هشدار وزیر فرهنگ درباره کتاب نخواندن

جهان صنعت- وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین گرامیداشت روز «کتاب، کتابخوانی و کتابدار»، یاد علامه طباطبایی را گرامی داشت و گفت که با تلاش سفیر ایران در یونسکو، بزرگداشت علامه طباطبایی در سال۲۰۲۶ در برنامه‌های یونسکو قرار گرفت. او پیشتاز گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی بود و علاوه‌بر مفسر، فقیه، حکیم و عارف بود و به گفت‌وگو باور داشت. علامه طباطبایی با نگارش «روش رئالیسم»، پلی بین فلسفه شرق و غرب برقرار کرد و توان گفت‌وگو را افزایش داد. در گفت‌وگو با‌ هانری کربن، گفت‌وگوهای مربوط به فلسفه غرب، الهیات و اسلام‌شناسی را ارتقا داد. ما بیش از پیش، به گفت‌وگو نیازمندیم و اگر این پل را بازتر کنیم، آینده بشریت را درخشان‌تر خواهیم داد. سیدعباس صالحی  خطاب به رییس‌جمهور، با اشاره به ناترازی‌های موجود در حوزه مطالعه و کتاب اظهار کرد: این ناترازی ملموس به‌نظر نمی‌رسد اما آثار آن عمیق، پایدار و گسترده است. در حوزه تولید کتاب، کارنامه خوبی داریم. در شش‌ماهه اول امسال، ۱۱۹هزار عنوان کتاب که اغلب چاپ اول و تالیفی هستند، منتشر شده و این آمار معادل سال قبل است. ۵‌درصد آثار تالیفی و ۸‌درصد کتاب‌های چاپ اول نیز نسبت‌به سال قبل افزایش داشته است. صالحی کمتر کتاب خواندن را به‌عنوان هشداری جدی ارزیابی کرد و گفت: در موج دوم پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌ها در سال۱۳۸۲حدود ۵/‏۶۳درصد، به سوالی مبنی‌بر مطالعه کتاب‌های غیردرسی پاسخ بله داده بودند. این آمار در موج سوم در سال۱۳۹۴ به ۴/‏۴۱‌درصد تقلیل پیدا کرد و در سال۱۳۹۸ به ۸/‏۳۲‌درصد رسید. کتاب نخواندن، خطری سریع و بنیادین برای یک جامعه است. اگرچه فضای مجازی و شرایط اقتصادی در این وضعیت اثر دارد اما نظام حکمرانی کشور نمی‌تواند نسبت به آن بی‌توجه باشد چون در نهایت جان‌های افسرده و ذهن‌های خسته خواهد ساخت. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان با ارائه دو پیشنهاد برای حل این مساله بیان کرد: ۲۰‌میلیون نفر جمعیت زیر ۲۰سال در فضای آموزشی هستند که می‌توانند تغییر و تکمیل فرهنگی پیدا کنند. وقتی از مدرسه حرف می‌زنیم، منظور کیفیت آموزشی است. مدرسه تفکر بنیاد و مهارت‌محور به کتاب، معلم کتابخوان و جریان کتابی نیاز دارد. اینجاست که بین معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، نهاد کتابخانه‌های عمومی و نگاه شما به‌عنوان رییس‌جمهور پیوند برقرار می‌شود. ارتقای کیفیت مدارس، با کتاب امکان‌پذیر است. کتاب، تمدن‌ساز است و وقتی نسل جدید با کتاب ارتباط نداشته باشد، ذهنی گسسته پیدا می‌کند. او ظرفیت‌های نهاد کتابخانه‌های عمومی از منظر فرهنگی و خلق ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی را در خدمت دولت خواند و افزود: کالبد کتابخانه، کتاب و کتابدار، سه ضلع اصلی مجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی است و کتابخانه، ضلع موازی مدرسه است. اگر مدرسه و کتابخانه پا به پای هم حرکت کنند، این آزادراه به مقصد می‌رسد.

آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این آیین در تبیین موضوع خلق ارزش و تولید منافع ملموس و ناملموس کتابخانه‌های عمومی بیان کرد: نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دارای ظرفیت‌ها و فرصت‌های ارزشمندی است که بنیان نهاد و بنیان خلق ارزش فرهنگی و اقتصادی محسوب می‌شوند؛ برخورداری از ۴۲۲۹ نقطه خدمت کتابخانه‌ای در سراسر کشور، دارا بودن حدود ۲‌میلیون و ۵۰۰‌هزار عضو فعال در شبکه کتابخانه‌های عمومی و بهره‌مندی از بیش از ۷۵۰۰نیروی انسانی در سراسر کشور، بخشی از این ظرفیت‌ها و فرصت‌هاست. او افزود: این ظرفیت‌ها اگر به‌صورت هدفمند و هوشمند مدیریت شوند، زمینه‌ساز خلق ارزش گسترده و اثرگذار ملموس و ناملموس خواهند بود. او در ادامه خطاب به مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور گفت: کتابخانه‌های عمومی می‌توانند نقشی جدی و تعیین‌کننده در ساخت جامعه‌ای پویا و پیشرو برای ایران آینده ایفا کنند و به‌طور مستقیم در خلق ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آموزشی سهیم باشند. برای تحقق این نقش، رویکردهای جدید نهاد برپایه‌ دو مفهوم راهبردی «ارتقای تنوع» و «گسترش دسترسی» در جنبه‌های مختلف از جمله فضاها، خدمات، رویدادها، کاربران، تحولات فناورنه و منابع کتابخانه‌ای شکل گرفته است. این دو محور راهبردی، مبنای حرکت نهاد به‌سوی نسل نوینی از کتابخانه‌های عمومی با شاخصه‌هایی همچون افزایش مشارکت اجتماعی، ترویج آموزش و یادگیری مادام‌العمر و تقویت خلاقیت و نوآوری هستند که با نیازهای جامعه امروز ایران هم‌خوان است. نظربلند در پایان ضمن سپاس از اعتماد رییس‌جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای سپردن مسوولیت دبیرکلی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به یک کتابدار بیان کرد: بازنگری در ساختار و چارچوب‌های حقوقی حامی کتابخانه‌های عمومی کشور، ایجاد منابع مالی پایدار و متنوع، حمایت مادی و معنوی از نیروی انسانی شاغل در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اختصاص سهم ویژه از حوزه مسوولیت‌های اجتماعی دستگاه‌ها برای خرید کتاب به‌صورت مداوم برای کتابخانه‌های عمومی و ایجاد زمینه گسترش و تعمیق ارتباط بین کتابخانه‌های عمومی، مدرسه و دانشگاه، چند نکته کلیدی به‌منظور پیشبرد امور و رفع موانع فعالیت کتابخانه‌های عمومی است. با دنبال کردن این مسیر، یقین دارم که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور می‌تواند به یکی از پیشران‌های توسعه فرهنگی و اجتماعی ایران عزیز تبدیل شود و سرمایه‌گذاری‌های فرهنگی امروز کشور را به بازدهی ملموس، پایدار و رو به رشد آینده تبدیل کند.

منبع: ایسنا