رشد تقاضای ۴۰درصدی فلز حیاتی
جهان‌صنعت– قیمت لیتیوم در چین به‌تازگی جهش قابل‌توجهی را تجربه کرده است؛ این افزایش پس از آن رخ داد که مدیر یک شرکت بزرگ تولیدکننده لیتیوم پیش‌بینی کرد که تقاضا برای این فلز حیاتی در سال ۲۰۲۶ با رشدی ۳۰ تا ۴۰درصدی همراه خواهد شد.
مدت‌هاست که جهان به‌سوی انقلاب فناوری و انرژی پاک گام برداشته و در این بین لیتیوم به عنوان طلای سفید قرن بیست‌ویک جایگاهی قابل‌توجه یافته است. حالا گفته می‌شود که هر کشوری بتواند زنجیره تامین لیتیوم و فناوری‌های وابسته را کنترل کند، از قدرت اقتصادی ویژه‌ای برخوردار خواهد شد.
چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و مصرف‌کننده باتری‌های لیتیومی با سرعت بی‌سابقه‌ای توانسته جایگاه غالبی در این حوزه کسب کند. به‌تازگی پرمعامله‌ترین قرارداد لیتیوم کربنات در بورس آتی گوانگژو با رشد ۹درصدی تا نزدیکی سقف مجاز افزایش، به ۹۵۲۰۰یوآن (معادل ۲۸/۱۳۴۰۱دلار) به ازای هر تن رسیده است؛ سطحی که بالاترین رکورد از ژوئن ۲۰۲۴ تاکنون محسوب می‌شود. در واقع اوج‌گیری قیمت‌ها پس از آن اتفاق افتاد که رسانه چینی «کایلیان» گزارش داد لی لیانگ‌بین، رییس گانفنگ (شرکت بزرگ تولیدکننده لیتیوم) ، این اظهارات را در یک کنفرانس مطرح کرده است. به گفته لی، رشد تقاضا می‌تواند قیمت لیتیوم کربنات را به بیش از ۱۵۰هزاریوآن در هر تن یا حتی تا ۲۰۰هزاریوآن افزایش دهد.
در هفته‌های اخیر قیمت لیتیوم کربنات در چین در مسیر صعودی قرار گرفته و تنها در ماه جاری بیش از ۱۷درصد افزایش یافته است زیرا سرمایه‌گذاران انتظار دارند که تقاضای بازار، به‌ویژه از سوی بخش ذخیره‌سازی انرژی با رشدی قابل‌توجه روبه‌رو شود.
نگرانی‌ها نسبت به عرضه نیز در این رشد قیمت نقش داشته‌اند. کارشناسان باور دارند که تعویق در بازگشایی معدن بزرگ «جیانشیاوو» متعلق به شرکت CATL در شهر یی‌چون استان جیانگشی که یکی از منابع مهم لیتیوم کشور است موجب تقویت فشارهای افزایشی بر بازار شده است.
گفتنی است، پیشتر رویترز گزارش داده بود که CATL در ماه نوامبر همچنان برای تولید لیتیوم کربنات، به تامین مواد اولیه از منابع خارجی تکیه می‌کند زیرا معدن جیانشیاوو هنوز بازگشایی نشده است.
جالب اینکه سهام شرکت‌های فعال در حوزه لیتیوم نیز به دنبال این تحولات رشد قابل‌توجهی داشت. سهام گانفِنگ لیتیوم ۴۸/۷درصد افزایش یافت، سهام چنگ‌شین لیتیوم ۰۱/۱۰درصد رشد کرد و سهام تیان‌چی لیتیوم نیز ۸۷/۹درصد بالا رفت.
اهمیت لیتیوم
لیتیوم نقشی کلیدی در ساخت باتری‌های قابل شارژ دارد که در خودروهای الکتریکی، سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی تجدیدپذیر، تجهیزات الکترونیکی و فناوری‌های نوین مانند پهپادها و شبکه‌های برق هوشمند استفاده می‌شود. تقاضای جهانی برای لیتیوم بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰، بیش از چهار برابر برآورد شده است. این روند تحت‌تاثیر عواملی مانند رشد فروش خودروهای الکتریکی، سیاست‌های کربن‌زدایی، افزایش ظرفیت‌های انرژی خورشیدی و بادی و رشد صنعت ذخیره‌سازی انرژی است. در چنین شرایطی کشوری که بتواند کنترل استخراج، فرآوری و تولید محصولات وابسته به لیتیوم را در اختیار بگیرد، مزیتی راهبردی در اقتصاد جهانی خواهد داشت و چین با درک این واقعیت، از ابتدای دهه ۲۰۱۰ گام‌های بلندی برای تسلط بر زنجیره لیتیوم برداشته است.
رقابت‌های جهانی
در همین رابطه، برخی کارشناسان معتقدند که رشد سریع چین در حوزه لیتیوم باعث نگرانی رقبای غربی شده است. بسیاری از کشورها، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، استرالیا و کشورهای اروپایی نگران وابستگی خود به زنجیره‌ای هستند که در نهایت تحت‌کنترل پکن قرار دارد. این نگرانی منجر به سیاست‌هایی مانند قانون کاهش تورم آمریکا (IRA) شده که مشوق‌هایی برای تولید داخلی مواد باتری در آمریکا فراهم می‌کند. از سوی دیگر در حالی که ما شاهد طرح‌های استراتژیک اتحادیه اروپا برای تامین پایدار و تنوع بخشیدن به منابع مواد حیاتی هستیم، توسعه مشارکت‌های استراتژیک با کشورهای دارای ذخایر لیتیوم مانند آرژانتین و شیلی نیز از سوی غربی‌ها در دستور کار قرار دارد. در این میدان هر چند رقابت ییبین به عنوان یکی از مراکز معروف لیتیوم در چین به عنوان یکی از شریان‌های اصلی زنجیره چینی، نقشی حیاتی در حفظ مزیت رقابتی چین ایفا می‌کند اما نباید فراموش کرد که فرآوری لیتیوم فعالیتی پرمصرف از منظر آب و انرژی است و می‌تواند با آلودگی خاک، هوا و منابع آبی همراه باشد. در ییبین نیز نگرانی‌هایی درباره پسماندهای شیمیایی و مدیریت منابع آب صنعتی مطرح است و گزارش‌هایی از تخریب زیست‌بوم‌های اطراف رودخانه‌ها منتشر شده که دولت را وادار به وضع مقررات سختگیرانه‌تر کرده است. علاوه بر این، فلز لیتیوم اگر نتواند توازن میان رشد اقتصادی و حفظ محیط‌زیست را رعایت کند، در بلندمدت با بحران مشروعیت اجتماعی و کاهش حمایت عمومی مواجه خواهد شد. بنابراین چین در تلاش است تا با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بازیافت، تصفیه فاضلاب صنعتی و کاهش مصرف انرژی، اثرات زیست‌محیطی این صنعت را مهار کند.باتوجه به مواردی که ذکر شد و رقابتی که اکنون در سطح جهانی در زمینه لیتیوم وجود دارد، پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۵، بیش از نیمی از خودروهای فروخته شده در جهان، الکتریکی باشند. این یعنی جهش غیرقابل بازگشت تقاضا برای لیتیوم و مواد وابسته به آن و ییبین می‌تواند به موتور محرکه چین در پاسخ به این تقاضا تبدیل شود. در عین حال چین به‌دنبال ایجاد امنیت منابع از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم در معادن خارجی، فناوری‌های بازیافت و نوآوری در باتری‌های بدون لیتیوم مانند سدیم-یون نیز هست اما تا زمانی که لیتیوم مهم‌ترین ماده برای ذخیره‌سازی انرژی باقی بماند، چین یکی از نقاط مرکزی اقتصاد انرژی نوین جهان خواهد بود.
