کولرهای آبی معضل تازه مدیریت مصرف آب

جهان صنعت– هر چقدر که بحران آب تشدید می‌یابد، راهکارهایی برای کنترل مصرف و هدررفت منابع هم گسترده‌تر می‌شود؛ موضوعی که به تازگی به کولرهای آبی رسیده و وزیر نیرو می‌گوید که یکی از موانع ناترازی آب و برق در تابستان همین کولرهای آبی شهروندان است.
براساس گزارش‌های کارشناسی، یک کولر آبی معمولی در ایران به طور متوسط، در هر ساعت حدود ۱۰ تا ۱۵لیتر آب مصرف می‌کند. این بدان معناست که مصرف آب کولرهای آبی در طول یک روز گرم تابستان (مثلا ۱۰ساعت کارکرد)، می‌تواند به ۱۰۰ تا ۱۵۰لیتر برسد. از این مقدار، بخش زیادی به صورت تبخیر استفاده می‌شود تا هوا را خنک کند اما بخشی نیز به دلیل تعویض دوره‌ای آب مخزن و رسوبات هدر می‌رود.
آنطور که عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو گفته است سالانه یک میلیون کولر آبی جدید به چرخه مصرف برق افزوده می‌شود و با اجرای طرح تعویض الکتروموتورهای القایی با مدل‌های راندمان بالا می‌توان تا ۵۰درصد مصرف برق کولرها آبی را کاهش داد.
براساس آخرین آمارهای موجود، در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰‌میلیون دستگاه کولر آبی در ایران گزارش شده است. این کولرها به‌ طور متوسط سالانه حدود ۷۰۰‌میلیون مترمکعب آب مصرف می‌کنند. این میزان مصرف آب معادل حدود ۲۰‌درصد از مصرف برق کل صنایع کشور است.
در تهران حدود ۶۸‌درصد از خانه‌ها از کولر آبی استفاده می‌کنند. با توجه به جمعیت حدود ۹‌میلیون نفری تهران، این رقم نشان‌دهنده استفاده گسترده از کولر آبی در این شهر است.
در استان یزد، با وجود ۴۰۰هزار کولر آبی فعال، سالانه حدود ۱۶‌میلیون مترمکعب آب صرف تبخیر می‌شود. این میزان مصرف آب در ۱۶۰‌روز پیک مصرف شرب و بهداشت استان تاثیرگذار است. راهکار این مشکل از نگاه وزیر نیرو اما حمایت حداکثری دستگاه‌های مربوط برای تسهیل فرآیند فروش کولرهای با راندمان بالا و تسریع در فرآیند تعویض کولرهای قدیمی راهکار است. آنطور که علی‌آبادی گفته، با استفاده از راهکارهای قانونی مانند جذب سرمایه‌گذار از محل فروش اوراق گواهی صرفه‌جویی می‌توان با کاهش آورده مشترکان بخش خانگی به حداقل روند تعویض کولرهای قدیمی با کولرهای با فناوری بالا را تسریع بخشید.
علی‌آبادی تاکید کرد: نگاه ویژه به ارتقای بازده انرژی در تجهیزات موجود از اهمیت بسزایی برخوردار است. در همین راستا، طرح جایگزینی الکتروموتورهای با فناوری جدید و راندمان بالای BLDC به جای الکتروموتورهای القایی در کولرهای آبی، به عنوان یکی از پروژه‌های مهم وزارت نیرو با راهبری ساتبا و حمایت نهادهایی همچون صندوق نوآوری و شکوفایی، شرکت توانیر و مجموعه‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکننده داخلی اجرایی شده است.
به گفته وی، اجرای این طرح می‌تواند منجر به کاهش ۵۰‌درصدی مصرف انرژی
(معادل سالانه ۴۶۵‌میلیون کیلووات ساعت) و همچنین کاهش ۵۰‌درصدی توان مصرفی (معادل ۳۰۰مگاوات) شود. صرفه‌جویی سالانه در مصرف آب تا ۱۴‌میلیون مترمکعب و جلوگیری از انتشار ۳۲۲هزار تن گاز CO₂ با تعویض یک میلیون الکتروموتور امکان‌پذیر خواهد بود. از دیگر مزایای این جایگزینی می‌توان به افزایش ۳۰‌درصدی بازدهی کولرهای آبی، ارتقای برچسب انرژی تا سطح +++ ‌A ، کاهش صدا، به‌کارگیری کلیدهای کنترلی با قابلیت تنظیم دمای پیوسته و افزایش طول عمر کولر اشاره کرد.
علی‌آبادی با اشاره به سازوکار اجرایی و تامین مالی جمعی این طرح که توسط ساتبا در تعامل با صندوق نوآوری و شکوفایی، تولیدکنندگان الکتروموتورهای راندمان بالا، سکوهای تامین مالی خرد، بانک‌ها و سکوهای فروش آغاز به کار کرد، اضافه کرد: در مدل طراحی‌شده، تسهیلات ۸‌میلیون تومانی با نرخ سود ۱۸‌درصد و دوره بازپرداخت ۲۴‌ماهه به ازای هر کدملی از طریق سکوی جت وام، صرفا برای خرید الکتروموتورهای راندمان بالا BLDC در دسترس عموم قرار گرفته است. وزیر نیرو با بیان اینکه اجرای طرح‌های ارتقای بهره‌وری انرژی نقش موثری در حمایت از محیط‌زیست و کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی دارد، تاکید کرد: با توجه به چالش‌هایی که جهان در حوزه کمبود آب، تغییرات اقلیمی و نیز کمبود سوخت فسیلی دارد، هرگونه اقدام برای ارتقای بهره وری و راندمان مصرف انرژی می‌تواند به عنوان یک گام مهم برای حفاظت از محیط‌زیست و پایداری امنیت انرژی محسوب شود.