فشار عرضه اوراق؛ چالش جدی بورس در ۴ماه پایانی سال
جهان‌صنعت – بازار سرمایه در آستانه ماه‌های حساس پایانی سال با موج تازه‌ای از نگرانی‌ها روبه‌رو شده است؛ از کسری بودجه سنگین گرفته تا فشار فروش اوراق، رشد ریسک‌های سیستماتیک و عقب‌ماندگی جدی بورس نسبت به بازارهای موازی همگی بر بازار سهام سایه انداخته است. برزو حق‌شناس، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تصویری صریح از تهدیدهایی ارائه می‌دهد که سایه آنها بر سر بورس سنگین‌تر از همیشه است و می‌گوید که اگر ریسک‌ها کاهش نیابد، بازار سهام توان رقابت با گزینه‌های موازی را نخواهد داشت.
بورس تهران در شرایطی به نیمه دوم سال رسیده که متغیرهای اثرگذار بر آن پیچیده‌تر از گذشته شده است. افزایش فشار کسری بودجه، نااطمینانی در سیاست‌های مالی، برهم‌خوردن تعادل ورودی و خروجی نقدینگی و از سوی دیگر رشد بازارهای موازی، چشم‌انداز بلندمدت سهام را در موقعیتی دشوار قرار داده است. حق‌شناس با نگاهی مستقیم، وضعیت بورس و ریسک‌های انباشته آن را تشریح می‌کند.
وی در آغاز گفت‌وگو به یکی از قدیمی‌ترین نگرانی‌های فعالان بازار اشاره کرد: «از سال۹۹ که آن ریزش سنگین را در شاخص کل و هم‌وزن داشتیم، ترس فعالان بازار از کسری بودجه همیشه وجود داشته و هنوز هم وجود دارد. این موضوع به دلیل سابقه تصمیم‌های اقتصادی آن سال طبیعی است.»
او با تاکید بر اینکه کسری بودجه امسال جدی‌تر از تخمین‌های اولیه است، افزود: «صحبت‌های رسمی که منتشر شده نشان می‌دهد ما در پایان سال با یک رقم عجیب و غریب کسری بودجه روبه‌رو خواهیم شد. به‌خصوص اینکه تجربه جنگ ۱۲روزه هم هزینه‌های ناخواسته و مضاعفی را به دولت تحمیل کرده که در نهایت در بودجه خودش را نشان می‌دهد.»
فشار فروش اوراق؛ تهدید سنگین برای بازار سهام
حق‌شناس در ادامه توضیح داد: «تا الان حتی به ۵۰درصد سقف مجاز فروش اوراق نرسیدیم و تنها چهار ماه از سال باقی مانده است. طبیعتا فشار فروش اوراق در ماه‌های پیش رو افزایش خواهد یافت. همزمان کاهش درآمدهای مالیاتی و محدودتر شدن درآمدهای نفتی تحت‌تاثیر تحریم‌ها، فشار مضاعفی بر ساختار مالی دولت و به تبع آن بر کل اقتصاد وارد می‌کند و پیامد مستقیم این شرایط، تشدید فشار بر بازار سهام است.
به گفته این کارشناس بازار سرمایه، مهم‌ترین چالش بورس در نیمه دوم سال نه‌صرفا متغیرهای مالی بلکه رشد کم‌سابقه ریسک‌های سیستماتیک است. او توضیح می‌دهد: «برای نخستین‌بار پس از سال۶۷ کشور درگیر تقابل نظامی مستقیم شده و این سطح از ریسک، در دهه‌های اخیر در بازارهای مالی تجربه نشده بود. از آنجا که بخش عمده سرمایه‌گذاران در بازار سهام ریسک‌گریز هستند، این شرایط در نیمه نخست سال تاثیر محسوسی بر روند معاملات گذاشت.»
او در ادامه افزود: «افزایش فروش اوراق نرخ بهره را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و این امر به خودی خود یک ریسک جدی برای بازار بوده، همچنین موضوع نرخ خوراک و سوخت شرکت‌ها همچنان بلاتکلیف است. اصلاح فرمول‌ها می‌تواند به نفع بازار باشد اما با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای، اجرای چنین اصلاحاتی دشوار خواهد بود.»
رشد بازارهای موازی و ادامه عقب‌ماندگی بورس
حق‌شناس در ادامه رشد بازارهای موازی را یکی دیگر از موانع اصلی پیش‌‌روی بورس دانست و گفت: «بازارهای رقیب در حال تقویت هستند و اگرچه ارزش جایگزینی شرکت‌ها می‌تواند در نهایت به سود بازار سهام عمل کند اما تا زمانی که ریسک‌ها در سطوح بالا باقی بماند این مزیت فعال نخواهد شد. بازار سهام همچنان نسبت به سایر بازارها عقب‌ماندگی قابل‌توجهی دارد.»
او درباره جایگاه بورس در میان گزینه‌های سرمایه‌گذاری تصریح کرد: «نمی‌توان بازار سرمایه را تنها به سهام محدود کرد و وجود ابزارهایی مانند صندوق‌های طلا بخشی از تنوع این بازار است. باوجود ریسک‌های موجود، بخش سهام نیز همچنان یکی از گزینه‌های معتبر برای سرمایه‌گذاران به شمار می‌رود. در صورتی که سطح ریسک‌های سیستماتیک کاهش یابد، ارزش جایگزینی و عقب‌ماندگی فعلی بازار می‌تواند زمینه‌ساز یک دوره رشد جدی باشد.»
حق‌شناس در پایان تاکید کرد: «سرمایه‌گذار حرفه‌ای همواره بخشی از پرتفوی خود را به سهام اختصاص می‌دهد. این انتخاب فارغ از نوسانات کوتاه‌مدت بازارهای موازی بوده و در افق‌های بلندمدت اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.»
