شهرک‌های صنعتی در انتظار مزارع خورشیدی
سارا اصغری– دولت در راستای جبران ناترازی برق و تامین انرژی پایدار برای واحدهای تولیدی، قرارداد احداث ۴۰۰نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۳۰۰مگاوات را در شهرک‌های صنعتی کشور منعقد کرده است. این خبر را رضا انصاری، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است. اما احداث این نیروگاه‌ها چقدر زمان می‌برد و چه میزان از انرژی شهرک‌های صنعتی را تامین خواهد کرد؟
یکی از بخش‌هایی که بیشترین خسارت را از ناترازی انرژی متحمل شدهاند، شهرک‌های صنعتی هستند. حدود ۸۷۰شهرک و نواحی صنعتی در کشور وجود دارند که زمینه‌ساز حدود یک‌میلیون و ۱۰۰نفر اشتغال شدهاند. براساس آمارهای وزارت نیرو، شهرک‌های صنعتی تنها ۳هزار مگاوات برق یعنی چیزی معادل ۵/۴ تا ۵درصد از برق کل کشور را به خود اختصاص داده‌اند اما بیشترین قطعی‌ها نصیب این بخش شده است، به‌‌طوری‌‌که شدت ناترازی انرژی و قطعی‌های مکرر تولید در این واحدهای صنعتی را با چالش مواجه کرده است. در چنین شرایطی است که تامین برق این واحد به‌عنوان اولویت نخست آنها مطرح است و این شرکت‌ها باید با هدف مشارکت و سرمایه‌گذاری در بخش زیرساخت‌های انرژی خورشیدی پیشگام شوند تا در دو‌سال آینده ۵۰درصد برق واحدها از محل انرژی خورشیدی تامین شود. شهرک‌های صنعتی و صنایع بزرگ برای عبور از کسری برق در صورتی که مصرف بیشتر از یک مگاوات داشته باشند براساس ماده۱۶ قانون جهش تولید دانش‌بنیان موظف هستند معادل یک‌درصد از برق مورد نیاز سالانه خود را از طریق احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر تامین کنند تا این میزان در پایان سال پنجم حداقل به ۵درصد برسد .
براساس مصوبه وزارت نیرو که در تیرماه سال گذشته ابلاغ شد، صنایع می‌توانند برق تجدیدپذیر تولید، به شبکه تزریق کرده و همان میزان برق را از شبکه دریافت کنند؛ در همین راستا باید همکاری‌های سه‌جانبه‌ای بین واحدهای صنعتی، ساتبا (سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر) و توانیر صورت بگیرد.
سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌عنوان متولی در بخش شهرک‌های صنعتی اولویت‌هایی درخصوص تامین انرژی در دستور کار قرار داده است، این سازمان از طریق کمک ایجاد شهرک‌های تخصصی انرژی‌های خورشیدی، نواحی تخصصی انرژی خورشیدی در شهرک‌های صنعتی و سقف سوله واحدهای صنعتی همچنین کمک به ایجاد و توسعه پست‌های برق و خطوط انتقال و نیروگاه‌های تولید پراکنده (CHP) و (DG) در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور نسبت به کمک به رفع ناترازی برق در کشور اقدام کرده است که این امر به تامین بخشی از نیاز این شهرک‌ها کمک می‌کند.
در حوزه تامین برق شهرک‌های صنعتی امضای تفاهمنامه تامین انرژی بین سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با گروه مپنا صورت گرفته است، این تفاهمنامه به‌منظور ایجاد بستر و حمایت‌های لازم برای فعال‌کردن ظرفیت‌های فنی و تامین منابع مالی توسط گروه مپنا جهت فعالیت در حوزه تولید، تامین و ارتقای کیفیت برق مطمئن و پایدار مورد نیاز واحدهای مستقر در شهرک‌ها، نواحی صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی تحت پوشش سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران میان طرفین امضا شده است تا بخشی از نیاز صنعت را تامین کند.
توسعه شهرک‌های تخصصی خورشیدی، در اولویت سیاست‌های وزارت صمت
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به‌تازگی عنوان کرده ایجاد شهرک‌های تخصصی خورشیدی یکی از اولویت‌های اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای استفاده بهینه از انرژی‌های تجدیدپذیر است. دولت در راستای جبران ناترازی برق و تامین انرژی پایدار برای واحدهای تولیدی، قرارداد احداث ۴۰۰نیروگاه خورشیدی با ظرفیت ۳۰۰مگاوات را در شهرک‌های صنعتی کشور منعقد کرده است.
رضا انصاری بر ضرورت ایجاد شهرک‌های صنفی و تخصصی تاکید کرد و گفت: ایجاد شهرک‌های صنفی در مرکز استان و شهرستان‌ها در قالب ظرفیت‌های قانونی ماده۴۸ برنامه هفتم توسعه امکان‌پذیر است و باید اجرایی شود.
وی با اشاره به اهمیت ایجاد شهرک‌های تخصصی انرژی‌های تجدیدپذیر تصریح کرد: توسعه شهرک‌های خورشیدی جزو سیاست‌های اولویت‌دار وزارت صنعت، معدن و تجارت است و احداث نیروگاه‌های خورشیدی در واحدهای تولیدی از طریق شرکت شهرک‌های صنعتی باید در دستور کار قرار گیرد. انصاری افزود: متاسفانه در گذشته تمرکز بر کارخانه‌سازی بوده و صنعت‌سازی به مفهوم دقیق و کارشناسی آن مغفول مانده است؛ باید با تکمیل زنجیره ارزش و ارتقای سطح فناوری، به سمت ایجاد صنایع مولد و پایدار حرکت کرد.
برنامه‌ریزی با اجماع شهرک‌های صنعتی
درباره تامین برق شهرک‌های صنعتی و راهکارهایی که این شهرک‌ها می‌توانند در پیش‌رو بگیرند، سیدعبدالوهاب سهل‌آبادی، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در گفتوگو با «جهان‌صنعت» عنوان کرد: شهرک‌های صنعتی در کشور جزو واحدهایی هستند که بیشترین آسیب را از ناترازی انرژی دیده‌اند اما باید به این موضوع توجه کرد که مدیریت و برنامه‌ریزی در شهرک‌های صنعتی به‌دلیل متمرکز بودن این واحدها بهتر انجام خواهد گرفت. این برنامه‌ریزی هم می‌تواند در راستای زمان قطعی و جدول زمان‌بندی‌شده برای این قطعی‌ها باشد چراکه این واحد برای نمونه می‌توانند اعلام کنند که پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها نیاز به برق ندارند اما مساله اینجاست که این واحدها همچنان با بی‌برنامگی و قطعی‌ها جدول‌بندی‌نشده روبه‌رو هستند زیرا هنوز جدول خاصی به آنها اعلام نشده یا اگر هم اعلام می‌شود تغییر پیدا می‌کند و شهرک‌های صنعتی از این بی‌نظمی‌ها دچار ضرر و زیان بسیاری می‌شوند که این موارد نیز قابل پیگیری و شکایت نیست، همچنانکه در بخش خانگی نیز ممکن است لوازم خانگی دچار مشکل و آسیب شود و جبران خسارت آن قابل پیگیری نیست؛ این در حالی است که در شهرک‌های صنعتی این خسارت‌ها بسیار بیشتر از سایر بخش‌هاست. تصور کنید یک کوره‌ای که بالای دو‌هزار مگاوات مصرف برق دارد، در صورت قطع و وصل مدام برق متحمل آسیب‌های سنگینی می‌شود زیرا با قطع شدن برق باید مواد ریخته‌شده در کوره را تخلیه کرد و در این راستا خود کوره‌های ریخته‌گیری نیز دچار آسیب‌های جدی می‌شوند.
سهل‌آبادی در ادامه با تاکید بر این موضوع که این‌گونه به‌نظر می‌رسد که دولت برنامه‌ای برای تامین برق واحدهای صنعتی ندارد، بیان کرد: در این راستا وزارت نیرو به صراحت اعلام کرده است که واحدهای تولیدی موظف هستند برق مورد نیاز خود را تامین کنند و برق تولیدشده را به شبکه بدهند تا برق مورد نیاز خود را از شبکه دریافت کنند.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که برق شهرک‌های صنعتی به‌دلیل متمرکز بودن این واحدها بهتر می‌تواند قابل‌تامین باشد، ادامه داد: هیات امناهای واحدهای صنعتی در شهرک‌های صنعتی بهتر می‌توانند برای تامین برق خود برنامه‌ریزی داشته باشند و به‌صورت مشترک برای شهرک‌های خود نیروگاه تاسیس کنند. این واحدها با همدیگر می‌توانند تقاضای زمین برای پنل‌های خورشیدی داشته باشند. در این راستا نیز برخی شهرک‌های صنعتی متقاضی زمین‌های دولتی شدهاند تا زمینه‌ساز رفع نیاز خود باشند اما مشکل عمده در این راستا این مساله است که مجوزهای لازم بسیار زمان‌بر هستند و انگیزه سرمایه‌گذار را برای سرمایه‌گذاری در این حوزه کاهش می‌دهند، این درحالی است که دولت با آگاهی از ضرورت این مساله باید به‌سرعت مجوزهای لازم را صادر کند.
رییس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران در پاسخ به این پرسش که ایجاد شهرک‌های تخصصی خورشیدی تا چه اندازه می‌تواند در تامین انرژی واحدهای صنعتی موثر واقع شود، گفت: مزرعه‌های خورشیدی می‌توانند به‌عنوان یک پیشنهاد خوب برای تامین انرژی مطرح باشند اما در این راستا باید به این موضوع توجه داشت که سقف برداشت از این مزرعه‌ها متفاوت است و میزان سرمایه‌گذاری در این واحدها نیز متفاوت هستند.
سهل‌آبادی در پایان تاکید کرد: با توجه به شرایط موجود که واحدهای صنعتی در کل کشور دچار بحران تامین انرژی هستند، دولت باید در این راستا تسهیلات لازم را فراهم کند و مسیر این کار را هموار سازد.
