قیام نسل Z در نپال
جهان‌صنعت – ارتش نپال برای پایان دادن به دو روز ناآرامی و اعتراضات ضدفساد که به سرعت به یک قیام عمومی تمام‌عیار علیه نخبگان سیاسی این کشور تبدیل شده بود، کنترل خیابان‌های پایتخت کاتماندو را به دست گرفت. این اعتراضات در نهایت منجر به استعفای کی. پی. اولی، نخست‌وزیر نپال در روز سه‌شنبه شد.
در جریان درگیری معترضان با نیروهای امنیتی در روز دوشنبه، دست‌کم ۱۹نفر کشته و بیش از ۱۰۰نفر زخمی شدند. همچنین در حالی گفته می‌شود که ۵۱نفر تاکنون جان خود را از دست داده‌اند که این رویداد خشم مردم را بیش از پیش برانگیخت؛ تا جایی که روز سه‌شنبه معترضان ساختمان پارلمان این کشور و همچنین خانه‌های چندین سیاستمدار بلندپایه را به آتش کشیدند.
به گزارش الجزیره، با کنار رفتن اولی از قدرت، پرسش‌های فراوانی درباره آینده سیاسی نپال به وجود آمده است به ویژه اینکه معترضان جوان موسوم به «نسل زد» که عامل برکناری او بودند قصد ندارند به یک نخست‌وزیر جایگزین از پارلمان فعلی رضایت دهند.
چه بر سر نپال آمد؟
اعتراضات به رهبری جوانان که از آنها با عنوان «نسل زد» یاد می‌شود، روز دوشنبه هفته گذشته در کاتماندو و دیگر شهرهای نپال آغاز شد. این تظاهرات در اعتراض به فساد مالی گسترده در کشور و در واکنش به خشم فزاینده مردم از نمایش سبک زندگی اشرافی و تجملاتی فرزندان مقامات دولتی در فضای مجازی شکل گرفت.
این اعتراضات چند روز پس از قطع دسترسی به بیش از ۲۰پلتفرم رسانه اجتماعی توسط دولت به دلیل عدم رعایت مقررات آغاز شد که بعدا این محدودیت لغو شد.
تنها چند ساعت پس از آغاز تظاهرات، معترضان از موانع پلیس عبور کرده و به محوطه پارلمان وارد شدند.
بسیاری از مردم مقررات منع رفت‌وآمد را نادیده گرفتند. پلیس در پاسخ به معترضان با گلوله واقعی به سوی آنها تیراندازی کرد که موجب کشته و زخمی شدن تعداد زیادی شد.
در روز سه‌شنبه مقررات منع رفت‌وآمد در چندین منطقه اعمال شد اما معترضان با نادیده گرفتن این محدودیت‌ها به ساختمان‌های دولتی از جمله پارلمان و همچنین دفتر روزنامه سراسری کاتیپور حمله کرده و آنها را به آتش کشیدند.
اولی که سال گذشته برای چهارمین بار به مقام نخست‌وزیری انتخاب شده بود، استعفای خود را اعلام کرد. سایر وزیران دولت نیز به تبعیت از او از سمت خود استعفا دادند. وضعیت به حدی بحرانی شد که برای انتقال ایمن وزیران و محافظت از آنها در برابر خشم مردم از هلی‌کوپتر استفاده شد. در ادامه، معترضان به چندین زندان یورش برده و تعدادی از زندانیان را آزاد کردند.
دلیل مداخله ارتش چه بود؟
ارتش نپال در ساعات پایانی روز سه‌شنبه گذشته و پس از آنکه پلیس نتوانست بر اوضاع مسلط شود به خیابان‌ها اعزام شد. اگرچه بسیج نظامی در نپال پدیده‌ای غیرمعمول است اما این اولین بار نیست که ارتش برای حفظ نظم وارد عمل می‌شود. پیش از این نیز در دوران جنگ داخلی و شورش‌های مائویستی که از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۶ طول کشید، چنین اتفاقی افتاده بود.
به گفته تحلیلگران هنگامی که وضعیت از کنترل دولت خارج شد، رییس‌جمهور با هماهنگی ارتش از آنها برای مدیریت بحران درخواست کمک کرد. پیش از اعزام، فرماندهان ارتش و نیروهای امنیتی در بیانیه‌ای مشترک از همه خواستند که آرامش خود را حفظ کنند و هشدار دادند که هرگونه تخریب، غارت و آتش‌زدنی با پاسخ قاطع نیرهای امنیتی روبه‌رو خواهد شد.
آیا ارتش الان حاکم است؟
به طور رسمی، نقش ارتش تنها بازگرداندن نظم و امنیت به جامعه است و قرار نیست خلأ قدرت به وجود آمده پس از استعفای نخست‌وزیر را پر کند اما در عمل به دلیل بی‌اعتمادی معترضان به رییس‌جمهور که او را بخشی از همان سیستم فاسد می‌دانند، ارتش کنترل اوضاع را در دست دارد. از نظر قانون اساسی رییس‌جمهور عالی‌ترین مقام کشور است اما در عمل او برای مدیریت بحران ناچار به همکاری نزدیک با ارتش است.
چشم‌انداز آینده چیست؟
طبق گزارش الجزیره، رییس‌جمهور و ارتش از معترضان برای گفت‌وگو درباره آینده سیاسی کشور دعوت کرده‌اند.
در حال حاضر هزاران جوان نپالی در فضای مجازی گردهم آمده‌اند تا درباره نمایندگان خود در این گفت‌وگوها و خواسته‌های اصلی‌شان تصمیم‌گیری کنند.
از جمله خواسته‌های مطرح شده انحلال پارلمان فعلی برگزاری انتخابات زودهنگام در کمتر از یک سال، ایجاد امکان انتخاب مستقیم نخست‌وزیر توسط مردم، محدودیت دوره نخست‌وزیری و کوتاه‌تر کردن دوره نمایندگی مجلس است.
در همین رابطه اگر روند انتقال قدرت در چارچوب قانون اساسی فعلی باقی بماند، نخست‌وزیر بعدی باید از میان نمایندگان حاضر در پارلمان انتخاب شود اما اگر سیستم تغییر کند گزینه‌هایی مانند قضات بازنشسته یا حتی چهره‌های محبوب جوان مطرح هستند.
برجسته‌ترین نام در میان این چهره‌ها، بالندرا شاه (معروف به بالن)، شهردار ۳۵ ساله کاتماندو است که پیش از این یک رپر بود و با شعار مبارزه با فساد به محبوبیت زیادی میان جوانان دست یافته است. او هرچند از اعتراضات حمایت کرده اما از معترضان خواسته است خشونت را کنار بگذارند.
شاه اگرچه محبوب است اما یک چهره بدون حاشیه نیست و نظراتی مانند احیای «نپال بزرگ» که بخش‌هایی از خاک هند را شامل می‌شود، دارد.
همچنین در ماه‌های اخیر جنبش طرفداری از بازگشت نظام سلطنتی نیز در نپال جان تازه‌ای گرفته است اما به نظر کارشناسان معترضان فعلی خواستار بازگرداندن پادشاهی نیستند و جمهوریخواهی همچنان پایه اصلی هرگونه بحث درباره آینده نپال خواهد بود.
