مسیریابی تاب آوری صنایع کوچک
سارا اصغری– در شرایطی که صنایع کوچک و خرد کشور با تهدید ناترازی انرژی و کاهش تولید روبه‌رو بودند، هم‌اکنون نیز با کاهش سفارشات به دلیل تبعات جنگ تحمیلی رژیم صهیونیستی علیه ایران روبه‌رو شده‌اند؛ تبعاتی که در شرایط کنونی ممکن است به تعطیلی این واحدها بینجامد.
کارشناسان هشدار می‌دهند که تعلل دولت در حمایت از این واحدهای کوچک صنعتی می‌تواند به فاجعه اقتصادی و اجتماعی بینجامد و اگر واحدهای کوچک صنعتی از بین بروند، شهرها نه‌تنها اقتصاد خود را از دست می‌دهند بلکه ساختار اجتماعی و تاب‌آوری شهری نیز فرو می‌پاشد. البته در این میان اتاق بازرگانی ایران از برنامه‌هایی برای ارتقای تاب‌آوری واحدهای تولیدی خبر می‌دهد.
تاب‌آوری واحدهای کوچک، از مقاومت اقتصادی تا اجتماعی
محمدحسین فلاح، عضو هیات مدیره انجمن صنایع و رییس هیات‌مدیره کارخانجات ریخته‌گری در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» بر اهمیت حمایت از واحدهای خرد و کوچک صنعتی در شرایط بحرانی، به‌ویژه در دوران جنگ تاکید کرد. به گفته وی، تاب‌آوری این واحدها نه‌تنها از جنبه اقتصادی بلکه از منظر اجتماعی و مقاومت شهری حائز اهمیت است چراکه خالی شدن شهرها از این کسب‌وکارها می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای به همراه داشته باشد. فلاح با اشاره به تجربه جنگ ۱۲روزه بین
رژیم صهیونیستی و ایران خاطرنشان کرد: طی این مدت بسیاری از این واحدها با توقف سفارش‌ها مواجه شدند. از یک‌سو، مردم به‌دلیل ناامنی و شرایط بحرانی، تقاضای خود را کاهش دادند و از سوی دیگر، واحدهای پایین‌دست نیز سفارشات خود را متوقف کردند. این موضوع باعث شد بسیاری از این کسب‌وکارها با خطر تعطیلی روبه‌رو شوند. وی نخستین راه‌حل برای حمایت از این واحدها را سفارش‌های صوری و غیرضروری از سوی نهادهای دولتی برشمرد تا در شرایط بحرانی، چرخ تولید این واحدها متوقف نشود. این اقدام می‌تواند به حفظ اشتغال و بقای این صنایع کمک کند.
بسته‌های حمایتی وزارت صمت
فلاح از اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت درباره تهیه بسته حمایتی برای واحدهای صنعتی خبر داد اما اظهار کرد: هنوز جزئیات این بسته مشخص نیست. وی امیدوار است این بسته بتواند به بازگشت واحدهای خرد و کوچک به چرخه تولید و حفظ حضور آنها در نقاط شهری کمک کند.
وی بر تمدید مهلت مالیاتی تاکید کرد و گفت: امیدواریم فرصت دوماهه برای ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی در نظر گرفته شود تا فشار مالی بر صنایع به‌ویژه واحدهای کوچک کاهش یابد.
تسهیلات بانکی ناکافی است
این کارشناس حوزه صنعت با انتقاد از تسهیلات بانکی فعلی گفت: اعطای تسهیلات چند میلیونی تاثیری در نجات واحدهای صنعتی ندارد زیرا حتی کوچک‌ترین واحدهای صنعتی نیز گردش مالی چند میلیاردی دارند و تسهیلات چند ۱۰۰میلیونی نمی‌تواند مشکل نقدینگی آنها را حل کند. به گفته وی، بانک‌ها باید تسهیلات واقع‌بینانه‌تری با مبالغ قابل‌توجه در اختیار صنایع قرار دهند.
ضرورت چابک‌سازی سیستم گمرک در شرایط بحرانی
فلاح با اشاره به حوادثی مانند انفجار بندرعباس، بر لزوم کاهش بوروکراسی‌های گمرکی تاکید کرد. وی گفت: «در شرایط بحرانی، گمرک باید با سرعت بالا کالاهای دپو شده را ترخیص کند تا از خسارت‌های میلیاردی جلوگیری شود.» به اعتقاد او، تسریع در فرآیند ترخیص کالا می‌تواند از انباشت کالاها در گمرک و خطرات احتمالی بعدی بکاهد.
تدوین دفترچه الزامات ارتقای تاب‌آوری واحدهای تولیدی و خدماتی
در راستای حمایت از کسب‌وکارهای کوچک، اتاق بازرگانی نیز برنامه جامعی را در نظر گرفته است. در این راستا معاون اتاق ایران از برنامه جامع اتاق ایران برای بازتوانی بنگاه‌های خرد و همچنین ارائه دفترچه الزامات ارتقای تاب‌آوری واحدهای تولیدی و خدماتی کشور در شرایط بحران خبر داد.
به گزارش اتاق ایران، علی چاغروند با اعلام این خبر گفت: هر چند که واحدهای تولیدی در سراسر کشور در دوره جنگ تحمیلی ۱۲روزه، استقامت و انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری خود را نشان دادند و نه‌تنها ظرفیت تولید به‌ویژه در زمینه کالاهای اساسی کاهش پیدا نکرد بلکه در برخی موارد افزایش نیز یافت اما لازم است برای حفظ و تقویت این تاب‌آوری، از همین حالا تدبیر لازم را داشته باشیم. او به جایگاه و سهم کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در اقتصاد ایران اشاره کرد و گفت: با همراهی کمیسیون‌های تخصصی مربوطه در اتاق ایران به‌ویژه کمیسیون مسوولیت اجتماعی و حاکمیت شرکتی، به‌دنبال راه‌اندازه کمپین‌هایی هستیم تا در راستای توانمندسازی و جبران چالش‌های نیروی انسانی و مسائل کسب‌وکارهای کوچک به‌ویژه در استان‌ها و مناطقی که در جنگ تحمیلی ۱۲روزه بیشتر آسیب دیده‌اند، کمک کنیم.
چاغروند در زمینه پیگیری‌های اتاق ایران به‌منظور مساعدت دستگاه‌های ذی‌ربط به واحدهای تولیدی در حوزه بیمه تامین اجتماعی و مالیات به دلیل قرارگیری کشور در یک دوره شرایط جنگی گفت: ضرورت دارد فرصت حداقل یک تا دوماهه برای تقسیط تعهدات مالیاتی و تامین اجتماعی بنگاه‌های اقتصادی فراهم شود.
معاون کمیسیون‌ها، مجامع و شوراهای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران افزود: همچنین در روزهای گذشته، پیگیری لازم در زمینه فراهم شدن امکان دریافت لیست بیمه با چک برای فعالان اقتصادی سراسر کشور انجام گرفت.
چاغروند در زمینه مشکلات بانکی فعالان اقتصادی به‌دلیل شرایط جنگ تحمیلی گفت: شرایط اقتصادی ناشی از جنگ، باعث نکول تعهدات مالی بنگاه‌های اقتصادی در سررسیدهای مقرر شد که این موضوع باعث برگشت خوردن چک‌های برخی فعالان اقتصادی شده است.
او با اشاره به ایجاد محدودیت‌های بانکی و اعتباری برای آن‌دسته از فعالان اقتصادی که قادر به وصول بدهی‌ها و دیون خود در ازای چک‌های صادرشده نبوده‌اند، یادآور شد: به موجب ماده۵ قانون صدور چک، یک‌سری محدودیت‌ها برای بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی که چک برگشتی دارند، ایجاد می‌شود. این محدودیت‌ها موجب عدم گشایش اعتبارات اسنادی ارزی و ریالی و عدم امکان دریافت هرگونه تسهیلات می‌شود.
معاون اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به ظرفیت‌های قانونی موجود به منظور جلوگیری از اعمال محدودیت‌های ناشی از چک برگشتی فعالان اقتصادی اشاره کرد و بیان داشت: شورای تامین استان‌ها می‌توانند محرومیت‌ها را به مدت یکسال تعلیق کنند. بنابراین از وزیر کشور خواسته می‌شود که این اختیار را به شورای تامین استان‌ها واگذار نماید تا تعلیق محرومیت‌ها را اجرایی کنند. چاغروند همچنین از ارائه درخواست به رییس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران به‌منظور تفویض اختیار به مدیران کل گمرک استان‌ها خبر داد و گفت: با تفویض اختیار ماده۴۲ قانون امور گمرکی به مدیران گمرک در استان‌ها، فرآیند ترخیص کالاها تسهیل می‌شود.
کلام آخر
صنایع خرد و کوچک به‌عنوان بخش حیاتی اقتصاد و اشتغال کشور، در شرایط بحرانی بیش از پیش نیازمند حمایت‌های دولتی هستند. این حمایت‌ها باید شامل سفارش‌های حمایتی، بسته‌های تعرفه‌ای، تسهیلات بانکی مناسب، تمدید مهلت‌های مالیاتی و اصلاح فرآیندهای گمرکی باشد تا بتوانند در دوران بحران دوام آورده و به چرخه اقتصاد بازگردند. اگر این اقدامات به‌موقع انجام نگیرند، خالی شدن شهرها از واحدهای کوچک صنعتی نه‌تنها از بعد اقتصادی بلکه ساختار اجتماعی و مقاومت شهری را نیز در دوران جنگ تحت‌تاثیر قرار خواهند داد. از همین‌رو برنامه‌ریزی دقیق و اجرای سریع حمایت‌ها از کسب‌وکارهای خرد و کوچک ضرورتی انکارناپذیر است.
