روزنامه جهان صنعت

کاهش تسهیلات بانکی به بخش مسکن نشان‌دهنده تعمیق مشکلات ساختاری در نظام بانکی و اقتصاد کلان ایران است. با کاهش دسترسی خانوارها به وام‌های مسکن و افزایش قیمت‌ها، آینده ساخت‌وساز و تأمین مسکن در کشور به خطر افتاده است. در این شرایط، ضعف سیاستگذاری و نظارت نیز بر مشکلات دامن زده و موجب کاهش توان مالی خانوارها شده است.

براساس داده‌های میدانی، میانگین قیمت هر متر مربع آپارتمان در تهران از حدود ۸۵ میلیون تومان در ابتدای مرداد به حدود ۱۰۷ میلیون تومان در ابتدای مهر رسیده است که بیانگر رشد تقریبی ۲۵.۸ درصد در این بازه دو ماهه است.

مرکز آمار ایران در گزارش «شاخص قیمت مصرف‌کننده» شهریورماه ۱۴۰۴ اعلام کرده که سرعت رشد اجاره‌بها نسبت‌به سال گذشته کاهش یافته و به کمترین میزان سه سال اخیر رسیده است.

معامله‌گران شاید برای ۱۰ تا ۱۲ فصل از بازار مسکن خارج شده باشند. بر اساس یک آمار شهریور امسال عرضه مسکن در تهران ۴۹ درصد نسبت به شهریور سال گذشته کاهش یافته و از سوی دیگر به دلیل افت شدید تقاضا، بازار ملک با ۹.۴ درصد افزایش قیمت کمترین میزان رشد ارزش را در بین بازارهای طلا، ارز و بورس به خود اختصاص داده است.

شکاف ساختاری میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن ایران علیرغم گذر زمان نه تنها کاهش نیافته بلکه عمیق‌تر شده است و تورم ساخت و هزینه‌های غیرمولد از مهم‌ترین موانع تولید مسکن هستند که دسترسی به خانه را برای بخش بزرگی از جامعه به رویایی دوردست تبدیل کرده‌اند.

بازار مسکن تهران در شهریورماه با وجود تکان خفیف ناشی از نوسان دلار و ریسک «ماشه»، همچنان سردترین بازار دارایی‌ها باقی ماند و عمده معاملات محدود توسط «خریداران مستاجر» انجام شد.

نقش و وزن زمین در اقتصاد مسکن غیرقابل چشم‌پوشی است. زمین به‌عنوان پایه اصلی تولید مسکن مهم‌ترین مولفه در تعیین قیمت نهایی واحدهای مسکونی محسوب می‌شود.

حسام عقبایی، کارشناس مسکن، با انتقاد از سودهای ۱۵۰ تا ۲۰۰ درصدی انبوه‌سازان گفت طمع سازندگان بازار مسکن را از کالای مصرفی به کالای سرمایه‌ای تبدیل کرده و موجب تعمیق شکاف طبقاتی شده است.

کارشناسان مسکن می‌گویند فعال شدن «مکانیسم ماشه» و تداوم بلاتکلیفی سیاسی و اقتصادی، بازار مسکن را در وضعیت رکودی و پرالتهاب نگه داشته و باعث تعدیل قیمت در واحدهای لوکس شده است.

دولت چین برای مهار بحران مسکن و جلوگیری از سقوط قیمت‌ها، سیاست تخریب خانه‌های خالی و برج‌های نیمه‌تمام را آغاز کرده و تاکنون میلیون‌ها واحد مسکونی بلااستفاده را از چرخه عرضه خارج کرده است.