پیروزی راست از دنده چپ
محمدرضا ستاری- پیروزی نامزد راستگرا در انتخابات شیلی از آنجا حائز اهمیت است که تحولات ژئوپلیتیکی و سیاسی در آمریکای لاتین به طور خاص و نیمکرهغربی آتلانتیک به صورت عام به گونهای در حال رقم خوردن است که نهتنها بر فرآیندهای قاره آمریکا تاثیرگذار است بلکه سرریز وقایع آن میتواند مانند نوعی زلزله سیاسی و اقتصادی نظام جهانی را تحتتاثیر قرار دهد.
در همین رابطه و در حالی که صحبتها از احتمال حمله قریبالوقوع ایالات متحده به ونزوئلا حکایت دارد، در اتفاقی قابل توجه خوزه آنتونیوکاست، سیاستمدار محافظکار و راستگرای شیلی توانست با حدود ۵۸درصد آرا بر رییسجمهوری کمونیست فعلی یعنی ژانت خارا پیروز شود؛ امری که تحلیلگران آن را چرخش کامل از دنده چپ به آن سوی محافظهکارترین طیف راستگرا در شیلی قلمداد میکنند بنابراین وقتی این قضیه را در کنار روی کار آمدن خاویر میلی در آرژانتین، وضعیت بسیار متزلزل مادورو در ونزوئلا و حالا پیروزی خوزه آنتونیوکاست در شیلی قرار دهیم، میتوان نتیجه گرفت که روندهایی در آمریکایلاتین در حال شکلگیری است که فرآیندهای آن به زودی در این قاره نمایان میشوند؛ فرآیندهایی که در نزدیکی با دونالد ترامپ در ایالات متحده نهتنها جریانهای چپگرا در کلمبیا، برزیل و به طور کلی قاره آمریکا را تضعیف میکند بلکه برای راهبرد امنیت ملی آمریکا آنطور که هفته گذشته در سند جدید امنیت ملی آن منتشر شد در صورت تداومش میتواند منافع قابلتوجهی داشته باشد.
آنتونیوکاست کیست؟
البته نتایج انتخابات شیلی در بسیاری از رسانهها بهخصوص رسانههای غربی با ابراز نگرانیهای گسترده به واسطه روی کار آمدن خوزه آنتونیوکاست مواجه شده است. به عنوان مثال یورونیوز روز گذشته در مطلب خود به صراحت نوشت: پیروزی خوزه آنتونیوکاست، سیاستمدار راست افراطی و حامی دیکتاتوری آگوستو پینوشه در انتخابات ریاستجمهوری شیلی، خاطرات سرکوب، شکنجه و ناپدید شدن هزاران نفر در دوران حکومت نظامی را دوباره زنده کرده است؛ رخدادی که بازگشت شبح گذشتهای است که هنوز التیام نیافته است.
در واقع آنتونیوکاست که با وعده اخراج بیش از ۳۰۰هزار مهاجر، بستن مرز شمالی، برخورد قاطع با جرم و جنایت و راهاندازی مجدد اقتصاد راکد، وارد کارزار انتخاباتی شد در حالی پیروز شده که طبق برخی گزارشها از طرحی برای عفو حدود ۱۴۰مامور سابق که بهدلیل جنایت علیه بشریت زندانی شدهاند حمایت کرده است؛ از جمله ژنرال بدنام سابق ارتش میگل کراسنوف که به بیش از هزار سال زندان محکوم شده است.
آنتونیوکاست همچنین در حالی در اواخر ۱۹۸۰میلادی از همهپرسی به نفع پینوشه حمایت کرده بود که در جریان کارزار انتخاباتی ۲۰۱۷ خود با ناقضان حقوق بشر در زندان دیدار کرده و گفته بود دولت نظامی کارهای زیادی برای حقوق بشر انجام داد.
در همین راستا روزنامه انگلیسی گاردین نیز در گزارشی با عنوان سیاستمدار فوق افراطی و محافظهکار برنده انتخابات شیلی شد، آورده است: آنتونیوکاست فرزند یکی از اعضای حزب نازی، تحسینکننده آگوستو پینوشه، دیکتاتور پیشین و یک کاتولیک سرسخت کارزار انتخاباتی خود را بر وعده اخراج دهها هزار مهاجر فاقد مدارک قانونی بنا کرد. او در سخنرانی پیروزی خود خطاب به هزاران هواداری که بیش از دو ساعت در انتظار سخنرانیاش بودند، گفت: اینجا هیچ فردی پیروز نشد، هیچ حزبی پیروز نشد؛ شیلی پیروز شد و امید پیروز شد. امید به زندگی بدون ترس؛ همان ترسی که خانوادهها را عذاب میدهد.
بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این سیاستمدار فوقمحافظهکار توانست به یکی از اصلیترین نگرانیهای مردم شیلی، افزایش میزان خشونت در سالهای اخیر را کاهش دهد. در همین رابطه آمارها نشان میدهد، در دهه گذشته، شمار مهاجران دو برابر شده که این امر عمدتا ناشی از ورود حدود ۷۰۰هزار ونزوئلایی است که در پی فروپاشی اقتصادی کشورشان مجبور به ترک آن شدهاند.
آنتونیوکاست بارها مهاجران را عامل اصلی افزایش ناامنی معرفی کرد. او در جریان کارزار انتخاباتی به حدود ۳۳۰هزار مهاجر فاقد مدارک قانونی که بیشترشان ونزوئلایی هستند ضربالاجل داد تا پیش از آغاز به کار رییسجمهور بعدی در ۱۱مارس کشور را ترک کنند، در غیر این صورت تنها با لباسی که بر تن دارند اخراج خواهند شد.
رییسجمهور منتخب در سخنرانی پیروزی خود که در آن بارها تاکید کرد شیلیاییها در ترس زندگی میکنند، گفت که دولت او قاطعیت بسیار بالایی در مقابله با همه کسانی که به ما آسیب میزنند از خود نشان خواهد داد.
او افزود: وقتی به یک مهاجر غیرقانونی میگوییم که قانون را نقض کرده و اگر میخواهد در آینده شانسی برای بازگشت داشته باشد باید کشور ما را ترک کند، کاملا جدی هستیم. ما باید در برابر جرم، جرائم سازمانیافته، مصونیت از مجازات و بینظمی قاطعیت بالایی نشان دهیم.
سایه ترامپ در شیلی
به گفته بسیاری از ناظران، برنامه آنتونیوکاست شامل طرحی الهامگرفته از دونالد ترامپ برای ساخت مراکز بازداشت و دیوارهایی پنجمتری، حصارهای برقی و خندقهایی به عمق سه متر، بههمراه افزایش حضور نظامی در امتداد مرزها بهویژه در شمال کشور و در مرز با پرو و بولیوی است.
این موضوع زمانی اهمیت مییابد که بدانیم مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، روز یکشنبه پیروزی آنتونیوکاست را تبریک گفت؛ پیروزیای که یک رهبر راستگرای دیگر همسو با دونالد ترامپ را به فهرست رهبران آمریکایلاتین افزود.
روبیو در بیانیهای گفت: تحت رهبری آنتونیوکاست اطمینان داریم که شیلی در جهت اولویتهای مشترک از جمله تقویت امنیت عمومی، پایان دادن به مهاجرت غیرقانونی و احیای روابط تجاری ما گام برخواهد داشت. خاویر میلی، رییسجمهور راست افراطی آرژانتین نیز در پیامی در شبکههای اجتماعی به دوست خود آنتونیوکاست تبریک گفت و نوشت: یک گام دیگر برای منطقه ما در دفاع از زندگی، آزادی و مالکیت خصوصی. مطمئنم با هم کار خواهیم کرد تا قاره آمریکا ایدههای آزادی را در آغوش بگیرد و بتوانیم خود را از یوغ سرکوبگر سوسیالیسم قرن بیستویکم رها کنیم.
لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا، رییسجمهور چپگرای برزیل نیز در پیامی پیروزی آنتونیوکاست را تبریک گفت و اعلام کرد که به همکاری با دولت شیلی برای تقویت روابط دوجانبه و تضمین «حفظ آمریکایجنوبی بهعنوان منطقهای صلحآمیز» ادامه خواهد داد.
اگرچه بسیاری از تحلیلگران این نتیجه را بخشی از موج گستردهتر پیروزی راستگرایان در آمریکایجنوبی میدانند (پیروزیهایی در سال جاری در اکوادور، بولیوی و انتخابات میاندورهای آرژانتین) اما بسیاری از تحلیلگران شیلیایی پیروزی آنتونیوکاست را تداوم چرخش قدرت میان چپ و راست از زمان بازگشت کشور به دموکراسی پس از دیکتاتوری نظامی سالهای ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۰ ارزیابی میکنند.
باوجود پیروزی قاطع، آنتونیوکاست در کنگره، نه در مجلس نمایندگان و نه در سنا حتی با احتساب همه احزاب راستگرا، اکثریت مطلق در اختیار نخواهد داشت.
به همین دلیل وعده داده طی ۱۸ماه، ۶میلیارد دلار از هزینههای عمومی بکاهد اما توضیح نداده که چگونه قصد دارد این کار را انجام دهد.
در همین راستا روسانا کاستیلیونی، استاد علومسیاسی دانشگاه دیهگو پورتالس به گاردین میگوید: درباره اینکه دولت آنتونیوکاست دقیقا چه شکلی خواهد داشت، ابهامات زیادی وجود دارد چون او توضیح نداده چگونه برنامههایش را اجرا میکند. از نظر سیاست اقتصادی، بسیار محتمل است که شاهد اقدامات تعدیلی معمول جناح راست باشیم اما درباره نحوه اجرای آنها قطعیتی وجود ندارد. البته جایی که ابهام بسیار کمتری وجود دارد، سیاستهای امنیتی است زیرا این محور اصلی کارزار انتخاباتی او بوده است.
