از جنگ تا ورشکستگی
فاطمه محمودی‌فر- جنگ ۱۲روزه ایران و رژیم صهیونیستی تمام شد اما بحران اقتصادی آن همچنان ادامه دارد. بسیاری از کسب‌وکارها، به‌ویژه مشاغل آنلاین، در پی قطعی گسترده اینترنت و ناامنی‌های ناشی از جنگ، با ضررهای سنگینی مواجه شدند. حالا که آتش جنگ فروکش کرده، ممکن است تعدیل نیرو به یک راه‌حل سریع برای جبران زیان در برخی شرکت‌ها تبدیل شود اما آیا این فقط یک آسیب موقتی است یا نشانه‌ای از یک بیماری مزمن در اقتصاد ایران؟
در کشوری که دخالت‌های دولتی خود به عاملی برای بی‌ثباتی اقتصادی تبدیل شده، سرمایه‌گذاران و صاحبان کسب‌وکارها ترجیح می‌دهند به جای فعالیت‌های مولد، به سمت معاملات زودبازده فرار کنند. حالا جنگ ۱۲روزه هم به این فرآیند شتاب بخشیده است. آیا می‌توان امیدی به بهبود شرایط داشت؟ در این خصوص با محمدقلی یوسفی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت‌و‌گویی داشتیم که مشروح آن را می‌خوانید.
دولت ناتوان، اقتصاد بی‌ثبات
در یک جامعه آزاد که دولت به‌درستی به وظایف خود عمل کند، یعنی امنیت فردی و اجتماعی را تامین، از تهاجم بیگانگان جلوگیری کرده و سیستم قضایی عادلانهای برقرار کند، مشکلات اینچنینی به‌وجود نمی‌آید. در چنین شرایطی، مسوولیت شرکت‌ها به عهده خودشان است و سود و زیان آنها به تصمیمات‌شان وابسته خواهد بود. برعکس در کشورهایی مانند ایران که قرار بوده دولت امنیت داخلی و خارجی را فراهم کند، متاسفانه شاهدیم که نه‌تنها در این زمینه‌ها به‌درستی عمل نشده، بلکه حقوق مالکیت فردی نیز نقض می‌شود. در چنین وضعیتی نمی‌توان انتظار داشت رفاه برای جامعه ایجاد شود. به همین دلیل، بنگاه‌های اقتصادی با مشکلات جدی مواجه می‌شوند.
ناامنی، سرمایه‌گذار را فراری می‌دهد
این شرایط توضیح می‌دهد که چرا ایران نتوانسته بر سرمایه‌گذاری‌های تولیدی تمرکز کند. سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند به جای فعالیت‌های مولد و بلندمدت، به سمت کسب‌وکارهای زودبازده و کم‌زحمت مانند مبادلات ارزی، طلا، سکه و زمین گرایش پیدا کنند؛ فعالیت‌هایی که اگرچه سود شخصی بیشتری دارند، برای پیشرفت جامعه نقش چندانی ایفا نمی‌کنند.
دولت یا بحران‌ساز؟ سایه سنگین سیاست بر اقتصاد جنگ‌زده
با توجه به قانون اساسی فعلی و عملکرد دولتی که هیچ مسوولیتی در قبال مردم نمی‌پذیرد، نمی‌توان انتظار شکوفایی اقتصادی داشت. تا زمانی که این وضعیت ادامه یابد، امیدی به بهبود رفاه عمومی یا اوضاع بنگاه‌های اقتصادی وجود ندارد. بلکه برعکس باید منتظر مشکلات جدیدتر و پیچیده‌تر نیز بود.
