افزایش ریسک‌گریزی در بازار سرمایه
هادی بهرامی- با توجه به تشدید تحریم‌ها و افزایش ریسک‌ها به‌نظر می‌رسد ریسک‌گریزی مردم و سرمایه‌گذاران بیش از پیش شده است؛ این در حالی است که بازارهای ریسک‌پذیر روزبه‌روز ضعیف‌تر می‌شوند. اگرچه به‌دلیل جدابیت بازارهای رقیب نظیر دلار، طلا و سکه طی روزهای اخیر شاهد خروج پول از درآمد ثابت‌‌ها بوده‌‌ایم اما در نمای کلی‌تر، اوراق درآمد ثابت به یکی از گزینه‌های اصلی برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش سرمایه تبدیل شده است به‌طوری‌که سلب اعتماد سهامداران، افزایش ریسک‌های سیستماتیک و تورم مزمن، باعث شده تا پول کلان به‌سمت اوراق و صندوق‌های درآمد ثابت هدایت شود.
نابسامانی اوضاع اقتصادی به قدری است که مقدار تولید برخلاف هزینه‌های تولید کاهش پیدا کرده و شرکت‌ها تنها با امید افزایش نرخ فروش به فعالیت ادامه می‌دهند. از منظر تحلیل بنیادی، ارزشگذاری و حتی اقتصادی، تنها به شرکت‌های توسعه‌یافته می‌توان گفت که مقدار تولید و فعالیت آنها افزایش پیدا کند، در غیر این صورت رشد نرخ فروش در کشور تورمی مانند ایران یک امر عادی به حساب می‌آید.
جذب سرمایه به‌سمت اوراق پربازده
در حال حاضر نرخ بهره اوراق قرضه(عمدتا اسناد خزانه اسلامی) تقریبا در محدوده ۸/۳۵درصد قرار دارد که نسبت‌به ماه قبل، ۲/۲درصد و دوره مشابه سال قبل، ۶/۷درصد افزایش یافته است. درواقع بازده سالانه و بدون ریسک اوراق قرضه دولت به ۸/۳۵درصد رسیده است که توان رقابت با نرخ واقعی تورم را ندارد اما برای کاهش ریسک و تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌تواند ابزار خوبی باشد. نرخ بازده اوراق مشارکت و طرح‌های تامین مالی جمعی به سقف ۴۵درصد رسیده است که نسبت‌به اوراق قرضه دولت ۹درصد بازدهی بیشتری دارد. نرخ بهره بین بانکی در محدوده ۲۴درصد قرار دارد که در ماه گذشته نیز همان ۲۴درصد بود؛ البته باید در نظر داشت که بهره بین بانکی هرچند رشد آهسته دارد اما حتی افزایش یا کاهش ۱/۰درصدی نرخ آن می‌تواند کل بازار‌ها و اقتصاد را دچار نوسان کند!
نرخ بهره در شهریورماه۱۴۰۳ به میزان ۷/۲۳درصد به ثبت رسید اما با رشد ۳/۰درصدی توانسته است به ۲۴درصد برسد. اگر نرخ بهره افزایش پیدا کند، پول کلانی از سهام شرکت‌ها و چرخه تولید به سمت دارایی‌های ریسک‌گریز، امن و غیرمولد هدایت خواهد شد که در این صورت اقتصاد کشور به حال و روز بسیار بدی می‌افتد.
آکام در قعر جدول بازده ماهانه
بررسی مسیر سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت بازار سرمایه نشان می‌دهد صندوق مشترک گنجینه مهر با نماد آسان به‌میزان قابل‌توجه ۳/۶درصد بازده ماهانه را به ثبت رسانده و در صدر جدول بازدهی ماهانه صندوق‌های درآمد ثابت قرار گرفته است.
دارایی‌های این صندوق ۳هزار و ۱۲۵میلیارد تومانی را ۱۱سال و ۱۰ماه است که تامین سرمایه امید مدیریت می‌کند. صندوق نوع دوم پایدار نوویرا با ۸/۴درصد بازده ماهانه، در جایگاه دوم قرار دارد که طی دوسال و ۱۰ماه سابقه خود توانسته یک‌هزار و ۵۷۷میلیارد تومان سرمایه جذب کند.
صندوق طلوع نوین ثابت با نماد طلوع نیز در این مدت ۴درصد بازدهی داشته است که رتبه سوم را به خود اختصاص داده و ۲هزار و ۱۲۲میلیارد تومان ارزش خالص دارایی (NAV) دارد. در مقابل صندوق ثابت آکام با نماد آکام طی یک ماه اخیر، ۵/۱درصد بازده منفی را نصیب سرمایه‌گذاران کرده و تنها ۴۰۹میلیارد تومان NAV دارد. این صندوق درآمد ثابت با دوسال و سه‌ماه عمر، تحت مدیریت سبدگردان ویستاست و با توجه به بازده ۹/۲۴درصدی آن طی یک‌سال اخیر، عملکرد مطلوبی مشاهده نمی‌شود.
صندوق ثابت مانی با ۴/۱درصد بازده ماهانه، پس از آکام، در قعر جدول قرار میگیرد که کمترین بازدهی را به ثبت رسانده و تنها ۵۴۳میلیارد تومان ارزش خالص دارایی دارد. صندوق درآمد ثابت پایش با نماد پایش به‌دلیل بازده ماهانه ۶/۱درصدی در جایگاه سوم قرار دارد که با ارزش خالص دارایی ۳۱۹میلیارد تومانی به یکی از کوچک‌ترین صندوق‌های درآمد ثابت بدل شده است.
رکوردشکنی یک‌ساله صندوق آسامید
براساس گزارش‌های یک‌ساله، صندوق مشترک آسمان امید با نماد آسامید که یکی از کوچک‌ترین صندوق‌های درآمد ثابت محسوب می‌شود، بیشترین بازده سالانه را به‌میزان قابل‌ملاحظه ۶/۵۴درصد داشته است که در صدر جدول قرار میگیرد. این صندوق درآمد ثابت، تحت مدیریت سبدگردان آسمان با شش‌سال و هفت‌ماه سابقه فعالیت و ۷۷میلیارد تومان NAV فعلا در میان رقبا یکه‌تازی می‌کند!
صندوق مشترک گنجینه مهر با نماد آسان علاوه‌بر بازده ماهانه، بیشترین بازده سالانه را به‌میزان ۲/۴۴درصد نیز به ثبت رسانده است که آن را در جایگاه دوم پربازده‌ترین‌های سال قرار می‌دهد. صندوق ستاره پایدار سپهر با نماد ستاره ۶/۴۳درصد بازده سالانه داشته که آن را به سومین صندوق پربازده در میان ۸۷ ETFدرآمد ثابت بازار سرمایه تبدیل کرده است.
در مقابل صندوق اعتماد هامرز با هزار و ۹۴میلیارد‌تومان ارزش خالص دارایی در یک‌سال اخیر تنها ۳/۲۰درصد بازدهی داشته که نسبت‌به رقبا عملکرد چندان مطلوبی ثبت نکرده است.
صندوق سپهر خبرگان نفت با نماد سخند را می‌توان یکی از کوچک‌ترین صندوق‌های درآمد ثابتی در نظر گرفت که با ۱۰۳میلیارد تومان NAV نتوانسته به اندازه سایر صندوق‌ها بازدهی مثبت داشته باشد و با ۱/۲۴درصد در رتبه دوم از قعر جدول قرار میگیرد. جالب است بدانید صندوق درآمد ثابت آکام علاوه‌بر اینکه از نظر بازده ماهانه در قعر جدول است، در مقیاس سالانه هم تنها ۹/۲۴درصد بازده را به ثبت رسانده که سومین صندوق درآمد ثابت کم‌بازده در نظر گرفته می‌شود.
یاقوت، بزرگ‌ترین صندوق درآمد ثابت
در میان ETFهای قابل‌معامله درآمد ثابت، یاقوت ۳۱هزار و ۵۷۸میلیارد تومان ارزش خالص دارایی دارد که بزرگ‌ترین صندوق به‌حساب می‌آید. صندوق درآمد ثابت آوند با نماد آوند ۲۷هزار و ۹۷۶میلیارد تومان NAV دارد که در جایگاه دوم بزرگ‌ترین ETF درآمد ثابت بورس ایران قرار میگیرد. در نهایت صندوق افرا نماد پایدار با نماد افران که یکی از صندوق‌های نسبتا قدیمی و باثبات محسوب می‌شود با ۲۷هزار و ۷۱۵میلیارد تومان ارزش خالص دارایی، رتبه سوم را به خود اختصاص داده است.
