بحران افزایش حفاری‌های غیرمجاز
نادر نینوایی– حفاری‌های غیرمجاز، با چنگی بی‌ملاحظه بر پیکر کهن ایران‌زمین، سال‌هاست که ریشه‌های هویت این دیار را می‌کاود و جان میراث فرهنگی را زخم می‌زند؛ زخمی که هر بار، چرکین‌تر از پیش سر باز می‌کند. آثار تمدنی ایران زمین یکی پس از دیگری از ریشه خاک تپه های تاریخی کنده و به سرزمین‌هایی دیگر کوچانده شده‌اند؛ بی‌نام، بی‌نشان، بی‌تاریخ و این تنها تاراج خاک نیست؛ این، تاراج خاطره‌هاست، تاراجِ ریشه‌هایی‌ست که ما را به بودنمان گره زده‌اند.
دکتر عبدالرضا مهاجری‌نژاد، عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی در گفت و گویی که با «جهان صنعت» داشت تاکید کرد که به دلیل تکرار مکرر حفاری‌های غیرمجاز، اهمیت میراث فرهنگی برای دولت‌ها کاهش یافته و مقابله با گنج‌یابان به حاشیه رانده شده است. وی به مشکلات اجتماعی و سیاسی گسترده‌تر نیز اشاره کرد که باعث می‌شود مبارزه با این معضل برای دولت‌ها اولویت نداشته باشد. این باستان‌شناس همچنین ضمن تاکید بر اینکه نگاه دولت ها نسبت به میراث فرهنگی ابزاری است، گفت: «یک روز خشت ۷ هزارساله محوطه ازبکی را به سازمان ملل می بریم و روز دیگر مانع حضور گردشگران در پاسارگاد و تخت جمشید می شویم.»
وضعیت کنونی گویای آن است که میراث فرهنگی به دلیل بی‌توجهی دولت‌ها در اولویت‌های برنامه‌ریزی قرار ندارد و این بی‌توجهی به تخریب بیشتر این گنجینه‌ها دامن زده است. بهبود وضعیت مستلزم بازنگری در قوانین، آموزش و فرهنگ‌سازی و تامین امکانات حفاظتی است تا بتوان میراث تاریخی ایران را از آسیب‌های حفاری‌های غیرمجاز و تاراج خاموش ریشه‌هایش حفظ کرد.
