تفاوت درآمد و ثروت
محمدصادق جنان صفت
فردی که تنها یک خانه مسکونی دارد و در آن خانه زندگی می‌کند میزانی از ثروت دارد اما این ثروت را نمی‌تواند به درآمد تبدیل کند. حالا اگر همان فرد بالای خانه خود را بسازد و آن را اجاره دهد هم ثروت دارد و هم درآمد. درآمد برای هر فرد یا سازمان یا جامعه یک منبع روان و جاری است و می‌تواند کاهش یا افزایش داشته باشد. ثروت اما میزانی از دارایی است که لزوما به درآمد تبدیل نمی‌شود. برخی کشورها در دنیای امروز از قدرت اندیشه و نیز از توانایی‌های جهان برای کسب درآمد استفاده کرده و گام‌هایی بزرگ برای توسعه برداشته‌اند. به طور مثال ژاپن و کره‌جنوبی در آسیا و نیز آلمان در اروپا این رفتار را داشته و دارند. کشورهایی هم هستند که در دهه‌های تازه‌سپری‌شده ثروت طبیعی خود را توانسته‌اند به جریان درآمدی تبدیل کرده و با شتاب جلو بروند. عربستان و امارات از جمله این کشورها به حساب می‌آیند. شوربختانه ایران از انگشت‌شمار کشورهایی به حساب می‌آید که نتوانسته است ثروت طبیعی خود را تبدیل به درآمد کند. ایران از نظر داشتن منابع نفت‌وگاز در میان صدها کشور دنیا موقعیت ممتازی دارد اما تا امروز به دلایل گوناگون نتوانسته از این ثروت و ثروت‌های دیگر استفاده کند.
ایران در تله‌ای از سیاست‌هایی افتاده که در این دهه‌های تازه‌سپری‌شده نتوانسته است منابع گاز طبیعی خود را استخراج و فرآوری کرده و به دنیا صادر کند. این در حالی است که کشورهایی مثل هند و اروپای غربی می‌توانستند مشتریان دائمی گاز ایران باشند. در همه سال‌های پس از ۱۳۹۷ تا امروز صادرات نفت ایران نیز از حالت عادی خارج شده و ایران مجبور است نفت خود را به صورت قاچاق صادر کند. ایران می‌توانست از جزیره‌های مهم و زیبای خود میلیاردها دلار درآمد داشته باشد که ندارد.
به این ترتیب است که باید تصورات درباره ثروتمند بودن ایران را از منظر تازه‌ای بررسی و راه‌هایی برای تبدیل ثروت به درآمد را جست‌وجو کرد. دو سد بزرگی که راه ورود ثروت ایران به جریان درآمدی را بسته‌اند یکی سیاست خارجی تنش‌زاست. این سد بزرگ از سال‌های۱۳۹۰ به این سو بزرگ و بزرگ‌تر شد و همه روزنه‌ها را در هر بستر و زمینه‌ای بست. شرکت‌های کوه پیکر غربی که رشته اصلی کارشان فعالیت برای کشف و استخراج و فرآوری نفت و گاز است و در دو سال پس از برجام به ایران آمدند حالا تحت شرایط تحریم ایران حاضر به برگشت به ایران نیستند. شرکت‌های چینی و روسی نیز تنها به وعده دادن مشغول بوده و هستند و به این ترتیب راه تبدیل ثروت نفت و گاز به درآمد همچنان بسته است.
از سوی دیگر نگاه و راهبرد محدود‌سازی فرهنگی و اجتماعی راه ورود هزاران هزار توریست به ایران را تنگ و تاریک کرده و ایران از داشتن مزیت کیش، قشم و چابهار هیچ فایده ویژه‌ای نبرده است. در حالی که می‌توان با اندکی انعطاف‌پذیری این ثروت را تبدیل به درآمد کرد اما در گام‌های نخست جا مانده‌ایم. ایرانیان حق دارند از دولت‌ها بخواهند راه‌هایی را که بسته‌اند تا سرمایه به کشور بیاید باز شود.
