شکست اقتصادی آمریکا

فاطمه محمودی‌فر– در پی تشدید تنش‌های منطقه‌ای و اعلام آتش‌بس شب گذشته از سوی دونالد ترامپ، جامعه ایران روزهای پرالتهاب و دشواری را پشت‌سر گذاشت. در طول یک هفته اخیر که جنگ میان ایران و اسرائیل به اوج خود رسیده بود، زندگی اقتصادی کشور با چالش‌های جدی مواجه شد. بازارها و کسب‌وکارها به ناچار تعطیل شدند، بازاریان کرکره‌های مغازه‌های خود را پایین کشیدند و معاملات در بازارهای ارز، طلا و سکه به حالت رکود کامل درآمد.
این شرایط، نگرانی‌های گسترده‌ای را در میان آحاد جامعه ایجاد کرد. سوال اصلی که این روزها ذهن همه ایرانیان را به خود مشغول کرده این است: آینده اقتصاد ایران در سایه این تحولات چگونه خواهد بود؟ آیا آتش‌بس اخیر می‌تواند ثبات را به بازارها بازگرداند یا ادامه جنگ می‌تواند تبعات اقتصادی سنگین‌تری به همراه داشته باشد؟
برای بررسی این موضوع و تحلیل پیامدهای اقتصادی این بحران با حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصادی گفت‌وگویی انجام داده‌ایم. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

تحلیل شرایط آینده براساس بررسی وضعیت گذشته

برای آنکه بدانیم آینده چگونه خواهد بود و چه اتفاقاتی در روزهای پیش رو رخ خواهد داد، باید گذشته را به دقت بررسی کنیم. این گذشته شامل سه مساله اصلی است: اول، شرایط اقتصادی و اجتماعی ایران؛ دوم، شرایط اجتماعی و اقتصادی رژیم صهیونیستی و سوم، وضعیت اقتصادی آمریکا.

وضعیت ایران: چالش‌ها و ظرفیت‌ها

من تحلیل خود را از ایران آغاز می‌کنم. درست است که ایران فارغ از جنگ با ناترازی‌ها و چالش‌های اقتصادی زیادی مواجه بوده است اما در عین حال، ظرفیت‌هایی نیز داشته و اقداماتی انجام شده است. مسیرهایی برای حل این ناترازی‌ها وجود داشته و پیگیری شده و تاکنون خللی در این مسیرها ایجاد نشده است.

افول توان نظامی و اجتماعی

در مورد رژیم صهیونیستی باید بگویم که این رژیم پس از دوسال‌ونیم جنگ و شرارت در منطقه، به‌تدریج توان نظامی و پایداری اجتماعی خود را از دست داده است. هم‌اکنون گزارش‌ها حاکی از آن است که نزدیک به دو میلیون نفر از رژیم صهیونیستی خارج شده‌اند و آنهایی که هنوز در این سرزمین ساکن هستند، شرایط مطلوبی ندارند؛ به‌خصوص پس از انهدام زیرساخت‌های حیاتی رژیم صهیونیستی ازجمله پالایشگاه‌های مهم، مراکز نظامی و توان پدافندی آنها که تقریبا از بین رفته است.
امروزه موشک‌های ایران به ‌راحتی و تقریبا بدون هیچ مزاحمتی به اهداف خود در سرزمین‌های اشغالی می‌رسند. اگرچه دو شب پیش شاهد افزایش شرارت‌های رژیم صهیونیستی در تهران بودیم اما در مقابل، حملات ایران نیز بسیار سنگین و موثر گزارش شده است.

نقش آمریکا و شکنندگی اقتصاد آن

با عبور از این دو موضوع، مساله اصلی اینجاست که چرا دونالد ترامپ مستقیما وارد ماجرا شد؟ به محض ورود او، آتش‌بس اعلام شد. راز این اتفاق را در شکنندگی اقتصاد آمریکا می‌بینم. اقتصاد آمریکا امروز با بدهی عمومی ۳۶‌تریلیون دلاری روبه‌رو است که از این مقدار، حدود ۲۹‌تریلیون دلار اوراق در گردش است. پیش‌بینی می‌شود در دو سال آینده، حدود ۲/‏۹‌تریلیون دلار از این اوراق به سررسید برسد و نیاز به تامین مالی مجدد داشته باشد. همچنین، برآوردها نشان می‌دهد که کسری بودجه آمریکا در همین بازه زمانی به ۸/‏۷‌تریلیون دلار خواهد رسید که نیاز به انتشار اوراق جدید دارد. اگر این دو رقم را جمع بزنیم، اقتصاد آمریکا در دو سال آینده به ۱۸‌تریلیون دلار انتشار اوراق جدید نیاز خواهد داشت.
به نظر می‌رسد اقتصاد آمریکا از دو مسیر به‌شدت آسیب‌پذیر بوده است: اول؛ افزایش قیمت نفت به هر دلیلی، از جمله مناقشه‌های غرب آسیا. دوم؛ کمک‌های نظامی به رژیم صهیونیستی و اوکراین (که ترامپ با عقب‌نشینی از اوکراین، این فشار را کاهش داد.)
آمریکا تاکنون حدود ۶۰ تا ۷۰ میلیارد دلار به رژیم صهیونیستی کمک مالی کرده است اما این کمک‌ها دستاورد خاصی برای رژیم صهیونیستی نداشته است. ادعاهای این رژیم مبنی بر نابودی حماس، حزب‌الله و شکست جبهه مقاومت بیشتر شبیه به یک طنز است. زیرا یمن هر زمان که اراده کند، می‌تواند سرزمین‌های اشغالی را ناامن کند.

آینده: پیروزی ایران و تزلزل آمریکا

اگر این تحلیل را بپذیریم، آینده روشن است. اقتصاد شکننده آمریکا قطعا ناآرامی‌های اجتماعی را نیز تشدید خواهد کرد، همانطور که اخیرا در ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا و تگزاس شاهد اعتراضات و حتی خواسته‌های استقلال‌طلبانه بوده‌ایم. ترامپ با شعار «نه به جنگ» پیروز انتخابات شد و ادعا می‌کند که می‌خواهد تمام جنگ‌ها را پایان دهد. حتی خود را کاندیدای جایزه صلح نوبل می‌داند اما سؤال اینجاست: آیا این آتش‌بس پایدار خواهد ماند یا بار دیگر نقض خواهد شد؟

دستاوردهای ایران و آینده روشن

در این جنگ، اگرچه آسیب‌هایی به ساختار نظامی و اقتصادی ایران وارد شد اما هیچ ‌یک از دستاوردهای کلان کشور متوقف نشد. مثلا صنعت هسته‌ای تعطیل نشد، صنعت موشکی و توان دفاعی ایران محدود نشد و حتی ممکن است ایران در روزهای آینده اقداماتی مانند خروج از NPT یا محدود کردن بازرسی‌های آژانس را در دستور کار قرار دهد.

وضعیت اقتصادی ایران در جنگ

خوشبختانه در این جنگ، آسیب اقتصادی گسترده‌ای به ایران وارد نشد. نه زیرساخت‌های اقتصادی آسیب جدی دیدند و نه مردم دچار مشکلات گسترده شدند. اگر آتش‌بس پایدار بماند، این جنگ ۱۲‌روزه هیچ خللی در پیشرفت اقتصادی ایران ایجاد نخواهد کرد.

چشم‌انداز آینده و پایداری آتش‌بس

در وضعیت کنونی، حتی در صورت خروج ایران از جنگ، فضای پیش‌رو برای کشور مثبت ارزیابی می‌شود. با این وجود، پایداری آتش‌بس همچنان موضوعی نامشخص باقی می‌ماند. این که آیا این آرامش دوام خواهد آورد، دچار تزلزل خواهد شد یا بار دیگر نقض می‌شود، برای هیچ‌کس به‌ طور قطعی روشن نیست اما اگر شرایط آتش‌بس به همین شکل و با همین کیفیتی که اکنون برقرار شده استمرار یابد، بدون تردید ایران برنده این نبرد خواهد بود.
در چنین حالتی، هیچ دستاورد راهبردی قابل‌توجهی برای آمریکا و رژیم صهیونیستی حاصل نشده است. این واقعیت به‌وضوح نشان‌دهنده برتری موضع ایران در معادلات منطقه‌ای است.

پیام پایانی: امید به آینده

پیام نهایی این است که مردم ایران باید با شجاعت نیروهای نظامی و اقتدار دفاعی کشور، امیدوارانه به زندگی و فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه دهند و منتظر پیروزی‌های بزرگ آینده باشند. آینده ازآن ایران است، مشروط بر آنکه همگان در مسیر مقاومت و پیشرفت گام بردارند.