از شعار تا واقعیت میدانی
جهان‌صنعت – در یک پست کوتاه در شبکه‌های اجتماعی، دونالد ترامپ اعلام کرد که ارتش تحت فشار اوکراین می‌تواند تمام اوکراین را در شکل اصلی‌اش بازپس گیرد! از نگاه اوکراین، این اظهارنظر جنبه مثبتی دارد زیرا نشان می‌دهد رییس‌جمهور آمریکا به طور قطعی تلاش خود برای متقاعد کردن کی‌یف به واگذاری استان دونتسک در برابر وعده‌ای مبهم برای گفت‌وگوهای آتش‌بس از سوی مسکو را کنار گذاشته است؛ نتیجه‌ای که برای مدتی کوتاه از نشست آلاسکا با ولادیمیر پوتین حاصل شد.
طبق گزارشی که روز گذشته در این خصوص روزنامه گاردین منتشر کرده، این تغییر لحن ترامپ برای کی‌یف ارزشمند است اما اگر او واقعا به پیروزی اوکراین در میدان نبرد باور داشت، این امر تنها با تحریم‌های اقتصادی بیشتر ممکن نبود بلکه نیازمند ارسال گسترده‌تر تسلیحات آمریکایی و حتی احتمالا مداخله مستقیم نظامی غرب نیز هست. طبق ادعای تحلیلگران غربی، اظهار ترامپ مبنی براینکه کی‌یف می‌تواند همه سرزمین‌های از دست رفته را بازپس گیرد، تنها در صورتی محقق می‌شود که کمک‌های مستقیم‌تری در میدان نبرد صورت گیرد زیرا روسیه تنها در دو مقطع از زمان آغاز تهاجم گسترده‌اش در فوریه ۲۰۲۲ مجبور به عقب‌نشینی شد؛ نخست در بهار همان سال، زمانی که بیش از حد در اطراف کی‌یف پراکنده شده بود و بار دیگر در پاییز ۲۰۲۲ زمانی که با مشکل مشابهی در خرسون مواجه شد و در حالی که دفاع در منطقه خارکیف به‌طور ضعیفی حفظ شد، کرملین نیز هنوز فرمان بسیج گسترده نیروها را صادر نکرده بود.
اهمیت ماجرا در این است که ضدحمله اوکراین
در تابستان ۲۰۲۳ ناکام ماند. تانک‌ها، راکت‌ها و خودروهای زرهی غربی به اوکراین تحویل داده شد اما استفاده نامناسب از آنها با پراکندگی در نقاط مختلف جبهه و بدون توجه کافی به مین‌ها، سنگرها و سایر استحکامات روسیه نتیجه‌ای در بر نداشت.
در همین راستا، دستاوردها در بهترین حالت به شش‌مایل در یک یا دو نقطه محدود شد و مدت‌هاست که این دستاوردها نیز با پیشروی آهسته اما پیوسته روسیه از آودی‌یفکا تا دروازه‌های پوکروفسک در مرکز دونتسک از بین رفته‌اند. علاوه بر این، مسکو از اوایل ۲۰۲۴ ابتکار عمل را در دست دارد و نشانه‌ای از عقب‌نشینی بروز نداده است.
در چنین شرایطی و در حالی که ترامپ با ولودمیر زلنسکی در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل دیدار کرده و حتی گفته که هواپیما‌های روسیه که به حریم هوایی ناتو تجاوز می‌کنند باید ساقط شوند، درباره تشدید تحریم‌های اقتصادی نیز سخن گفته و به اعمال تعرفه‌های ثانویه بر خریداران نفت روسیه اشاره کرده است اما این سیاست تنها علیه هند اعمال شد و شامل خریدار مهم‌تر، یعنی چین نشده است. او همچنین در تابستان از ضرب‌الاجل ۳۰ روزه پیش از اقدام سخن گفت، سپس آن را کوتاه‌تر کرد و در نهایت پس از نشست آلاسکا کاملا آن را به فراموشی سپرد.
با این حال چنین اقداماتی نیز کمکی به پیروزی اوکراین در جنگ نخواهد کرد. کمک تسلیحاتی منسجم‌تر آمریکا بی‌شک به کی‌یف یاری خواهد رساند اما نیاز فوری اوکراین ارتقای سامانه‌های پدافندی است اما ترامپ چنین کمکی را مطرح نکرده و در عوض نوشته است که اوکراین می‌تواند با زمان، صبر و حمایت مالی اروپا پیروز شود.
آنچه ترامپ به آن اشاره دارد، ادامه برنامه اصلاح شده تامین تسلیحات از تابستان است؛ برنامه‌ای که طی آن کشورهای اروپایی از طریق ناتو هزینه تسلیحات آمریکایی برای اوکراین را می‌پردازند. این امر بدون شک به اوکراین کمک می‌کند اما امید چندانی به تغییر چشمگیر معادلات در میدان جنگ وجود ندارد؛ جنگی که عمدتا با پهپادها اداره می‌شود. اوکراین مدت‌هاست اذعان کرده که نمی‌تواند سرزمین‌های تصرف شده توسط روسیه را صرفا با ابزار نظامی بازپس گیرد. در فوریه، زلنسکی پذیرفت که بخشی یا تمام قلمرویی که از سال ۲۰۱۴ در اشغال است باید از طریق راهکارهای دیپلماتیک به اوکراین بازگردد، در حالی که برخی کارشناسان بر ضرورت اتخاذ راهبرد دفاعی بسیار نظامی شده تاکید کرده‌اند.
از نظر نظامی، اوکراین تنها در دو سناریو می‌تواند نیروهای روس را بیرون براند؛ نخست؛ تغییر بنیادین در مداخله غرب؛ مثلا دخالت مستقیم نیروی هوایی ناتو که این گزینه از نظر سیاسی به‌قدری بعید است که باید کنار گذاشته شود. دوم؛ فروپاشی روسیه است که احتمالا ناشی از تغییر رژیم در کرملین خواهد بود اما باز هم نشانه‌ای از آن دیده نمی‌شود.
