کتیبه داریوش اول در معرض بازدید گردشگران قرار میگیرد
جهان صنعت- کتیبه جنوب تختگاه داریوش اول تختجمشید هماکنون در حال مرمت است که به گفته مسوولان مجموعه تا عید نوروز سال جاری این کتیبه در مسیر بازدید گردشگران قرار خواهد گرفت.
مجتبی درودی، مسوول موزه تختجمشید و از متخصصان زبانهای باستانی ایران در حاشیه بازدید خبرنگاران از مجموعه تختجمشید و روند مرمت کتیبه جنوب تختگاه داریوش اول گفت: این کتیبه به سه زبان نوشته شده و جزو اولین کتیبههای داریوش بزرگ هخامنشی به شمار میرود.
وی با بیان اینکه کتیبه جنوب تختگاه داریوش اول جزو اولین کتیبههای تختجمشید است، گفت: در این کتیبه دو ستون به فارسی باستان نوشته شده است و دو ستون دیگر بهتنهایی یکی ایلامی و دیگری بابلی است.
درودی درباره محتوای ستون اول که به DPD یعنی «داریوش، پرسپولیس، شماره دی» معروف است، گفت: این ستون با نام اهورامزدا شروع میشود. داریوش خودش را معرفی میکند و در پایان یک جمله دعایی دارد که میگوید: «به این کشور خشکسالی، دشمن و دروغ نیاید.
وی ادامه داد: این آرزویی که داریوش در این کتیبه بیان میکند نشان میدهد که سرزمین ما در دوره هخامنشی هم با مساله خشکسالی مواجه بوده و مدیریت آب و حفاظت از آن همه کانالها، سدها و بندها- مثل سد باستانی درودزن که مربوط به روزگار داریوش است- چقدر با برنامهریزی انجام شده بوده است.
مسوول موزه تختجمشید درباره ستون دوم این کتیبه نیز گفت: این ستون بسیار جالب است. داریوش علاوه بر معرفی خودش، به اقوام و ملیتهایی که حکومت هخامنشی بر آنها فرمانروایی میکرده، اشاره میکند؛ مثلا مصر و مودرای اسگررت یعنی یونانیها، مصریها و تمام اقوامی که تحتفرمان او بودهاند.
وی افزود: در این کتیبه، داریوش به فرمانروایان آینده توصیه میکند که اگر میخواهند هیچوقت آسیب نبینند، باید هوای مردم پارس را داشته باشند. اگر هوای مردم پارس را داشته باشند، به کشورشان هرگز آسیبی نمیرسد.
درودی با توضیح درباره دوره نگارش این کتیبه ادامه داد: بهنظر میرسد نگارش این متن مربوط به زمانی است که داریوش در حال تکمیل مجموعه بوده است. چون ورودی دوره هخامنشی- دیوار جنوبی- بعدها با ساختوسازهای خشایارشاه و تغییر مسیر، اصلاح شده است. همزمان با ساخت تختجمشید، نگارش این کتیبه انجام شد.
مسوول موزه تختجمشید در پایان گفت: به یاری خدا در عید نوروز امسال بازدید از این کتیبه در معرض دید گردشگران تختجمشید قرار خواهد گرفت.
شهرام رهبر، کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی و معادل دکترای مرمت سنگ و آثار صخرهای و مسوول مرمت کتیبه جنوب تختگاه داریوش اول تختجمشید نیز در حاشیه بازدید خبرنگاران از این کتیبه، از آغاز پروژه مرمت یکی از بزرگترین کتیبههای تختجمشید خبر داد و گفت: مطالعات، استحکام بخشی و مرمت این کتیبه با حضور متخصصان خط و زبانهای باستان و استفاده از بهروزترین مواد و مصالح در حال انجام است.
وی افزود: این کتیبه یکی از بزرگترین کتیبههای تختجمشید است و خوشبختانه تا زمان شروع کارهای ما، مورد آسیب انسانی قرار نگرفته بود. مطالعات فتوگرامتری و تحقیقات علمی چند سال پیش آغاز شد و در طول این مدت اقدامات حفاظتی و مرمتی متعددی انجام شده است.
رهبر ادامه داد: سه حوزه اصلی برای مرمت کتیبه وجود دارد: نخست، استحکامبخشی پشت کتیبه تا از هرگونه خطر ریزش یا حرکت بر اثر زلزله جلوگیری شود؛ دوم، طراحی و اجرای سایبان محافظ؛ و سوم، مرمت مستقیم خود سنگ کتیبه.
وی بیان کرد: مرمت سنگ بسیار پیچیده بود، زیرا برخی قطعات ریزش کرده و بخشهایی ترک داشتند. برخی از بخشها نیاز به بازسازی داشت و برخی صرفا استحکامبخشی شدند. کوچکترین دخلوتصرف در اثر میتوانست کتیبه را دچار آسیب کند، بنابراین از دو متخصص برجسته خط و زبانهای باستان دعوت شد: یکی متخصص خط و زبان پارسی باستان و دیگری متخصص زبانهای ایلامی و بابلی. هر علامتگذاری یا اقدام مرمتی با حضور این مشاوران انجام میشود.
وی درباره مواد و مصالح استفاده شده گفت: مواد مورد استفاده برپایه آهک هستند و به نام عمومی لدان شناخته میشوند. این مواد از لحاظ شیمیایی هیچ آسیبی به سنگ وارد نمیکنند، ضریب انبساط و انقباض آنها تقریبا برابر با سنگ است، جذب رطوبت مشابه دارند و کمی نرمتر از خود سنگ هستند تا در صورت نیاز، بتوان مرمتها را به راحتی برداشت. این اصل در مرمت به عنوان اصل برگشتپذیری شناخته میشود.
رهبر در ادامه افزود: مواد ما گرانقیمت هستند، اما از نظر ظاهری بسیار شبیه سنگهای کتیبه هستند و بافت و رنگ آنها را هماهنگ میکنند. برخلاف مواد قدیمی مثل سیمان، این مواد حساس هستند و تنها در بازههای دمایی مشخص میتوان از آنها استفاده کرد. بهعنوان مثال، دما نباید از حدود ۳۵ تا ۳۶ درجه سانتیگراد بالاتر یا از ۵ درجه بالای صفر کمتر باشد.
این کارشناس ارشد مرمت آثار تاریخی گفت: حدود چهار تا پنج ماه، سه تا چهار نفر به صورت مداوم روی این کتیبه کار میکنند تا اقدامات حفاظتی و مرمتی به پایان برسد. با توجه به تحریمها، تامین این مواد زمانبر و پرهزینه شده است. برخی نمونههای لدان تا سه سال طول میکشد تا در کارخانهها تولید شود و قیمت هر کیلوگرم آن گاهی ۳۰ تا ۴۰میلیون تومان است. چسبهای ویژه هم تا ۵۰میلیون تومان قیمت دارند. با این حال با توجه به اهمیت کتیبه، این هزینهها توجیهپذیر هستند و تاکنون بهترین مواد موجود در جهان برای مرمت استفاده شدهاند.
منبع: ایسنا
