کالاهای اساسی در بن‌بست توزیع
جهان‌صنعت- طی ماه‌های گذشته، تامین برخی کالاهای اساسی با نوساناتی همراه بوده که روغن خوراکی یکی از آنهاست. در مقطعی از این مدت، بازار با کمبود عرضه روغن مواجه شد به‌گونه‌ای که در برخی فروشگاه‌ها، توزیع این کالا به‌صورت محدود انجام می‌شد. در آن زمان نگرانی مصرف‌کنندگان از کمیاب شدن روغن موجب شد تا برخی خانوارها بیش از نیاز خود اقدام به خرید و ذخیره‌سازی کنند. این رفتار، همراه با محدودیت عرضه، به نوسان بیشتر بازار دامن زد.
با این حال پس از تامین ارز و مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی، روند توزیع روغن به حالت عادی بازگشت و بازار به ثبات نسبی رسید تا اینکه رضا کنگری، رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تهران از کمبود توزیع این محصول در بازار خبر داد و اظهار کرد: در بحث روغن، چالش اصلی مربوط به حاشیه سود بود که دیده نمی‌شد. اخیرا گزارش‌هایی رسیده که عرضه آن محدود شده است. دلیل این مساله نیز نوسانات ارزی است. ما در اتحادیه در حال پیگیری موضوع هستیم تا از طریق مکاتبات رسمی مشکل برطرف شود.
مشاهدات میدانی و نتایج آن
در پی اظهارات رییس اتحادیه بنکداران مواد غذایی مبنی بر کمبود روغن در بازار با حضور در چند فروشگاه و خرده‌فروشی، وضعیت توزیع این کالا را بررسی شد. براساس مشاهدات میدانی، برخی فروشگاه‌ها تنها تعداد محدودی از انواع روغن خوراکی را در اختیار داشتند و در برخی برندها نیز کمبود مشاهده می‌شد. مسوولان فروشگاه‌ها اعلام کردند که این کمبود در مقایسه با هفته‌ها و ماه‌های گذشته محسوس‌تر است اما تاکنون در تامین نیاز روزانه مردم مشکلی ایجاد نشده است. با این حال آنان تاکید کردند در صورت تداوم محدودیت در توزیع و عرضه، احتمال بروز نوسان و کمبود جدی در بازار این محصول وجود دارد.
علیرضا شریفی، دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران درباره وضعیت تولید روغن در کشور اظهار کرد: طی شش‌ماهه نخست سال جاری بیش از ۱/۱میلیون تن انواع روغن نباتی توسط کارخانجات تولید و توزیع شده و این امر حاکی از رکوردشکنی تولید در صنعت ۷۲ ساله روغن نباتی کشور است.
انتظار تمام نشدنی برای وصول مطالبات ارزی
به گفته شریفی، در حال حاضر دوره انتظار وصول مطالبات ارزی تجار و کارخانجات روغن نباتی به بیش از ۹ ماه رسیده است و این تاخیر بسیار طولانی موجب کاهش توان ارزی کارخانجات برای خریدهای مجدد، تنزل میزان خروج کالا از گمرکات (به دلیل فقدان مجوز فروشنده)، نگرانی فروشندگان خارجی در ارسال مجدد کالا به ایران و افزایش هزینه مالی کارخانجات شده و به همین دلیل اخیرا، میزان کوتاژهای روغن خام در گمرکات، به شدت کاهش یافته است.
وی حذف ارز ترجیحی و پیشروی تدریجی به سمت نظام تک‌نرخی ارز را موثرترین و کارآمدترین استراتژی در شرایط پیش روی صنعت روغن نباتی برشمرد و متذکر شد: در صورت تغییر نرخ ارز صنعت روغن نباتی از ۲۸هزار و ۵۰۰ تومان به نرخ آزاد یا تجویز واردات بدون انتقال ارز، میانگین قیمت مصرف‌کننده هر کیلوگرم روغن نباتی از ۹۲هزار و ۵۰۰ تومان فعلی به ۲۲۰هزار تومان می‌رسد.
شریفی افزود: با توجه به سرانه مصرف روغن خانوار هر ایرانی معادل یک کیلوگرم در ماه و ارزبری هر کیلوگرم روغن معادل ۴/۱ دلار، هزینه ماهانه هر ایرانی از ۹۲هزار و ۵۰۰ تومان فعلی به ۲۲۰هزار تومان افزایش می‌یابد که در شرایط فعلی، رقم نگران کننده‌ای نیست. ضمن اینکه دولت می‌تواند این مابه‌التفاوت را از محل درآمد حاصل از تفاوت نرخ فروش ارز، نه‌تنها برای دهک‌های پایه بلکه برای کلیه دهک‌ها جبران کند.
محاسن حذف ارز ترجیحی واردات روغن خام
دبیر انجمن صنفی صنایع روغن نباتی تصریح کرد: کاهش مصرف، صرفه‌جویی ارزی سالانه ۵۰۰میلیون دلار، حذف قاچاق، حذف یارانه پنهان روغن در صادرات محصولات غذایی، برچیده شدن نظارت گسترده فعلی، ایجاد امکان صادرات روغن نباتی و کمک ۱۶۰ همتی به بودجه دولت از محاسن حذف ارز ترجیحی واردات روغن خام است.
شریفی ضمن اعلام تصمیم دولت مبنی بر عرضه مستمر روغن خام شرکت بازرگانی دولتی ایران به کارخانجات روغن نباتی گفت: در مرحله نخست این تصمیم ۸۰هزار تن روغن خام آفتابگردان شرکت بازرگانی دولتی به منظور جبران کمبود روغن، در برنامه توزیع قرار گرفته است.
بنا بر اعلام انجمن صنفی صنایع روغن نباتی ایران، شریفی تاکید کرد مادامی که تاخیر در پرداخت‌های ارزی وجود دارد، لازم است عرضه مداوم و مستمر روغن خام توسط دولت به بخش خصوصی ادامه پیدا کند تا شاهد توازن در تولید و توزیع و ایجاد تعادل در بازار باشیم.
پیشتاز لیست کالاهای وارداتی
پیش از این خبر آمده بود که واردات کالای اساسی به کشور در شش‌ماهه اول سال جاری به ۵/۱۳میلیون تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵/۱۲درصد افزایش داشته است. ارزش این میزان کالاهای اساسی در نیم‌سال اول سال جاری به میزان ۹میلیارد و ۷۴میلیون دلار بود که به لحاظ ارزش ۵/۱درصد کاهش داشته است. در این میان سه کالای ذرت، روغن‌های خوراکی نیمه‌جامد، مایع و خام و برنج عمده‌ترین کالاهای اساسی وارداتی به کشور بودند که به ترتیب ۵میلیون و ۱۹۳هزار تن ذرت، یک‌میلیون و ۷۴هزار تن روغن‌های خوراکی و ۹۶۵هزار تن برنج وارد کشور شده است.
لازم به ذکر است که ۷۲درصد از کل وزن کالاهای وارداتی کشور در شش‌ماهه اول سال جاری به کالاهای اساسی اختصاص داشته است.
منبع: ایسنا
