جهش چشمگیر تولید و فروش معدنی‌های بورس در مرداد ۱۴۰۴
جهان‌صنعت – مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی در تازه‌ترین گزارش خود با عنوان پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در مرداد ۱۴۰۴ اعلام کرد: شاخص تولید بخش صنعت در این ماه نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶/۱درصد رشد داشته اما شاخص فروش با ۶/۱درصد کاهش مواجه شده است. این در حالی است که بخش معدن که عمده شرکت‌های آن عضوی اثرگذار از بازار سرمایه هستند عملکردی متفاوت و پرقدرت از خود به‌جای گذاشته و با رشد ۸/۱۹درصدی در تولید و ۵/۳۳درصدی در فروش، پیشتاز بخش حقیقی اقتصاد در مردادماه بوده است.
مرکز پژوهشهای مجلس در این گزارش تاکید کرده است: رصد ماهانه شاخص‌‌های تولید، فروش و قیمت شرکت‌های بورسی به عنوان یکی از ابزارهای اصلی پایش‌بخش حقیقی اقتصاد، تصویر دقیق‌تری از تحولات کوتاه‌مدت صنعت و معدن ارائه می‌دهد. این مرکز تاکید می‌کند؛ آمارهای رسمی در حوزه تولید صنعتی اغلب با تاخیر و به صورت فصلی منتشر می‌شوند، در حالی که شاخص‌‌های مبتنی بر داده‌های شرکت‌های بورسی می‌تواند در بازه‌‌های کوتاه‌‌تر به سیاستگذاران و فعالان اقتصادی درک بهتری از وضعیت روز اقتصاد بدهد.
وضعیت کلی بخش صنعت
طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، شاخص تولید شرکت‌های بورسی در بخش صنعت طی مردادماه ۱۴۰۴ نسبت به مرداد ۱۴۰۳ رشد ۶/۱درصدی داشته است. در همین بازه، شاخص فروش بخش صنعت با افت ۶/۱درصدی مواجه شد.
بازوی پژوهشی مجلس اضافه کرده است؛ در مقایسه با تیرماه ۱۴۰۴ شاخص تولید صنعت ۷/۱درصد و شاخص فروش ۴/۴درصد افزایش یافته است. به‌عبارت دیگر هرچند فروش صنایع در مقیاس سالانه کاهش داشته اما نسبت به ماه قبل روندی صعودی را تجربه کرده است. مرکز پژوهشها تاکید کرده است: «روند سه‌ماهه متحرک شاخص تولید و فروش نشان می‌دهد که در مردادماه ۱۴۰۴ متوسط رشد شاخص تولید صنایع بورسی ۸/۹درصد کاهش و شاخص فروش نیز ۷/۱درصد کاهش داشته است.»
صنایع پیشرو و عقب مانده
بررسی جزئی‌تر رشته فعالیت‌های صنعتی نشان می‌دهد در مرداد ۱۴۰۴ رشته‌های کاشی و سرامیک، دارو، پلاستیک و لاستیک بیشترین سهم را در رشد شاخص تولید نسبت به مرداد سال گذشته داشته‌اند. در مقابل رشته فعالیت ماشین‌آلات و تجهیزات (به‌جز خودرو) سهم منفی و بیشترین اثر کاهشی بر شاخص تولید را برجای گذاشته است. در بخش فروش نیز صنایع پلاستیک و لاستیک، مواد غذایی، آشامیدنی و منسوجات بیشترین نقش مثبت در افزایش شاخص فروش را ایفا کرده‌آند در حالی که گروه‌های چوب و کاغذ و ماشین‌آلات سهم منفی و کاهشی داشتند. مرکز پژوهشها در جمع‌بندی این بخش تاکید می‌کند: «تفاوت معنادار میان رشته فعالیت‌ها در صنعت نشان می‌دهد که برخی گروه‌ها توانسته‌اند در شرایط رکودی همچنان به رشد تولید و فروش دست‌یابند در حالی که برخی دیگر با کاهش محسوس مواجه بوده‌اند.»
خودرو و قطعات
در گروه خودرو و قطعات، شاخص تولید در مردادماه نسبت به مرداد سال گذشته ۸/۰درصد رشد و شاخص فروش ۰/۴درصد افزایش داشته است. در مقایسه با تیر ۱۴۰۴ نیز شاخص تولید این گروه ۶/۷درصد و شاخص فروش ۳/۱۷درصد رشد کرده است.
این گزارش می‌افزاید: «با وجود رشد تولید و فروش نسبت به ماه قبل هنوز بخشی از زیربخش‌های خودرو و قطعات در مقایسه با سال گذشته کاهش فروش را تجربه نکرده‌اند.»
صنایع شیمیایی (به‌جز دارو)
در صنایع شیمیایی (به‌جز دارو)، شاخص تولید در مرداد ۱۴۰۴ نسبت به مرداد ۱۴۰۳ ۴/۰درصد رشد و شاخص فروش ۵/۳درصد افزایش داشته است. طبق گزارش مرکز پژوهشها، افزایش تولید در زیربخشهایی همچون کودها و ترکیبات نیتروژن، مواد شوینده و آرایشی نقش کلیدی در رشد این گروه داشته است.
فلزات پایه
شاخص تولید فلزات پایه در مرداد ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲/۸درصد رشد و شاخص فروش آن ۷/۱۳ درصد افزایش داشته است. مرکز پژوهشها یادآور شده است: «زیربخشهایی نظیر فلزات گرانبها بیشترین نقش را در رشد تولید و فروش فلزات پایه ایفا کرده‌اند.»
صنایع غذایی و آشامیدنی
عملکرد صنایع غذایی و آشامیدنی در مرداد چندان مطلوب نبود. شاخص تولید این گروه نسبت به مرداد ۱۴۰۳ با ۱/۹درصد کاهش و شاخص فروش با ۸/۱۵درصد کاهش روبه‌رو شد. با این حال در مقایسه با تیر ۱۴۰۴ شاخص تولید این صنایع ۶/۷درصد رشد و شاخص فروش ۶/۷درصد افزایش یافته است. این گزارش تاکید می‌کند افزایش تولید و فروش در زیربخشهایی مانند روغن‌‌ها نقش مهمی در بهبود نسبی عملکرد این گروه در مرداد ماه داشته است.
صنعت دارو
در گروه دارو، شاخص تولید در مرداد ۱۴۰۴ نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳/۶درصد رشد داشته و شاخص فروش نیز با ۱/۱۷درصد افزایش همراه بوده است. در مقایسه با تیرماه شاخص تولید این گروه ۸/۳درصد کاهش و شاخص فروش ۵/۲درصد افزایش را تجربه کرده است. مرکز پژوهشها توضیح داده است: «رشد تولید در زیربخشهایی مانند فرآورده‌‌های تزریقی و قرص و کپسول از مهم‌ترین عوامل تقویت شاخص دارویی بوده است.»
عملکرد بخش معدن
خلاف صنعت، بخش معدن در مردادماه عملکردی درخشان داشت. طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شاخص تولید شرکت‌های بورس در بخش معدن نسبت به مرداد ۱۴۰۳ ۸/۱۹درصد رشد و شاخص فروش ۱/۱۷درصد افزایش یافته است.
مرکز پژوهشها در این باره می‌نویسد: «افزایش تولید و فروش در زیربخشهایی چون کنسانتره سنگ‌آهن بیشترین نقش را در رشد شاخص معدن داشته است.»
جمع‌بندی
نتایج پایش مرداد ۱۴۰۴ نشان می‌دهد؛ بخش صنعت همچنان با رشد محدود در تولید و افت فروش مواجه است و اختلاف میان رشته فعالیت‌ها به خوبی بیانگر ناهمگونی در شرایط صنایع مختلف است. در مقابل بخش معدن با رشد دورقمی در تولید و فروش موتور محرک بخش حقیقی اقتصاد در این ماه بوده است. مرکز پژوهشهای مجلس در پایان این گزارش تاکید می‌کند: «با توجه به تداوم روند افزایشی شاخص قیمت صنایع، فشارهای تورمی همچنان یکی از چالش‌‌های اصلی بخش تولید به‌شمار می‌رود. در چنین شرایطی سیاستگذاران باید به طور همزمان راهکارهای تقویت سمت عرضه و مدیریت تقاضا را مدنظر قرار دهند.»
