رقص بازارها
جهان صنعت – وقتی یکی از مقامات ارشد فدرال‌رزرو آمریکا پشت تریبون قرار می‌گیرد، بازارهای مالی سراسر جهان سکوت می‌کنند.
از نیویورک تا توکیو، از معامله‌گران نفت خام گرفته تا تحلیلگران اوراق قرضه، همگی چشم به راه جمله‌به‌جمله این سخنرانی‌ها هستند. در نظام اقتصادی امروز، بیانیه‌ها و سخنرانی‌های بانک مرکزی ایالات متحده نه‌تنها سیاست پولی این کشور، بلکه انتظارات اقتصاد جهانی را شکل می‌دهند. این سخنرانی‌ها معمولا از سوی اعضای کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC)، روسای بانک‌های منطقه‌ای فدرال‌رزرو و در بالاترین سطح، رییس‌کل فدرال‌رزرو انجام می‌شوند.
بسته به جایگاه گوینده و بستر ارائه، قالب آنها نیز متفاوت است؛ گاه به شکل شهادت رسمی در کنگره، گاه بیانیه پس از جلسه سیاستگذاری و گاه به‌صورت سخنرانی در مجامع علمی و اقتصادی اما همه آنها یک هدف مشترک دارند: هدایت انتظارات بازار از مسیر سیاست پولی آینده. در رأس این هرم، نام جروم پاول به‌عنوان رییس فدرال‌رزرو، بیش از دیگران بر تصمیم‌ها و قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد.
از سال ۲۰۱۸ که پاول این مسوولیت را برعهده گرفته، سخنرانی‌های او بارها بازارهای جهانی را دگرگون کرده است چه در دوران بحران کرونا و چه اکنون که تورم، تعرفه‌ها و رشد اقتصادی آمریکا با ابهامات تازه‌ای روبه‌رو شده‌اند. پاول معمولا در سخنان خود به نرخ بهره، تورم، اشتغال، تجارت بین‌الملل و حتی سیاست مالی دولت‌ها می‌پردازد؛ نکاتی که هرکدام به‌تنهایی می‌توانند مسیر حرکت بازارها را تغییر دهند. گزارش پیش‌رو نگاهی است به جدیدترین سخنرانی او و سیگنال‌هایی که به سرمایه‌گذاران، فعالان اقتصادی و سیاستگذاران مخابره کرده است.
سیاست صبر در برابر سایه‌روشن اقتصاد
جروم پاول در سخنرانی اخیر خود نشان داد که فدرال‌رزرو بیش از هر زمان دیگری با احتیاط به آینده نگاه می‌کند. پیام اصلی او ساده اما بسیار مهم بود: تا زمانی که داده‌ها شفاف‌تر نشده‌اند، سیاست پولی نباید واکنشی باشد. در این سخنرانی، رییس فدرال‌رزرو هیچ‌گونه سیگنال قطعی مبنی بر کاهش نرخ بهره نداد؛ هرچند بازارها همچنان با امید به تعدیل سیاست‌های انقباضی در نیمه‌دوم سال قیمت‌گذاری می‌کنند. پاول تاکید کرد که اگرچه رشد اقتصادی در سه‌ماهه نخست منفی بوده اما این افت عمدتا ناشی از «افزایش غیرعادی واردات» پیش از اجرایی شدن تعرفه‌های احتمالی بوده است- عاملی که به‌زودی ممکن است برطرف شود- از سوی دیگر، وی وضعیت بازار کار را همچنان سالم ارزیابی کرد. نرخ بیکاری در سطح ۲/۴درصد باقی مانده و میانگین اشتغال ماهانه در سه‌ماهه اخیر همچنان بالا بوده است.
در عین حال، تورم نیز در مسیر کاهش قرار دارد اما هنوز به سطح هدف‌گذاری شده ۲درصد نرسیده است. در مجموع، پاول با اشاره به «ابهامات بزرگ در چشم‌انداز تورم، تقاضای مصرف‌کننده و سیاست‌های تجاری»، رویکردی را ترجیح داد که در ادبیات سیاست پولی به‌عنوان «wait and see» «باید منتظر ماند و دید» شناخته می‌شود. به عبارت دیگر، فدرال‌رزرو فعلا تصمیمی نمی‌گیرد اما به دقت نظاره می‌کند و در صورت لزوم، سریع واکنش نشان خواهد داد. این موضع، هم به بازارها آرامش می‌دهد و هم آنها را در تعلیق نگه می‌دارد تعلیقی که در هفته‌های آینده با انتشار آمارهای تورم و رشد مصرف، می‌تواند به یک چرخش واقعی در سیاست منجر شود.
تعرفه‌ها، تهدید اصلی ثبات پولی
در سخنرانی اخیر جروم پاول، اگرچه صراحتی در اعلام تصمیم‌های قطعی پولی وجود نداشت اما یک هشدار پررنگ به‌روشنی در لابه‌لای جملات او دیده می‌شد: تعرفه‌ها ممکن است کنترل تورم را از دست فدرال‌رزرو خارج کنند. پاول با اشاره به رشد غیرمنتظره واردات در فصل نخست سال، گفت: این افزایش پیش‌دستانه از سوی شرکت‌ها، نشانه‌ای از نگرانی فعالان اقتصادی نسبت به جهش احتمالی تعرفه‌هاست. او به‌صراحت هشدار داد که اگر تعرفه‌ها به‌صورت پایدار در سطوح بالا باقی بمانند و فشار قیمتی را از طریق زنجیره تامین به مصرف‌کننده منتقل کنند، فدرال‌رزرو ناچار به بازنگری در مسیر سیاستی خود خواهد بود.
در واقع، پاول در این سخنرانی به‌طور تلویحی تاکید کرد که دست فدرال‌رزرو در کنترل تورم داخلی وقتی که تورم «وارداتی» از مسیر تعرفه‌ها تحمیل می‌شود، بسته‌تر می‌شود. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که رشد اقتصادی در حال کاهش و اعتماد مصرف‌کننده شکننده است، می‌تواند معادله تصمیم‌گیری پولی را پیچیده‌تر کند. او خاطرنشان کرد که فدرال‌رزرو با دقت در حال رصد نحوه واکنش کسب‌وکارها به نااطمینانی‌های تجاری است. از جمله کاهش سرمایه‌گذاری، انباشت احتیاطی کالاها، یا تعویق برنامه‌های استخدام. در مجموع، آنچه پاول به روشنی بیان کرد این بود که پایداری تورم دیگر تنها تابع تقاضای داخلی نیست، بلکه سیاستگذاری تجاری نیز در حال تبدیل شدن به یک متغیر تعیین‌کننده در چشم‌انداز تورم و نرخ بهره است. به‌عبارت دیگر، اگر دولت ایالات متحده ابزار تعرفه را بی‌ملاحظه فعال کند، فدرال‌رزرو ممکن است به ناچار از ابزار نرخ بهره برای خنثی‌سازی آثار آن استفاده کند حتی اگر پیامد آن، کندتر شدن رشد اقتصادی باشد.
پاول در بزنگاه تصمیم
سخنرانی ۷ ماه می جروم پاول را می‌توان نمونه‌ای دقیق از «سیاست‌ورزی پولی در سایه نااطمینانی» دانست؛ جایی که نه امکان پیشروی قاطعانه وجود دارد، نه عقب‌نشینی. او در عین حفظ چارچوب انضباطی فدرال‌رزرو، تلاش کرد به بازارها این پیام را برساند که سیاستگذاران نه بی‌تفاوتند، نه بی‌صبر. پاول با تکیه بر داده‌های متفاوت فصل نخست ۲۰۲۵- از یک‌سو کاهش رشد اقتصادی و از سوی دیگر پایداری اشتغال- بر یک استراتژی مشخص پافشاری کرد: نگاه محتاطانه، واکنش مشروط و پرهیز از تصمیم شتاب‌زده. این موضع، هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت به گمانه‌زنی بیشتر در بازارها دامن بزند اما در عمل به تقویت اعتبار بانک مرکزی در مدیریت چرخه‌های پیچیده کمک می‌کند. نکته کلیدی اما در هشدار صریح پاول درباره تعرفه‌ها نهفته بود. اگر سیاست‌های تجاری باعث جهش تورم وارداتی شوند، فدرال‌رزرو مجبور خواهد شد برای مهار آن، نرخ بهره را بالا نگه دارد- حتی اگر این تصمیم رشد اقتصادی را قربانی کند. این پیام، برای کاخ سفید نیز حاوی هشدار بود: سیاست تجاری از این پس فقط در وزارت بازرگانی تعیین نمی‌شود، بلکه بر سیاست پولی اثر مستقیم دارد. در نهایت، بازارها از سخنرانی پاول دریافتند که امکان کاهش نرخ بهره تا پایان سال همچنان روی میز است اما نه به‌عنوان یک تعهد، بلکه مشروط به جهت‌گیری داده‌ها. سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران و تحلیلگران اقتصادی حالا می‌دانند که مسیر پیش‌رو بیشتر از همیشه پر از «اگر» است و در این فضای مه‌آلود، فدرال‌رزرو چراغی دارد که با داده‌ها روشن می‌ماند.
