مفهوم تضمین‌های امنیتی برای اوکراین
جهان‌صنعت – کارشناسان آمریکایی تضمین‌های امنیتی موردنظر اوکراین را شامل ارائه همه قابلیت‌ها از سوی آمریکا و اروپا همچون ماده۵ ناتو می‌دانند اما همزمان نگران مخالفت روسیه با آن هستند.
یکی از حاشیه‌های مهم دیدار دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا این بود که رییس‌جمهوری آمریکا برای اولین‌بار از دادن تضمین امنیتی به اوکراین در صورت امضای توافق با روسیه سخن گفت. این موضوعی بود که موجب استقبال اتحادیه اروپا هم شد زیرا بروکسل این پیشنهاد را جایگزینی برای عدم عضویت اوکراین در ناتو می‌بیند.
دانیل فرید، معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا در امور اروپا می‌گوید: موثرترین تضمین امنیتی برای اوکراین، عضویت در ناتو خواهد بود اما ترامپ این گزینه را رد کرده است. در عوض استیو ویتکاف پیشنهاد کرد که تضمین‌هایی مشابه ماده۵ ناتو، به اوکراین ارائه شود. این ماده به بند دفاع جمعی پیمان آتلانتیک شمالی ارتباط دارد. در این راستا ترامپ گفته است که ایالات‌متحده نیرو در خاک اوکراین مستقر نخواهد کرد اما از تضمین‌های امنیتی اروپا برای این کشور حمایت خواهد کرد.
این کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک معتقد است: عبارت تضمین‌های امنیتی از سوی ایالات‌متحده و همچنین شرکای اوکراین که ائتلاف داوطلبان نامیده می‌شوند، باید براساس ماده۵ استوار باشد یا به‌طور قانونی الزام‌آور باشد یا حداقل در مورد آمریکا، به‌نوعی توسط کنگره پشتیبانی شود. هرچیزی کمتر از مفاد ماده۵ به‌عنوان تضمینی ضعیف تلقی می‌شود و شاید به‌نوعی دعوت از پوتین برای جنگ باشد.
وی می‌افزاید: محتوای تضمین‌های امنیتی باید با جریان ثابت تجهیزات نظامی غربی و سایر کشورها و همچنین همکاری‌های صنعتی دفاعی همراه شود تا اوکراینی‌ها بتوانند از خود دفاع کنند. برای تحقق وعده ترامپ مبنی‌بر عدم اتکا به کمک‌های بلاعوض آمریکا، ایالات‌متحده می‌تواند ترتیبات وام- اجاره را برای اوکراین یا کشورهای اروپایی جهت تامین تجهیزات نظامی آمریکایی برقرار کند.
طبق این دیدگاه، تضمین‌های امنیتی همچنین باید شامل استقرار نیرو در داخل اوکراین توسط کشورهای ائتلاف فوق از جمله دفاع هوایی، گشت هوایی، نظارت، اطلاعات، لجستیک و واحدهای آموزشی باشد. این نیروها می‌توانند با پشتیبانی واحدهای هوایی آمریکا، شامل واحدهای شناسایی و رزمی مستقر در لهستان و رومانی و همچنین نیروهای هوایی و دریایی آمریکا و اروپا مستقر در رومانی و بلغارستان، با همکاری ترکیه برای حمایت از امنیت دریای سیاه تقویت شوند. ایالات‌متحده همچنین اطلاعات، لجستیک و سایر پشتیبانی‌ها را برای نیروهای ائتلاف و خود اوکراین فراهم خواهد کرد. ناتو نیز می‌تواند با ارائه اطلاعات و حتی پشتیبانی فرماندهی و کنترل، از این امر حمایت کند.
این مقام سابق وزارت خارجه آمریکا تاکید دارد: این فهرست طولانی است اما دقیقا مطابق با دیدگاه ویتکاف در عبارت «مشابه ماده۵» است. این طرح امنیتی برای اوکراین می‌تواند موثر باشد اگر ایالات‌متحده واقعا متعهد باشد، نیروهای لازم را به کار گیرد و در مقابل اعتراض پوتین مقاومت کند.
مارک ماگیرفسکی سفیر سابق لهستان در ایالات‌متحده و اسرائیل هم در مورد نقایص احتمالی تضمین امنیتی برای اوکراین معتقد است: سناریوی ایده‌آل برای روسیه این خواهد بود که اجازه دهد ایالات‌متحده و شرکای اروپایی‌اش تضمین‌های امنیتی به کی‌یف ارائه دهند و سپس شاهد شکست آنها باشند.
به اعتقاد وی یک شکست بزرگ در تحقق این وعده، اظهارات پوتین مبنی‌بر اینکه کل غرب یک ببر کاغذی است و قادر به دفاع نه‌تنها از اوکراین بلکه از خود نیست را اثبات خواهد کرد.
مدیر برنامه استراتژی برنامه لهستان در موسسه آزادی در ورشو افزود: تضمین‌های نظامی به‌ویژه زمانی‌که به یک کشور غیرمتحد ارائه می‌شوند، همواره به تصمیمات سیاسی بازمی‌گردند. همین اصل درباره ماده۵ پیمان واشنگتن نیز صادق است که برخلاف تصور عمومی بیان نمی‌کند که همه اعضای ناتو باید به‌طور خودکار در برابر حمله احتمالی به یکی از آنها واکنش نشان دهند بلکه ماده۵ می‌گوید که هر عضو «با فوریت، به‌طور فردی و همراه با سایر اعضا، اقدامات لازم از جمله استفاده از نیروهای مسلح را انجام خواهد داد.»
ماگیرفسکی اعتقاد دارد: از دیدگاه اوکراین و متحدان ناتو، بهترین اقدام ادامه تامین تسلیحات پیشرفته برای کی‌یف، از جمله موشک‌های دوربرد، سرمایه‌گذاری در زیرساخت صنعتی آن، لغو تمام محدودیت‌ها برای حمله به خاک روسیه و اشتراک‌گذاری حداکثری اطلاعات است. اوکراینی‌ها به این ترتیب قادر خواهند بود از خود دفاع کنند.
