جاماندگی بورس با سنگ‌اندازی نرخ بهره

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه

با توجه به رشد نرخ دلار در کشور و به دنبال آن عدم اصلاح عمیق نرخ اونس جهانی طلا، رشد قیمت در بازار‌های طلامحور مانند طلای آبشده، سکه و صندوق‌های طلا و نقدینگی ۱۲‌میلیون‌میلیارد تومانی به نظر می‌رسد افزایش قیمت‌ها و رسیدن به سطوح بالاتر چندان عجیب نیست. این رشد‌ها تا زمانی که نقدینگی و کسری بودجه افزایش پیدا کند، ادامه خواهد داشت و همانطور که رییس‌جمهور گفته است، با کسری بودجه دولت مواجه هستیم و دارایی‌هایی را مشاهده می‌کنیم که به پارامتر‌هایی مانند تورم، نقدینگی و کسری بودجه سریعا واکنش نشان می‌دهند.

اگر کمی دقت کنیم متوجه می‌شویم که بازار‌های وابسته به دلار و طلا خود را با تورم و معیار‌های مشابه به راحتی هماهنگ می‌کنند در حالی که بازار سرمایه بیشتر واگرایی دارد تا همگرایی.

اگر بخواهیم روند آتی بازار سهام را بررسی کنیم از دو جنبه می‌تواند رشد داشته باشد: جنبه اول تاثیر‌پذیری از نرخ تورم است که با مشاهده افزایش قیمت دلار و طلا و سایر بازارها شروع به رشد می‌کند و جنبه دوم بازمی‌گردد به فاکتور‌هایی که روی سودآوری شرکت‌ها تاثیر می‌گذارند و به صورت غیرمستقیم این اثر را به بازار سهام نیز انتقال می‌دهند.

در واقع افزایش نرخ دلار علاوه‌بر اینکه باعث می‌شود بازار سهام عقب‌ماندگی خود را نسبت به بازار‌های موازی جبران کند، تحریک‌کننده سیاستگذار جهت افزایش نرخ دلار توافقی و نیمایی خواهد شد و رشد سودآوری شرکت‌های صادراتی را به ارمغان خواهد آورد.

اگر این دو مسیر همزمان مثبت شوند، ممکن است موتور بورس روشن شده و شاخص‌های رشد مطلوبی را تجربه کنند. با توجه به کسری بودجه و شرایط بورس، بازار توان و کشش عرضه اولیه سهام را ندارد. البته باید خاطرنشان کرد که در بورس همه کشورها با شرایط مثبت و مطلوب از عرضه اولیه‌ها استقبال می‌کنند، نه در رکود و ریزش!

باید در عرصه اوراق بدهی و عرضه اولیه سهام شرکت‌ها، شرایط بازار سرمایه در نظر گرفته شود. در ایران می‌توانیم تقویمی برای عرصه اولیه سهام شرکت‌های کوچک و استارتاپ‌ها داشته باشیم و به‌صورت مستمر پذیرش شرکت‌ها صورت گیرد اما این موضوع در عرضه اولیه شرکت‌های بزرگ صدق نمی‌کند و باید به ظرفیت بازار توجه کرد.

همانطور که قبلا گفته شد، افزایش نرخ دلار از طریق تابلوی بازار و به دلیل عقب ماندن قیمت سهام می‌تواند روی بورس تاثیر مثبت بگذارد و از طرف دیگر، سودآوری شرکت افزایش پیدا کند و اوضاع بنیادی، قیمت را با خود همسو کنند. موردی که بازار سرمایه را تحت‌فشار قرار می‌دهد، بازده بدون ریسک  یا همان نرخ بهره است که بورس را با چالش‌هایی مواجه خواهد کرد.