تعرفه واردات خودرو در بلاتکلیفی
سارا اصغری– واردکنندگان خودرو همچنان با وجود گذشت بیش از دوماه از سال جدید برای واردات خودرو سردرگم هستند و خریداران همچنان در انتظار چراکه واردات خودرو در سال‌جاری کماکان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. از یک‌سو خبرهایی درباره افزایش سهمیه واردات خودرو وجود دارد؛ از سوی دیگر شرکت‌های واردکننده همچنان منتظر دریافت دستورالعمل‌های رسمی از سوی سازمان‌های مربوطه هستند و سهمیه‌های واردات برای آنها فعال نشده است. همچنین بلاتکلیفی تعرفه واردات خودرو باعث شده که فروش در سامانه یکپارچه متوقف و مشتریان در سردرگمی به سر برند. دولت سال گذشته در بودجه اعلامی خود تعرفه واردات خودرو را ۱۰۰درصد تعیین کرد، تعرفه‌ای که در سال‌جاری باوجود مخالفان بسیار هنوز از سوی هیچ نهاد ذی‌ربطی به‌صورت رسمی اعلام نشده است.
افق روشنی برای واردات خودرو در پیش‌رو نیست
در زمینه واردات خودرو مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودروی ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» به مشکلات و چالش‌های پیش‌روی واردات خودرو در کشور اشاره کرد. او با تاکید بر این موضوع که واردات خودرو با نوسانات و موانع مختلفی روبه‌رو است به بلاتکلیفی‌های این امر دامن زده است. به‌عنوان نمونه، بلاتکلیفی در نرخ تعرفه وجود دارد و ثبت سفارش جدیدی در این زمینه صورت نگرفته؛ حتی در سال گذشته نیز اقدامی انجام نشده است.
دادفر همچنین به عدم تخصیص ارز برای واردات خودرو اشاره و تاکید کرد: حتی همکارانی که به صادرات اقدام کرده‌اند، نمی‌توانند از ارز صادراتی برای واردات خودرو استفاده کنند. وی از نامشخص‌بودن نهاد مسوول نرخ‌گذاری گمرکی ابراز نگرانی کرد و گفت: این مساله سبب بروز مشکلاتی شده است چراکه هنوز وزیر صنعت، معدن و تجارت مسوولیت نرخ‌گذاری را به هیچ‌یک از معاونت‌های این وزارتخانه واگذار نکرده است.
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو ایران با تاکید بر موضوع که افق روشنی برای واردات خودرو در سال‌جاری نمی‌توان مشاهده کرد، افزود: مسوولان ان امر عملکرد آنها تنها در سطح شعار باقی مانده و در عمل شاهد هیچ اتفاق امیدوار‌کننده‌ای نیستیم. در چنین شرایطی پیش‌بینی من از واردات خودرو در سال‌جاری، تنها افزون‌بر ۳۰هزار دستگاه با قیمت‌های بسیار بالا خواهد بود.
دادفر در پاسخ به این پرسش که دولت تعرفه ۱۰۰درصد برای واردات خودرو تعیین کرده اما چرا در سال جدید این تعرفه به‌صورت رسمی از سوی هیچ نهادی هنوز ابلاغ نشده، گفت: دولت در بودجه سال۱۴۰۴ این تعرفه را تعیین کرده بود اما پس از بررسی در مجلس شورای اسلامی، تصمیم به کاهش ۶۰درصدی آن به نفع مردم گرفتند. این موضوع به مجمع تشخیص مصلحت رفت و در آنجا دولت خواهان تعرفه ۱۰۰درصدی و نرخ ارز واردات از بازار مبادله شد بنابراین برآورد دولت از درآمدهای عوارض و تعرفه واردات خودرو که ۷۵هزار‌میلیارد تومان (همت) بود به ۱۴۰همت افزایش داد.
او اضافه کرد: بله کماکان هیچ تعرفه‌ای برای واردات خودرو هنوز ابلاغ نشده زیرا انجمن‌ها، واردکنندگان و مصرف‌کنندگان به این تعرفه بالا معترض هستند.
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو ایران با هشدار نسبت‌به این موضوع که واردات با تعرفه ۱۰۰درصدی مطابق با توان مالی مردم نبوده و منجربه افزایش ۴۰ تا ۷۰درصدی قیمت خودروهای وارداتی خواهد شد گفت: به‌نظر می‌رسد این شیوه محدودیت، مانعی برای واردات است و در نهایت، بار آن بر دوش مصرف‌کنندگان خواهد بود. در پاسخ به اظهارات برخی که معتقدند با وجود خودروی داخلی نیازی به واردات نیست، دادفر بیان کرد: خودروسازان داخلی در طول ۴۰سال گذشته موفق عمل نکرده‌اند و مردم هنوز مجبورند خودروهای بی‌کیفیت و غیرایمن را با قیمت‌های بالا خریداری کنند و حتی برای خرید آنها در صف انتظار بایستند.
تعرفه واردات خودرو از ۱۰۰درصد تا ۲۰ درصد
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» به موضوع واردات خودرو پرداخت و اظهار کرد: ما به‌عنوان انجمن تولیدکنندگان خودرو هرگز با واردات خودرو مخالف نبوده‌ایم. بر این باوریم که هر صنعتی نیازمند ۱۰ تا ۱۵درصد واردات و حدود ۸۵درصد تولید داخلی است تا زمینه‌سازی شکوفایی هرچه بیشتر برای آن صنعت مهیا شود. بنابراین صنعت خودرو نیز از این قاعده مستثنا نیست و در جامعه افراد متمولی وجود دارند که خواهان خودروهای خارجی هستند و ما این حق را برای آنها محترم می‌شمریم.
وی در ادامه به تعرفه ۱۰۰درصدی واردات خودرو اشاره کرد و گفت: این تعرفه معقول نیست و به‌نظر می‌رسد تصمیمی نسنجیده باشد. انتقادات زیادی نسبت‌به آن مطرح شده و شنیده‌ایم که وزیر صنعت، معدن و تجارت اخیرا پیشنهاد کاهش تعرفه به ۲۰درصد را به دولت ارائه کرده است. ما نیز در انجمن به این پیشنهاد اعتراض کردیم چراکه در این صورت تعرفه قطعات به کمتر از ۱۰درصد کاهش می‌یابد و خودروسازان به واردات قطعات خارجی تمایل بیشتری پیدا می‌کنند و این موضوع به ضرر قطعه‌سازان داخلی خواهد بود.دبیر انجمن خودروسازان ایران بر اهمیت تصمیم‌گیری کارشناسانه در تعیین تعرفه‌ها تاکید کرد و گفت: تعرفه ۱۰۰درصدی بسیار بالا و از سوی دیگر تعرفه ۲۰درصدی نیز بسیار پایین است. سال گذشته، تعرفه واردات خودرو ۵۵درصد و تعرفه قطعات بین ۳۲ تا ۱۰درصد متغیر بود که به‌نظر معقول می‌رسید.نعمت‌بخش در ادامه خاطرنشان کرد: ما نیز در انجمن در این راستا پیشنهاد تعرفه ۲۰درصدی واردات خودرو طی دو نامه جداگانه به دفتر رییس‌جمهوری را دادیم و خواستار نرخ کارشناسانه و معقول سود بازرگانی و حقوق گمرکی خودروهای سواری وارداتی و قطعات خودرو شده‌ایم. وی با اشاره به این موضوع که در این نامه‌ها ما خواستار این موضوع شده‌ایم که «در وهله اول براساس قانون، نظر انجمن‌ها و ذی‌نفعان را در دستورالعمل‌های خود جویا شوند، این در حالی است که در این راستا از هیچ‌یک از شرکت‌های خودروسازی به‌عنوان ذی‌نفع و این انجمن و سایر انجمن‌های تخصصی خودرو دعوتی به عمل نیامده و نظرخواهی نشده است. دوم اینکه سال۱۴۰۴ از سوی مقام معظم رهبری سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری و هدف از این اقدام مهم نیز در وهله اول ایجاد انگیزه و اطمینان به سرمایه‌گذاران داخلی جهت ارتقای سرمایه‌گذاری در عرصه‌های مختلف صنعت به‌خصوص صنعت خودرو و در وهله دوم ایجاد ثبات و امنیت اقتصادی است. بر این اساس اقدام مذکور در جهت کاهش نرخ سود بازرگانی خودروهای سواری وارداتی نه‌تنها اقدامی کاملا مخالف با سیاست مذکور است بلکه موجبات تضعیف عرصه صنعت و کاهش سرمایه‌گذاری را به‌دلایل عدم اطمینان از بازگشت سرمایه به وجود خواهد آورد. سوم اینکه صنعت خودرو در حال حاضر با مشکلات عدیده‌ای همچون انحصاری بودن، تعیین قیمت دستوری، گرانی نرخ مواد اولیه تولید داخل در مقیاس با نرخ‌های جهانی و شرایط پیچیده تخصیص نرخ ارز برای واردات مواد یا قطعات، زیان‌ده بودن شرکت‌های خودروساز روبه‌رو بوده و از آنجایی که با حمایت‌های مقام معظم رهبری و حضرت‌عالی از اواخر سال گذشته برای اولین‌بار پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی شاهد اعطای مدیریت بزرگ‌ترین خودروساز کشور از سوی دولت به سهامدار بخش خصوصی بوده‌ایم بنابراین می‌طلبد همه ارکان نظام با حمایت از این تدبیر داهیانه زمینه را برای ظهور و بروز بخش‌خصوصی در این صنعت فراهم آورده تا با این اقدامات شاهد هدفمند کاهش ریسک در توسعه صنعت به‌خصوص صنعت خودرو باشیم.»
دبیر انجمن خودروسازان ایران در پایان تاکید کرد: تعرفه واردات خودرو باید به گونه‌ای تعیین شود که هم خودروسازان داخلی تشویق شوند و هم مصرف‌کنندگان محدودی که خواهان خودروهای وارداتی‌اند از این بازار بی‌نصیب نمانند. امیدواریم دولت در تعیین این تعرفه با انجمن‌های مرتبط مشورت‌های لازم را انجام دهد تا به یک نگاه کارشناسی و دقیقی دست یابد.
ضرورت نگاه کارشناسی
تعیین تعرفه‌های واردات خودرو باید با دقت و نگاه کارشناسی انجام شود تا هم از منافع خودروسازان داخلی حمایت و هم نیازهای مصرف‌کنندگان داخلی برای هر قشری در جامعه تامین شود. تعرفه‌های فعلی و پیشنهادهای جدید باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که موجب پایداری در صنعت خودروسازی و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری در این حوزه شود. نظرخواهی از انجمن‌ها و ذی‌نفعان همچنین می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتری بینجامد. امیدواریم دولت با توجه به نظرات تخصصی و کارشناسانه، اقدامات مناسبی در زمینه واردات خودرو انجام دهد تا هم صنعت خودرو در مسیر توسعه قرار گیرد و هم نیاز داخل به هر نوع نیاز و سلیقه‌ای تامین شود.
