامه ذکر‌شده، انجمن ملی کمیته سپر آبی تشکیل شود.
نصب نماد در موزه ملی
چند روز پیش جبرئیل نوکنده، مدیر موزه ملی ایران گفت که در هشت نقطه از پشت‌بام موزه ملی ایران این سپر را نصب کرده تا حداقل بتواند دین خود را درباره هشدار به نیروهای جنگی اعلام کند و بگوید اینجا موزه ملی ایران است و نباید تخریب شود یا به سرقت برود.
وزارت میراث فرهنگی تاکنون گزارشی در این باره اعلام نکرده که آیا چنین نمادی را در سایت‌های جهانی هم نصب خواهد کرد یا خیر، با این حال مدیر موزه ملی ایران با بیان اینکه به سختی توانسته در بحبوحه جنگ چنین نمادی را طراحی و آماده کند گفت که اگر چنین اماکنی حتی با وجود این نماد تخریب شود باز حمله‌کننده در مجامع بین‌المللی مقصر است و باید پاسخگو باشد اما اگر این نماد نباشد و چنین اماکنی مورد آسیب قرار گیرند، ممکن است ادعا کند ما چنین نمادی را مشاهده نکردیم، در آن صورت ما مقصر هستیم که چنین چیزی نداشته‌ایم.
منبع: مهر
