گرانی علوفه و افت تولید

جهان صنعت– در ماه‌هایی که بازار محصولات اساسی کشور شاهد نوسان‌های پیاپی است، شیر خام به ‌عنوان قلب تپنده زنجیره تامین لبنیات، در مرکز یکی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی قرار گرفته است. افزایش بی‌سابقه قیمت‌ها، کاهش تولید ناشی از شیوع بیماری‌های دامی، جهش هزینه علوفه و محدودیت‌های صادرات، همگی دست به دست هم داده‌اند تا این محصول استراتژیک بیش از گذشته برای دامداران، صنایع لبنی و البته مردم، به کالایی چالش‌برانگیز بدل شود. گفت‌و‌گوی پیش‌رو روایتی است از واقعیت‌های پنهان و آشکار بازار شیر خام؛ واقعیت‌هایی که مستقیما بر سفره خانوار ایرانی و آینده صنعت لبنیات کشور سایه می‌اندازند.

محمد فربد، سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، با اشاره به تحولات اخیر بازار شیر خام، از رشد قابل‌توجه قیمت این محصول در دو ماه گذشته خبر داد و اظهار کرد: شیر خام دارای قیمت تضمینی است؛ به این معنا که اگر صنایع لبنی شیر را به نرخ مصوب خریداری نکنند، دولت موظف است آن را با قیمت تعیین‌شده خریداری کند. در واقع قیمت مصوب همان قیمت تضمینی محسوب می‌شود که هر ساله اعمال می‌شود.

افزایش ناگهانی قیمت‌ها

به گفته فربد، در ماه‌های مهر و آبان امسال، نرخ شیر خام وارد مسیر افزایشی شده و قیمت آن از ۲۳‌هزار تومان در ابتدای خرداد به ۳۵‌هزار تومان در دامداری‌ها رسیده است. این رقم با احتساب کرایه حمل تا ۳۶هزار تومان نیز افزایش یافته است.

سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به محاسبات انجام‌شده اظهار کرد: افزایش قیمت از ۲۳‌هزار تومان به ۳۵ هزار تومان، به معنای رشد حدود ۵۲‌درصدی نرخ شیر خام است.

وی افزود: با توجه به اینکه حدود ۶۰‌درصد هزینه تولید محصولات لبنی وابسته به قیمت شیر خام است، این افزایش ۵۲ درصدی باعث می‌شود حدود ۳۰‌درصد بر قیمت تمام‌شده محصولات اثر بگذارد.

کاهش تولید شیر خام در پی شیوع تب برفکی

فربد یکی از دلایل مهم افزایش قیمت‌ها را کاهش تولید شیر خام عنوان کرد و گفت: شیوع تب برفکی در دامداری‌ها موجب کاهش تولید شده است. براساس گزارش‌های دریافتی از دامداران، این بیماری به ‌طور متوسط حدود ۱۰‌درصد از تولید شیر کشور را کاهش داده است. البته شدت درگیری در نقاط مختلف متفاوت بوده و برخی مناطق کاهش بیشتری را تجربه کرده‌اند.

سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران به نقش افزایش قیمت علوفه و سیاست‌های ارزی در رشد بهای تمام‌شده محصولات لبنی اشاره کرد و با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی دامداران در ماه‌های اخیر، عدم تامین علوفه از طریق سامانه بازارگاه بوده است، گفت: به ‌دلیل کمبود عرضه در بازارگاه، دامداران ناچار شدند علوفه مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند و همین مساله باعث شد قیمت علوفه در سطح بازار حداقل دو برابر شود.

وی افزود: افزایش قیمت علوفه نه تنها بر تولید شیر خام بلکه بر بخش‌های دیگر نظیر پرورش مرغ و تولید تخم‌مرغ نیز اثر گذاشته است. در دام‌های سنگین نیز خوراک‌هایی همچون ذرت، سویا و جو بخش عمده‌ای از جیره غذایی را تشکیل می‌دهند و در کنار آن، علوفه‌های خشبی مانند کاه و یونجه که از داخل تامین می‌شود، با افزایش قیمت مواجه شده‌اند.

افزایش صادرات شیر خشک

سخنگوی انجمن صنایع لبنی در ادامه با اشاره به افزایش صادرات شیر خشک گفت: در ماه‌های اخیر بخشی از شیر خام کشور برای تولید و صادرات شیر خشک مصرف شده و به همین دلیل وزارت جهاد کشاورزی برای کنترل بازار داخلی محدودیت‌هایی را اعمال کرده است؛ از جمله اینکه تنها واحدهای تولیدکننده مجاز به صادرات شیر خشک باشند و برخی کارت‌های بازرگانی موردی از شبکه صادرات حذف شده‌اند. این تصمیم‌ها با هدف کاهش فشار تقاضا بر بازار داخلی شیر خام و کنترل قیمت‌ها اتخاذ شده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش به کاهش توان خرید خانوارها اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه بیشتر خانوارهای ایرانی دارای درآمد ثابت هستند و حقوق آنها معمولا سالی یک‌بار افزایش می‌یابد، افزایش قیمت‌ها موجب ایجاد ناترازی میان درآمد و هزینه شده است. این وضعیت منجر به کاهش مصرف لبنیات در جامعه می‌شود.

به گفته فربد، این موضوع نه تنها از منظر اقتصادی بلکه از نظر سلامت عمومی جامعه نیز نگران‌کننده است زیرا کاهش مصرف لبنیات می‌تواند به بروز مشکلاتی مانند پوکی استخوان و کمبود جذب ریزمغذی‌ها بینجامد.

منبع: ایسنا