بحران در قلب صنعتی چین
محمدرضا ستاری– در روزگار اوج تولید ارزان‌قیمت چین، شهر هوُجیِه به خاطر کفاشانش و همچنین زندگی شبانه پرهیاهویی که برای هزاران خریدار داخلی و خارجی فراهم می‌کرد، شهرت زیادی داشت. مانند دیگر نقاط استان گوانگ‌دونگ شهر هوجیه زمانی مورد توجه قرار گرفت که چین به قدرت صادراتی جهان تبدیل و باعث شد که این استان جنوبی به عنوان محل نخستین مناطق ویژه اقتصادی کشور به آزمایشگاهی برای سرمایه‌گذاری خارجی و سرمایه‌داری بدل شد. امروزه اما بسیاری از کارخانه‌های آن خالی مانده و رستوران‌ها و کسب‌وکارهای اطراف‌شان در رکود به سر می‌برند. به طوری که ساکنان محلی می‌گویند تنش‌های تجاری ترامپ، همراه با افول ساختاری تولید ارزان و ضعف اعتماد مصرف‌کننده، ضربه‌ای جدی به این منطقه صنعتی و اقتصادی مهم چین زده است. طبق گزارشی که در این خصوص اخیرا روزنامه فایننشنال‌تایمز منتشر کرده، انتقال تولید به جنوب‌شرق آسیا، زندگی لی جی‌لی، آشپزی که بیش از یک دهه پیش برای کار به هوُجیِه آمده بود، را به انزوا کشانده است. او می‌گوید: «کار کساد است و خیلی از کارخانه‌ها رفته‌اند اما بچه‌های ما اینجا مدرسه می‌روند و نمی‌توانیم خودمان را جا‌به‌جا کنیم.
لازم به ذکر است، در این وضعیت چین و آمریکا درگیر مذاکرات طولانی تجاری هستند و واشنگتن در جریان گفت‌وگوها تعرفه‌های اضافی را به ۳۰درصد کاهش داده اما هیچ‌کس نسبت به اثر مخرب این عوارض و فضای پرابهام تردید ندارد. امری که سبب شده با صادراتی نزدیک به ۹/۵تریلیون یوآن در سال گذشته میلادی، گوانگ‌دونگ اکنون بسیار آسیب‌پذیر به نظر بیاید.
قلب جنگ تجاری
در همین راستا آلیسیا گارسیا-هریرو، اقتصاددان ارشد آسیا-پاسیفیک در موسسه ناتیکس به فایننشنال‌تایمز می‌گوید: شرکت‌های گوانگ‌دونگ در قلب جنگ تجاری قرار دارند. او اضافه می‌کند که کندی بخش مسکن و ضعف تقاضای داخلی پیش از تعرفه‌های امسال آغاز شده بود اما فشار تازه آمریکا چشم‌انداز رشد را تیره‌تر کرده است. گفتنی است، اقتصاد گوانگ‌دونگ سال گذشته تنها ۵/۳درصد رشد داشت؛ یعنی برای سومین سال متوالی پایین‌تر از هدف و کمتر از میانگین ملی ۵درصد. از میان شهرهای استان، تنها شنژن به عنوان قطب فناوری پیشرفته رشد بالاتر از میانگین کشور را ثبت کرده است. گوانگژو نیز به عنوان پایتخت استان رشد ۱/۲درصدی داشته و فوشان تنها ۳/۱درصد رشد ثبت کرده است. همچنین در شانتو رشد اقتصادی به ۰۲/۰درصد محدود شد. اهمیت موضوع زمانی برجسته می‌شود که بدانیم این استان سابقه طولانی در تجارت دارد. یعنی از قرن هفدهم دروازه‌ای برای بازرگانان خارجی بوده و پس از نخستین نمایشگاه کانتون در ۱۹۵۷ بخش بزرگی از تجارت خارجی چین از آنجا جریان گرفته است. همچنین نکته جالب توجه این است که تولید ناخالص داخلی سرانه گوانگ‌دونگ از ۱۹۷۸ تا ۲۰۱۸ بیش از ۲۲۰ برابر شده و اکنون اقتصاد آن اندکی بزرگ‌تر از کره‌جنوبی است. اما حتی پیش از انتخاب دوباره ترامپ، انتقال تولید ارزان به مناطق ارزان‌تر شتاب رشد استان را کاهش داده بود. به طوری که قیمت‌های مسکن که در دوران رونق جهش کرد اکنون کندتر از سایر مناطق ثروتمند بهبود یافته و چند شرکت بزرگ مقروض مانند اورگرند و کانتری گاردن در این استان مستقرند. همین امر به ضعف اعتماد مصرف‌کننده و سرمایه‌گذار دامن زده است. علاوه بر این اهمیت گوانگ‌دونگ در سطح ملی نیز پررنگ است چراکه سهم بیشتری از مالیات‌های مرکزی را نسبت به هر استان دیگر پرداخت می‌کند. بنابراین با رکود سراسری در این استان، دولت مرکزی ناچار شده سهم بیشتری از این درآمد را به مناطق فقیرتر اختصاص دهد. همزمان، فشارهای تجاری آمریکا شرکت‌های فناوری پیشرفته را نیز وادار به انتقال بخشی از تولید به خارج کرده است. از سوی دیگر لغو معافیت‌های مالیاتی برای محموله‌های کم‌ارزش نیز به‌طور خاص به اقتصاد گوانگ‌دونگ ضربه می‌زند؛ چراکه بسیاری از تامین‌کنندگان بزرگ برندهایی مانند شین و تمو در همین استان فعالیت دارند.
از اوج تا افول
در چنین شرایطی شاید هیچ جایی بهتر از رونگ‌گویی به عنوان منطقه صنعتی دلتای رودخانه مروارید، تصویر توقف موتور صادراتی گوانگ‌دونگ را نشان ندهد. جایی که زمانی به خاطر تولید یخچال و کولر ستایش دنگ شیائوپینگ رهبر وقت چین را برانگیخت اما امروز با حاشیه سود پایین و رکود دست‌وپنجه نرم می‌کند. در کنار کارخانه‌ها، دستفروشان و کارگران نیز از این افول در امان نمانده‌اند. به طوری که یک فروشنده غذای خیابانی می‌گوید درآمدش به‌شدت کاهش یافته چون کارخانه‌ها کمتر اضافه‌کاری می‌خواهند. کارگر فلزکار دیگری در کارخانه یخچال رونگ‌گویی نیز درآمد ماهانه‌اش در دو سال گذشته از ۹هزار به ۷هزار یوآن افت کرده و می‌گوید: وام مسکن دارم و بچه‌هایم هم اینجا مدرسه می‌روند. بنابراین جرات ندارم دنبال کار دیگری بروم.
