گروگان تورم
هادی بهرامی- براساس آخرین داده‌ها در شهریورماه۱۴۰۴ شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوار‌های کشور به ۶/۳۸۴ واحد رسیده که نشان‌دهنده افزایش ۸/۳درصدی نسبت به ماه پیشین است. از منظر تورم نقطه‌‌به‌‌نقطه که مقایسه با ماه مشابه سال قبل بوده این رقم به ۳/۴۵درصد رسیده است. این بدان معناست که سبد یکسان کالاها و خدمات برای خانوارها در مقایسه با شهریور سال۱۴۰۳ به طور متوسط ۳/۴۵درصد گران‌تر شده که زنگ خطری جدی برای پایداری معیشت عمومی محسوب می‌شود. در حال حاضر و با توجه به شرایط نامطلوب اقتصاد کشور شرکت‌های دلاری و صادراتی بورس زیر فشار دلار چند نرخی با افت حاشیه سود مواجه شده اند چه رسد به شرکت‌های ریالی محوری مانند خرده‌فروش‌ها که فروش را به ریال و هزینه‌ها را به دلار و تورم محاسبه می‌کنند! به این ترتیب افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید مردم فروش و گردش نقدینگی صنعت خرده‌فروشی را به شدت تهدید و تضعیف می‌کند.
فشار دوگانه تورم بر خرده‌فروش‌ها
افزایش شدید قیمت‌ها آثار عمیقی بر بخش‌های توزیع و خرده‌فروشی گذاشته است. بخش قابل‌توجهی از مدیران این صنعت چالش‌های پیش‌رو را فراتر از کنترل عملیاتی خود می‌دانند. براساس نظرسنجی‌ها تقریبا تمام مدیران مورد بررسی انتظار دارند که این روند تورمی مستقیما بر حاشیه سود آنها فشاری منفی وارد کند زیرا با افزایش هزینههای تولید و مصرف قدرت خرید کاهش پیدا کرده و فروش شرکت‌های فعال در این صنعت با چالش‌های جدی مواجه می‌شود. در ادامه این چرخه حدود ۶۰درصد از مدیران صنعت خرده‌فروشی پیش‌بینی می‌کنند که تورم به‌طور مستقیم هزینههای عملیاتی شرکت را افزایش خواهد داد. افزایش مستمر سطح قیمت محصولات در کنار کاهش قدرت خرید عمومی یک محیط رکودی را بر بازار فروش حاکم می‌کند به‌طوری که با وجود گران‌تر شدن کالاها حجم معاملات کاهش یافته و بازار با مشکل نقدینگی و تقاضای ضعیف مواجه خواهد شد.
نقش کمرنگ تجارت الکترونیک در بازار خرده‌فروشی
شاید مقایسه کشورهای صنعتی پیشرفته از منظر سهم خرده‌فروشی‌های آنلاین جالب باشد. براساس گزارش سال۱۴۰۳ اسنپ سهم خرده‌فروشی آنلاین از کل بازار در کشور چین به ۳۵ تا ۴۰ درصد، کره جنوبی ۳۵تا۴۰ درصد، ایالات متحده آمریکا ۲۰تا۲۵درصد، آلمان، استرالیا و فرانسه هر کدام ۱۵تا۲۰ درصد، ژاپن و برزیل ۱۰تا ۱۵درصد و هند ۵ تا ۱۰درصد رسیده است. در حال حاضر سهم تجارت الکترونیک از کل حجم بازار خرده‌فروشی در ایران تقریبا ۶درصد ارزیابی می‌شود. این عدد در برابر میانگین‌های جهانی یک شکاف توسعه‌ای قابل تامل را نمایان می‌سازد. این تفاوت آشکار به صراحت نشان می‌دهد که اکوسیستم خرده‌فروشی آنلاین ایران با وجود ثبت رشد‌های مثبت چشمگیر در دوره اخیر همچنان در مراحل اولیه بلوغ خود قرار دارد و بنابراین پتانسیل عظیمی برای جذب سرمایه‌گذاری‌‌های استراتژیک و گسترش کمی و کیفی در افق‌های آتی داراست.
نقدشوندگی پایین، هشداری به سهامداران
باید خاطرنشان کرد که گسترش بازار خرده‌فروشی آنلاین و یا حتی شرکت‌های خرده‌فروش حضوری بدون برنامه‌ریزی دقیق مالی، ایجاد طرح‌های توسعه‌ای و سرمایه‌گذاری بهینه امکان‌پذیر نیست زیرا اگر قرار باشد مانند بسیاری از شرکت‌ها با یک سرمایه‌گذاری زیان‌ده و بدون برنامه‌ریزی در خرده‌فروشی سرمایه‌گذاری شود بازار فروش گسترش پیدا نخواهد کرد. براساس آخرین بررسی‌ها ارزش بازار کل صنعت خرده‌فروشی بورس ۷۸هزارو ۹۳۷میلیاردتومان برآورد می‌شود که با توجه به ارزش معاملات ناچیز ۲۲میلیاردتومانی نسبت ارزش به تراکنش (NVT) کل گروه ۳۵۷۸واحد است که نشان می‌دهد سهام شرکت‌های خرده‌فروشی نسبت به کلیت بازارسرمایه نقدشوندگی بسیار پایینی دارند.
ارزش بازار پایین شرکت‌های خرده‌فروشی
فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کورش با نماد افق ۲/۶۶همت، پخش البرز با نماد پخش ۶۵/۴همت، قاسم ایران با نماد قاسم ۶/۳همت، پست پیشگامان بادپا با نماد بازرگام ۵/۲همت و فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه با نماد رفاه ۲همت ارزش بازار بورسی دارند. بسیار غم‌انگیز است که یکی از بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای کشور با آن همه هیاهو، تبلیغات و فروش به چنین روزی دچار شده و ارزش بازار ۲هزار‌میلیاردتومانی داشته باشد. سهام فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه، تنها ۶۰میلیون‌تومان ارزش معاملات دارد که نسبت ارزش به تراکنش را به بیش از ۳۰هزار واحد می‌رساند و این میزان نقدشوندگی در مقایسه با میانگین صنعت و کل بازار به معنای فاجعه است.
پخش البرز، پیشتاز رشد درآمد یک‌ماهه
در شهریور ماه ۱۴۰۴ فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کورش ۱۶۰۴۹میلیاردتومان، پخش البرز ۴۳۴۰میلیارد تومان و قاسم ایران ۲۳۱۶میلیاردتومان درآمد عملیاتی را به ثبت رساندند. شرکت‌های پست پیشگامان بادپا و به ویژه فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه همکاری لازم را با سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران نداشته و گزارش‌های ماهانه خود را جهت آگاه‌سازی و مطلع کردن سهامداران، مشتریان و کارشناسان منتشر نمی‌کنند به همین دلیل در
رتبه بندی شرکت‌ها از نظر فروش شهریور ماه لحاظ نمی‌شوند. فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کورش
۶۹ درصد، پخش البرز ۱۱۷درصد و قاسم ایران ۶۷درصد رشد درآمد را نسبت به دوره مشابه سال قبل به ثبت رساندند که با یک مقایسه ساده روشن می‌شود که پخش البرز با نماد پخش بیشترین میزان رشد درآمد را در شهریورماه۱۴۰۴ تجربه کرده است.
صدرنشینی کورش در بازه یک‌ساله
سهام شرکت فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کورش ۶/۰-درصد، پخش البرز ۲/۰+درصد، قاسم ایران ۹/۱۱+درصد، پست پیشگامان بادپا ۵/۲+درصد و فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه ۲/۱۴-درصد بازده قیمت را در یک ماه اخیر به ثبت رساندند. اگر بخواهیم از دورنما به عملکرد سهام این شرکت‌ها نگاه کنیم افق کورش ۷/۷۳+ درصد، پخش البرز ۹/۵۱+ درصد، قاسم ایران ۹/۶۴+ درصد، پست پیشگامان بادپا ۷/۱۰-درصد و فروشگاه رفاه ۶/۳۷-درصد بازده سالانه را داشتند که سهام فروشگاه‌های زنجیره‌ای افق کورش با نماد افق در صدر جدول و در مقابل فروشگاه‌های زنجیره‌ای رفاه با نماد رفاه در قعر جدول بازدهی سالانه قرار دارند.
