چهارسال گرم در پیش است

جهان صنعت– رییس موسسه تحقیقات آب کشور با اشاره به بدهی ۱۴۹میلیارد مترمکعبی به مخازن آب زیرزمینی ایران گفت: هم‌اینک ۴۲۸ دشت از ۶۰۹ دشت کشور در وضعیت بحرانی قرار دارد.
محمدرضا کاویان‌پور با اشاره به داده‌های جهانی درخصوص تاثیرات گرمایش زمین و وضعیت بحرانی منابع آبی کشور اظهار کرد: دمای کره‌زمین در سال‌۲۰۲۴ به رکورد تاریخی ۵/‏۱‌درجه سانتیگراد رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۹، دمای جهانی بین ۲/‏۱ تا ۵/‏۱درجه بالاتر از دوره‌
1900-۱۸۵۰ باشد که این امر چهار سال آینده را به گرم‌ترین سال‌های تاریخ زمین تبدیل خواهد کرد. از دهه۱۹۸۰، شتاب افزایش دما در جهان و ایران شدت گرفته و در سال ۲۰۲۳، جهان به آستانه ۵/‏۱درجه‌ای که برای پایان قرن پیش‌بینی شده بود، رسیده و بر همین اساس کشورمان در افق ۲۱۰۰ ممکن است افزایش دمایی بین سه تا ۶درجه سلسیوس را تجربه کند.
او با بیان اینکه ایران از سال ۲۰۰۰ میلادی شاهد افزایش دما بوده و در سال ۲۰۲۴ دمای زمستان در استان اصفهان یک درجه افزایش یافته است، گفت: در تابستان و بهار گذشته نیز دمای این استان به طور میانگین ۳/‏۱‌درجه بالاتر از میانگین تاریخی بوده است.
کاویان‌پور با اشاره به کاهش ۴۰‌درصدی بارش‌ها در سال آبی جاری تا ۱۵خرداد ماه ابراز کرد: ایران در کمربند خشک کره زمین قرار دارد و کاهش بارش‌ها همراه با افزایش ۲۰‌درصدی تبخیر، منابع آبی کشور را به شدت تحت فشار قرار داده است.
به گفته وی، این وضعیت در حوضه‌های آبی کلیدی مانند کارون، کرخه و زاینده‌رود مشهود است که علاوه بر تامین آب، تولید انرژی برقابی را نیز تحت ‌‌تاثیر قرار داده‌اند.

کاهش شدید تراز دریای خزر

کاویان‌پور به وضعیت دریای خزر اشاره کرد و گفت: تراز آب دریای خزر به حداقل میزان در سال‌های اخیر رسیده و پیش‌بینی می‌شود طی سه تا چهار سال آینده بنادر، شیلات و تاسیسات آب‌شیرین‌کن مناطق شمالی با مشکلات جدی مواجه شوند.
رییس مرکز تحقیقات آب کشور همچنین به حادثه سد کرج در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد که در آن، بارش سنگین و رانش زمین باعث انسداد دهانه خروجی سد شد و تامین آب ۲۵‌درصد جمعیت تهران را مختل کرد.
کاویان‌پور در ادامه به بحران فرونشست زمین در اصفهان اشاره کرد و افزود: براساس آخرین آمارها اضافه‌برداشت آب زیرزمینی در اصفهان به ۶۰۰‌میلیون مترمکعب و افت آبخوان‌ها به ۱۷ تا ۲۰سانتیمتری رسیده و این امر منجر به فرونشست ۳هزار کیلومتر مربع از اراضی و ۲هزار کیلومتر مربع از مناطق شهری شده است.
وی اضافه کرد: فرونشست زمین در شهر اصفهان حتی به خانه‌های مسکونی آسیب زده و ترک‌های سالانه نیازمند ترمیم هستند.
رییس موسسه تحقیقات آب کشور با اشاره به برداشت ۹۲‌درصدی از منابع آب قابل استحصال کشور گفت: از ۴۰۰‌میلیارد مترمکعب آب ورودی به کشور، تنها ۳۷‌درصد به آب قابل برداشت تبدیل می‌شود که این میزان به دلیل برداشت بی‌رویه، تعادل منابع آبی را بر هم زده است.
کاویان‌پور افزود: تولیدات کشاورزی از ۳۵میلیون تن در سال ۱۳۶۲ به ۱۰۰ تا ۱۱۰‌میلیون تن رسیده اما ۵۰‌درصد این تولیدات در بخش‌هایی غیرمرتبط با امنیت غذایی صرف می‌شود.

کاهش ۴۷‌ درصدی یخچال‌های زاگرس

رییس موسسه تحقیقات آب کشور به کاهش یخچال‌های طبیعی در مناطق زاگرس و البرز اشاره کرد و گفت: ۴۷‌درصد از یخچال‌های زاگرس از جمله زردکوه طی دهه‌های اخیر کاهش یافته‌اند.
وی به بدهی ۱۴۹میلیارد مترمکعبی به مخازن آب زیرزمینی طی ۶۰‌سال گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: این وضعیت ۴۲۸ دشت از ۶۰۹ دشت کشور را در وضعیت بحرانی قرار داده است.
کاویان‌پور با اشاره به موج مهاجرت ناشی از تنش آبی، خواستار مدیریت یکپارچه منابع آبی از طریق شورای‌عالی آب شد و تاکید کرد: بخش کشاورزی که بیش از ۸۰‌درصد منابع آبی را مصرف می‌کند باید بهره‌وری خود را افزایش دهد، ضمن اینکه همکاری همه بخش‌ها و مشارکت مردم برای جلوگیری از فاجعه زیست‌محیطی ضروری است.
وی با بیان اینکه وزارت نیرو به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی بحران آب باشد و نیاز به همکاری همه بخش‌ها و مشارکت مردم است، از نسل جوان خواست تا با آینده‌پژوهی و استفاده از روش‌های نوین، به مدیریت پایدار منابع آبی کمک کنند تا از فاجعه زیست‌محیطی جلوگیری شود.

منبع: مهر