زن ایرانی در حال شکوفایی از دل سختی‌هاست
جهان‌صنعت- نگاهی به آمارها بیندازیم، نگاهی به خیابان‌های این شهر، بازار و زنانی که این روزها نبض اقتصاد هستند. بنابر آمار رسمی، حضور زنان معادل ۱۴درصد بوده اما در آمار غیررسمی، فعالیت اقتصادی آنان به‌مراتب بیشتر است. آماری که نشان می‌دهد بیراه نیست اگر از زنان به‌عنوان «ستون پنهان اقتصادی ملی» نام ببریم؛ اقتصادی که برای بقایش نیازمند نقش‌آفرینی و حضور گرم زنان جامعه است. باتوجه به اهمیت این موضوع در شرایط کنونی به سراغ معصومه آقاپور علیشاهی رفتیم و از او که پس از سابقه حضور در مجلس دهم، هم‌اکنون به‌عنوان مشاور رییس‌جمهور در امور همکاری‌های اقتصادی با دولت همکاری دارد، درباره نقش زنان در اقتصاد پرسیدیم.
در روزگاری که اقتصاد کشور با چالش‌هایی همچون تورم، تحریم، نوسانات ارزی و رکود سرمایه‌گذاری مواجه است، شما از زنان به‌عنوان «ستون پنهان اقتصاد ملی» سخن گفتید. نقش زنان کارآفرین را در این شرایط چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در این شرایط ممکن است برخی از امید سخن گفتن را دشوار بدانند اما معتقدم در دل همین سختی‌ها، نیرویی آرام و قدرتمند در حال شکوفایی است به نام زن ایرانی که در خانه، در بازار، در کارگاه‌های کوچک، در شرکت‌های نوپا و در فضای دیجیتال نه‌تنها برای خود بلکه برای خانواده و جامعه تولید ارزش می‌کنند. زن ایرانی، امروز نه تماشاگر منفعل بحران بلکه پاسخگوی فعال آن، با اقدام و عمل خلاق و پشتکار است.
شاید بد نباشد به آمار و واقعیت‌های اقتصاد هم توجه داشته باشیم، مثلا نرخ مشارکت زنان در فعالیت‌های اقتصادی. نظر شما در این زمینه چیست؟
طبیعتا با مرور چند عدد و رقم به تصویر دقیق‌تری از وضعیت امروز دست می‌یابیم. نرخ مشارکت زنان در اقتصاد کشور در سال۲۰۲۳ میلادی، حدود ۴/۴درصد بوده در حالی که نرخ مشارکت مردان بیش از ۷۰درصد بوده است. با این حال در سه سال گذشته شمار زنان کارآفرین، بیش از ۴۵درصد رشد داشته و در نتیجه امروز شمار زنان کارآفرین در کشور به ۴هزار تن رسیده که بخش قابل‌توجهی از آنان در صنایع خانگی، فناوری اطلاعات و گردشگری فعالیت می‌کنند. از سوی دیگر نرخ بیکاری زنان جوان حدود ۳۵درصد است اما در عین حال شاهدیم که بالاترین نرخ رشد اشتغال در میان همین زنان جوان، مربوط به ایجاد کسب‌وکارهای کوچک است.
جالب است، به‌ویژه اینکه می‌دانیم در سال‌های گذشته بیش از ۶۰درصد از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور را زنان تشکیل می‌دهند. با این اوصاف به نظر شما موانع فعالیت اقتصادی زنان چیست و چه فرصت‌هایی پیش‌روی آنان قرار دارد؟
زنان کارآفرین ما، قهرمانان خاموش این روزهای دشوار هستند. آنان با موانع جدی مواجهند؛ از دسترسی سخت به وام‌های بانکی و سرمایه‌گذاری گرفته تا باورهای سنتی و نگاه‌های محدود کننده. همگی مانع فعالیت آنان است اما در عین حال فضای دیجیتال و اقتصاد آنلاین، افق‌های تازه‌ای را مقابل زنان گشوده است. در نتیجه امروز هزاران زن ایرانی از طریق فروشگاه‌های اینترنتی، شبکه‌های اجتماعی و صنایع خلاق، منبع درآمد پایدار ایجاد کرده‌اند. این همان تحول بی‌صدایی است که از آن صحبت می‌کنیم؛ تحولی که نه در آمار رسمی بلکه در زندگی روزمره مردم ایران در حال رخ دادن است.
همانطور که اشاره کردید حضور زنان در کسب‌وکارهای کوچک و زندگی روزمره در حال افزایش است، با این حساب چه آینده‌ای را برای زن ایرانی متصورید؟
برای شکوفایی این ظرفیت بزرگ باید سیاست‌های حمایتی هدفمندتری اتخاذ شود؛ وام‌های خرد، آموزش مهارت‌های کسب‌وکار، دسترسی به بازار و ایجاد شبکه‌های حمایتی از زنان کارآفرین می‌تواند راهگشا باشد. اگر زنان، قدرت ساختن آینده را بیابند، جامعه ما دیگر در برابر بحران‌ها آسیب‌پذیر نخواهد بود. حمایت از زنان کارآفرین نه یک لطف اجتماعی بلکه سرمایه‌گذاری هوشمندانه اقتصادی است.
