دورنمای تجارت ۲۳میلیارد دلاری
محمدرضا ستاری- چند روز قبل بود که در سایه اخبار مربوط به غزه و همچنین مذاکرات صلح میان آذربایجان و امارات، محمد بن‌زاید حاکم امارات به مسکو سفر کرده که این موضوع چندان از سوی رسانه‌ها با توجه به شرایط فعلی مورد توجه قرار نگرفت اما مساله مهم این است که در سایه تهدیدات ترامپ، تحریم‌های روسیه و در حالی که قرار است روسای جمهوری آمریکا و روسیه روز جمعه در آلاسکا با یکدیگر دیدار کنند که احتمالا دربر گیرنده مذاکرات سرنوشت‌سازی در خصوص جنگ اوکراین و همچنین معادلات منطقه خاورمیانه است، بن‌زاید در دیدار با پوتین توافقنامه‌هایی در چند بخش کلیدی از جمله فناوری مالی، بهداشت و درمان، لجستیک، حمل‌ونقل و خدمات امضا کرده و قرار است مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور به زودی به ۲۳میلیارد دلار در سال برسد. در واقع آن طور که از تحلیل‌ها و اخبار مشخص شده، امارات قصد دارد تجارت خود با روسیه را طی پنج سال آینده دو برابر کند؛ برنامه‌ای که ممکن است موجب نارضایتی آمریکا به عنوان شریک استراتژیک امارات شود؛ با این حال حاکمان ابوظبی در شرایطی که هر گونه تجارت با روسیه با خطر تحریم روبه‌رو است، تصمیم دارند که همچنان سیاست خارجی خود را به صورت متوازن میان غرب و شرق پیگیری کنند.
۲ برابر شدن مناسبات تجاری طی ۵ سال
همانطور که گفته شد در جریان سفر رسمی محمد بن‌زاید به روسیه، حاکم امارات اعلام کرد می‌خواهد حجم تجارت با این کشور را طی پنج سال آینده دوبرابر کند. او در دیدار با ولادیمیر پوتین گفت که میزان مبادلات تجاری بین روسیه و امارات به ۵/۱۱میلیارد دلار رسیده است؛ همچنین در حالی که مبادلات ما با کشورهای اوراسیا به ۳۰میلیارد دلار رسیده، مایل هستم که این رقم طی پنج سال هم در سطح دوجانبه و هم با کشورهای اوراسیا، دو برابر شود.
طبق گزارشی که در این خصوص المانیتور منتشر کرده، رهبران امارات و روسیه همچنین درباره همکاری در زمینه‌های سرمایه‌گذاری، انرژی و فضا گفت‌وگو کردند. در واقع این سفر با هدف تعمیق روابط دوجانبه میان این دو شریک دیرینه و بررسی تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله جنگ غزه و بهبود اقتصادی سوریه انجام شد. همچنین لازم به ذکر است، امارات و روسیه در سال ۲۰۱۸ یک پیمان شراکت استراتژیک امضا کردند و از آن زمان چندین دیدار رسمی بین دو طرف انجام شده است.
در همین راستا روز پنجشنبه گذشته در حاشیه سفر شیخ محمد بن‌زاید به مسکو، ماکسیم رشتنیکوف، وزیر توسعه اقتصادی روسیه و ثانی بن‌احمدآل وزیر تجارت خارجی امارات توافقنامه‌ای در زمینه خدمات و سرمایه‌گذاری امضا کردند. این توافقنامه بر بخش‌هایی از جمله فناوری مالی، بهداشت و درمان، لجستیک، حمل‌ونقل و خدمات تمرکز دارد.
در این میان، رشتنیکوف به خبرنگاران گفت که هیچ محدودیتی برای ارائه خدمات یا سرمایه‌گذاری روسیه در حوزه‌هایی مانند خدمات رایانه‌ای، تحقیق و توسعه، حمل‌ونقل ریلی یا تعمیر کشتی و همچنین خدمات در بخش‌های مدیریتی، آموزشی و حقوقی وجود نخواهد داشت. طبق این توافق، بانک‌های تابعه روسیه، شرکت‌های بهداشتی و درمانی و خبرگزاری‌ها می‌توانند با سرمایه ۱۰۰درصد روسی در مناطق تعیین شده در امارات فعالیت خود را آغاز کنند.
به گفته ناظران، این توافق مکمل توافقنامه منطقه آزاد تجاری است که در ماه ژوئن میان امارات و اتحادیه اقتصادی اوراسیا متشکل از ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و روسیه امضا شد. براساس این توافق، بخش عمده صادرات میان امارات و این بلوک با کاهش نرخ تعرفه همراه خواهد بود تا تجارت بیشتر تشویق شود. پوتین نیز در دیدار روز پنجشنبه اعلام کرد که حدود ۸۵درصد کالاهای مبادله شده میان دو کشور و بسیاری از عوارض گمرکی حذف شده است.
روابط استراتژیک ابوظبی با مسکو
امارات و روسیه روابط اقتصادی قابل‌توجهی دارند و تجارت غیرنفتی میان دو کشور در سال ۲۰۲۴ به ۵/۹میلیارد دلار رسیده است. در این راستا، وزارت بازرگانی روسیه در ماه فوریه اعلام کرد که تجارت روسیه و امارات در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال قبل ۶۸درصد افزایش یافته و به ۹میلیارد دلار رسیده است.
گفتنی است، روسیه یکی از صادرکنندگان اصلی فلزات گرانبها و مواد معدنی به امارات است و همچنین فرآورده‌های نفتی تصفیه شده به این کشور صادر می‌کند. طبق آمار سازمان پیچیدگی اقتصادی (OEC) در سال ۲۰۲۳ بزرگ‌ترین صادرات روسیه به امارات، طلا به ارزش ۴۹/۴میلیارد دلار بوده که بخش عمده آن به دوبی، یعنی یکی از مراکز اصلی جواهرات جهان ارسال شده است. روسیه همچنین بزرگ‌ترین منبع واردات گندم امارات محسوب می‌شود به طوری که در سال ۲۰۲۳ امارات ۲۱۶میلیون دلار گندم از روسیه وارد کرد. در مقابل، بزرگ‌ترین صادرات امارات به روسیه در سال ۲۰۲۳ تجهیزات پخش رادیو و تلویزیون به ارزش ۰۹/۲میلیارد دلار بوده است.
در همین رابطه به گفته برخی ناظران، برنامه‌های شیخ محمد برای توسعه مناسبات با روسیه، احتمالا خشم واشنگتن را برخواهد انگیخت زیرا دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا تهدید کرده بر کشورهایی که با روسیه تجارت می‌کنند به دلیل جنگ اوکراین تعرفه‌های ثانویه اعمال کند. در این میان روز چهارشنبه هفته گذشته یعنی یک روز قبل از سفر محمد بن‌زاید به مسکو، ترامپ با تهدید به اعمال تعرفه ۲۵درصدی اضافی (علاوه بر تعرفه ۲۵درصدی موجود) بر هند به دلیل خرید نفت ارزان روسیه، تنش‌ها را افزایش داد. این تعرفه قرار است از ۲۷ آگوست اجرایی شود.
امارات به عنوان عضو گروه بریکس با خطر تحریم‌های بیشتر آمریکا مواجه است. با این حال در طول سال‌های اخیر، باوجود اینکه ایالات متحده اصلی‌ترین شریک سیاسی و امنیتی امارات محسوب می‌شود، حاکمان این کشور نه‌تنها روابط نزدیک خود با واشنگتن و غرب را حفظ کرده‌اند، بلکه با روسیه و چین نیز به صورت متوازن وارد مراودات سیاسی و اقتصادی گسترده شده‌اند؛ به طوری که برخی ناظران معتقدند، امارات یکی از برندگان جنگ اوکراین محسوب می‌شود زیرا نه‌تنها اکنون اغلب سرمایه‌داران روسیه، دارایی‌های خود را به این کشور منتقل کرده‌اند، بلکه در سایه اختلافات موجود، ابوظبی توانسته بهره‌برداری اقتصادی مطلوبی را در جهت منافع خود از شرایط فعلی داشته باشد.
