از دست دادن فرصت‌ها به بهانه خودکفایی
جهان صنعت- رییس انجمن غلات ایران، در حاشیه کنفرانس بین‌المللی ایران گرین ۲۰۲۵، درباره پیامدها و اهداف این کنفرانس گفت: در حوزه غلات، برگزاری کنفرانس‌ها و نشست‌های تخصصی اهمیت ویژه‌ای دارد. برخلاف بسیاری از صنایع دیگر که نمایشگاه‌های تجاری برگزار می‌کنند، در حوزه غلات این کنفرانس‌ها هستند که نقش محوری ایفا می‌کنند. در چنین رویدادهایی خریداران، فروشندگان و کارگزاران گردهم می‌آیند، مذاکره می‌کنند و به توافقات نسبی می‌رسند. همچنین از طریق پنل‌های تخصصی، جدیدترین اطلاعات و داده‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود تا فعالان بازار بتوانند در تصمیم‌گیری‌های خود از آن بهره بگیرند.
کاوه زرگران گفت: این رویه در تمامی کشورهای پیشرفته دنیا وجود دارد و به‌عنوان یکی از نیازهای اساسی تجار این بخش شناخته می‌شود. در ایران تا چند سال پیش جای چنین رویدادی به‌شدت خالی بود. به همین دلیل حدود چهار تا پنج سال قبل جمعی از بزرگان و فعالان این حوزه تصمیم گرفتند «کنفرانس ایران گرین» را به صورت سالانه برگزار کنند.
او افزود: هدف اصلی از این اقدام، کاهش نیاز تجار ایرانی به سفرهای متعدد خارجی، تمرکز داده‌ها و اطلاعات روز در داخل کشور و همچنین ایجاد امکان ارتباط مستقیم فعالان داخلی با تامین‌کنندگان خارجی بود. این رویداد اکنون بستری استراتژیک برای ارتقای تعاملات تجاری و تسهیل تصمیم‌گیری در صنعت غلات کشور به شمار می‌رود.
این فعال صنفی درباره نوسان قیمت جهانی گندم و تاثیر آن بر بازار ایران عنوان کرد: بازار غلات به‌طور کلی از یک الگوی بین‌المللی تبعیت می‌کند. هرچند، عواملی مانند جنگ‌ها یا تحریم‌ها می‌توانند بر آن اثر بگذارند اما در حالت عادی یک روند سالانه مشخص وجود دارد. به این صورت که در برخی ماه‌ها، به‌ویژه نزدیک به فصل برداشت، قیمت‌ها در پایین‌ترین سطح خود قرار می‌گیرند و پس از پایان برداشت محصول، روند صعودی آرامی را تا فصل بعدی طی می‌کنند. مگر آنکه در این فاصله رخدادهای غیرمنتظره‌ای در سطح جهانی رخ دهد. مانند جنگ اوکراین که تاثیر چشمگیری بر قیمت غلات، به‌ویژه گندم، گذاشت.
زرگران با مقایسه ایران با کشورهای منطقه نظیر ترکیه، مصر و عربستان در تامین غلات تصریح کرد: در ایران سالانه بین ۱۶ تا ۱۷میلیون تن مصرف واردات غلات کشور است، در حالی که مصرف داخلی کشور حدود ۲۴میلیون تن است. حتی با در نظر گرفتن تولید داخلی باید سالانه بین ۱۶ تا ۱۷میلیون تن گندم وارد شود و امسال برداشت گندم به دلیل شرایط نامساعد جوی و کاهش بارندگی در فصل زراعی گذشته کاهش یافته است.
وی تاکید می‌کند: یکی از مشکلات اصلی در حوزه غلات، تاخیر در واردات و عدم عقد قراردادهای به‌موقع است. از ابتدای سال مشخص بود که برداشت گندم کاهش می‌یابد اما نهایتا حدود هشت‌میلیون تن گندم برداشت شد. با توجه به مصرف، حداقل پنج‌میلیون تن واردات لازم است اما واردات معمولا به موقع انجام نمی‌شود و همین موضوع باعث شده فعالان این حوزه مجبور شوند هزینه بیشتری برای خرید همان کالاها در بازار جهانی بپردازند.
او گفت: مصر یکی از مصرف‌کنندگان بزرگ غلات است اما آنها برنامه‌ریزی بلندمدت دارند و از قبل سیاستگذاری می‌کنند. ایران همواره بر شعار خودکفایی اصرار دارد، در حالی که میزان سطح زیرکشت، منابع آبی و خاک کشور اجازه تحقق کامل خودکفایی را نمی‌دهد. این شعار هر سال باعث می‌شود فصل مناسب خرید از دست برود و بررسی بازار مشخص می‌شود دیگر کشورها کالاهای ارزان‌تر را خریداری کرده‌اند و ایران مجبور است با هزینه بالاتر همان کالا را خریداری کند.
او هشدار می‌دهد که برای کاهش فشار اقتصادی و تقویت امنیت غذایی، لازم است سیاست‌ها اصلاح شود، برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد و قراردادهای وارداتی به موقع بسته شوند.
رییس انجمن غلات ایران با اشاره به نقش غلات در تورم مواد غذایی و سفره مردم در سال‌های اخیر تشریح کرد: کالاهای پایه‌ای کشور ازجمله گندم، ذرت، جو، کنجاله‌های خوراک دام و حتی روغن عمدتا قیمت ثابتی دارند و از ارز ترجیحی استفاده می‌کنند. بنابراین، تاثیر چندانی بر تورم ندارند.
او توضیح داد: برای مثال، قیمت جو دامی و ذرت بیش از چهار سال است که ۱۱هزار و ۳۰۰ تومان تعیین شده است. در برخی ماه‌ها کمتر از این قیمت و در برخی ماه‌ها همان قیمت فروخته شده است، بنابراین در این بخش شاهد افزایش تورم قابل‌توجهی نیستیم.
این فعال صنفی اضافه کرد: گزارشی که بانک مرکزی درباره غلات ارائه می‌دهد، عمدتا شامل اقلام با سهم بازار بسیار کم و حجم فروش محدود است. بنابراین تاثیر آن بر قیمت عمومی غلات و تورم کلی کشور اندک است.
زرگران با اشاره به زنجیره واردات و آرد مصرفی و میزان هدررفت در این چرخه عنوان کرد: دولت سالانه بودجه عظیمی برای تامین نان ارزان اختصاص می‌دهد اما این یارانه به هدف نمی‌رسد و بخش‌های مختلف زنجیره تامین گندم و نان دچار ضعف هستند.
وی توضیح داد: بزرگ‌ترین مشکل در مرحله خرید گندم کلاس‌بندی شده است. گندم باید مطابق استاندارد ملی و با درصد مشخصی خاشاک خریداری شود اما در این بخش ضعف‌های جدی وجود دارد.
او گفت: وقتی گندم به آرد تبدیل می‌شود، به دلیل قیمت پایین، آرد نشت می‌کند و در مصارفی استفاده می‌شود که شامل یارانه نمی‌شود. بخشی از آن در نانوایی‌ها و بازار آزاد نیز خارج از شبکه رسمی مصرف می‌شود. نان تولید شده به دلیل قیمت بسیار پایین، توسط مردم به درستی ارزشگذاری نمی‌شود و اسراف زیادی در این بخش رخ می‌دهد.
این فعال صنفی درباره تاثیر شرایط جوی بر کاهش تولید اظهار کرد: تقریبا ۶۰درصد سطح زیرکشت گندم کشور دیمی بوده و وابسته به بارندگی است. برداشت گندم با شرایط آب‌وهوا و میزان بارش سالانه رابطه مستقیم دارد و در سال‌هایی که خشکسالی رخ می‌دهد، مانند امسال، کاهش چند‌میلیون تنی تولید مشاهده می‌شود.
او افزود: کمبود بارندگی مهم‌ترین عامل کاهش برداشت امسال بوده اما مشکلات دیگری نظیر عدم تامین به موقع کود مناسب و کاهش راندمان در هر هکتار که تاثیر کمبود بارش را تشدید کرده است، در کاهش تولید نقش دارند.
به گفته زرگران، تولید گندم به میزان بارش وابسته است و سیاستگذاری‌ها باید این وابستگی را در نظر بگیرند تا مدیریت تولید و واردات به شکل منطقی و موثر انجام شود.
منبع: تجارت نیوز
