زمانی برای پایان مشعل‌سوزی
جهان صنعت– ۶۰۰میلیون فوت مکعب گاز مشعل تا پایان سال جمع می‌شود؛ این خبری است که محسن پاک‌نژاد وزیر نفت اعلام کرده است، چشم‌اندازی که در برهوت ناترازی گاز حالا یک روزنه امید است که زمستان پیش‌رو دست‌کم قطعی گاز به مشترکان خانگی نرسد.
در سال‌های اخیر، پدیده سوزاندن گازهای همراه نفت (فلرینگ یا گاز مشعل) به یکی از نگرانی‌های جدی صنعت نفت و گاز ایران بدل شده است؛ موضوعی که نه‌تنها صرفه‌جویی و بازگشت منابع ارزشمند گازی را در پی دارد بلکه می‌تواند گامی موثر در کاهش ناترازی گاز و جلوگیری از هدررفت انرژی باشد. به‌تازگی و با بهره‌برداری از پالایشگاه۳۱۰۰ NGL دهلران وزیر نفت اطمینان داده که تا پایان برنامه هفتم که سال۱۴۰۷ است، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل به ۴۴میلیون مترمکعب باید برسد. هدف‌گذاری‌ای که از اولویت‌های وزارت نفت است. مسیر پیش‌رو هم از زمان آغاز به کار دولت چهاردهم کلید خورده و جمع‌آوری گازهای مشعل از حدود ۳۳۰میلیون فوت مکعب قرار است تا پایان سال به ۶۰۰میلیون فوت مکعب برسد.
طبق اعلام شرکت ملی نفت ایران، طرح ان‌جی‌ال۳۱۰۰ با ظرفیت جمع‌آوری روزانه ۲۴۰میلیون فوت‌مکعب گاز همراه و مشعل، از هشت‌میدان نفتی آذر، چشمه‌خوش، دالپری، پایدار شرق، پایدار غرب، آبان، دهلران و دانان طراحی و اجرا شده است. پاک‌نژاد در آیین بهره‌برداری از طرح جمع‌آوری گازهای همراه میدان‌های جنوب استان ایلام با قدردانی از حضور رییس‌جمهوری در این آیین اظهار کرد: این پروژه یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه است که نه‌تنها به حفاظت از محیط‌زیست کمک می‌کند بلکه مانع هدررفت صدها میلیون دلار سرمایه ملی می‌شود. افتتاح این طرح آرزویی دیرینه مبنی‌بر جمع‌آوری گازهای مشعل در این منطقه را محقق می‌کند. براساس اهداف کمّی تعیین‌شده در قانون برنامه هفتم پیشرفت، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل باید تا پایان برنامه(سال۱۴۰۷) به ۱۶میلیارد مترمکعب در سال معادل ۴۴میلیون مترمکعب در روز برسد، به همین دلیل افزایش این ظرفیت به‌‌عنوان یکی از اولویت‌های اساسی وزارت نفت در دستور کار قرار گرفت.
پاکت‌های مزایده ۹ بسته جدید روی میز
جمع‌آوری و بهره‌برداری از گازهای مشعل، به‌‌ویژه در فصل سرد، می‌تواند بخشی از ناترازی گاز را برطرف و از مصرف سوخت‌های سنگین مانند مازوت یا گازوئیل جلوگیری کند. این امر افزون‌بر تامین منابع سوختی، به کاهش گرانش کسری گاز در شبکه کمک می‌کند .
از منظر اقتصادی، ارزش این گازهای فلرشده به بیش از ۵میلیارد دلار در سال می‌رسد؛ همچنین با بهبود بازدهی نیروگاه‌ها، می‌توان سالانه حدود ۲میلیارد دلار در هزینه گاز نیز صرفه‌جویی کرد. پاک‌نژاد در تشریح طرح‌های بلندمدت وزارت نفت در ارتباط با جمع‌آوری گازهای مشعل بیان کرد: این طرح‌ها شامل احداث واحدهای ان‌جی‌ال۳۱۰۰، ان‌جی‌ال۳۲۰۰، ان‌جی‌ال خارک، ایستگاه‌های جمع‌آوری گازهای همراه بیدبلند و مارون، همچنین طرح کاهش گازهای مشعل در پالایشگاه‌های دوازده‌گانه مجتمع گازی پارس جنوبی است که طبق برنامه‌ریزی، همه این طرح‌ها تا پایان سال۱۴۰۷ به‌صورت مرحله‌ای تکمیل می‌شوند. وی با اشاره به روند پیشرفت طرح‌های جمع‌آوری مشعل در دولت چهاردهم گفت: در طول سال گذشته با بهره‌برداری از فاز نخست طرح جمع‌آوری گازهای مشعل رگ سفید-۱، جمع‌آوری گازهای مازاد واحد بهره‌برداری گچساران و طرح کاهش گازهای مشعل پالایشگاه‌های دوازده‌گانه پارس جنوبی، حدود ۱۴۰میلیون فوت‌مکعب در روز به ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل اضافه شد. با بهره‌برداری از طرح ان‌جی‌ال۳۱۰۰، در گام نخست ۸۰میلیون فوت‌مکعب در روز به ظرفیت جمع‌آوری گاز نیز افزوده می‌شود. وزیر نفت درباره جزئیات فروش گاز به بخش‌خصوصی توضیح داد: در طول یک‌سال گذشته با اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت از طریق برگزاری مزایده و واگذاری فروش گاز به بخش‌خصوصی، حدود ۶۰میلیون فوت‌مکعب در روز از گازهای مشعل جمع‌آوری شده است که این رویه همچنان ادامه دارد. به‌تازگی مزایده فروش و جمع‌آوری ۹بسته جمع‌آوری گازهای مشعل به میزان حدود ۲۷۰میلیون فوت‌مکعب در روز برگزار شد، همچنین با هدف بهره‌گیری از توان و سرمایه بخش‌خصوصی، به‌زودی فراخوان فروش و جمع‌آوری ۳۶بسته گازهای مشعل به ظرفیت حدود ۷۰۰میلیون فوت‌مکعب در روز با نرخ پایه صفر منتشر می‌شود. یعنی پولی بابت این موضوع پرداخت نمی‌کنند اما باید با یکدیگر رقابت کنند.
وزیر نفت با اشاره به اینکه در زمان آغاز به کار دولت چهاردهم در شهریور سال گذشته، ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل حدود ۳۳۰میلیون فوت‌مکعب در روز بود، افزود: از ابتدای این دولت تاکنون حدود ۲۸۰میلیون فوت‌مکعب در روز از طریق اجرای طرح‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت به ظرفیت جمع‌آوری گازهای مشعل افزوده شده که این رقم تا پایان امسال به بیش از ۶۰۰میلیون فوت‌مکعب در روز می‌رسد.
پاک‌نژاد در بیان جزئیات طرح جمع‌آوری گازهای همراه میدان‌های جنوب استان ایلام توضیح داد: این طرح با ظرفیت نهایی ۲۴۰میلیون فوت‌مکعب در روز برای جمع‌آوری گازهای همراه میدان‌های جنوب استان ایلام و شهرستان دهلران احداث شده که شامل مجتمع ان‌جی‌ال۳۱۰۰، دو ایستگاه تقویت فشار، یک نیروگاه ۱۰۰مگاواتی و بیش از ۳۵۰کیلومتر خط لوله انتقال، خوراک و محصول می‌شود. این طرح در گام نخست با جمع‌آوری روزانه ۸۰میلیون فوت‌مکعب آغاز به‌کار کرده و به‌صورت تدریجی و مرحله‌ای تا ظرفیت کامل توسعه می‌یابد.
وی با اشاره به مزایای جمع‌آوری گازهای همراه میدان‌های جنوب استان ایلام گفت: گاز غنی تولیدی پس از فشارافزایی به مجتمع ان‌جی‌ال۳۱۰۰ منتقل می‌شود و در آنجا پس از شیرین‌سازی، نم‌زدایی و استخراج ان‌جی‌ال، محصولاتی از جمله گاز سبک، +C2 (اتان و ترکیبات سنگین‌تر)، همچنین گوگرد و مایعات گازی تولید می‌شود.
کاهش ناترازی گاز و پایداری برق
جمع‌آوری گازهای مشعل علاوه‌بر کاهش آلودگی، می‌تواند بخشی از ناترازی گاز در فصول سرد را جبران کند؛ خوراک گازی به شبکه و صنایع تزریق و از جایگزینی سوخت‌های مایعِ آلاینده جلوگیری می‌شود. این منطقِ اقتصادی-زیست‌محیطی، پشتوانه اصلی ابرپروژه‌هایی مانند بیدبلند و بسته‌های شرق کارون است.
وزیر نفت با بیان اینکه با اجرای این طرح، روزانه بیش از ۱۵۰میلیون فوت‌مکعب گاز سبک به شبکه سراسری گاز تزریق می‌شود و ترکیبات سنگین‌تر از طریق خط لوله به ان‌جی‌ال۳۲۰۰ در حوزه غرب کارون(استان خوزستان) و از آنجا به پتروشیمی بندرامام ارسال می‌شوند، گفت: البته پس از راه‌اندازی پتروشیمی دهلران، برش سنگین (C2 + )به‌‌عنوان خوراک این واحد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پاک‌نژاد با اشاره به کمک‌رسانی ان‌جی‌ال۳۱۰۰ به پایداری برق منطقه اظهار کرد: حدود ۳۰مگاوات از برق تولیدی نیروگاه این طرح به شبکه سراسری برق تزریق می‌شود که سبب تقویت پایداری شبکه در منطقه می‌شود. وی با بیان اینکه مجموع سرمایه‌گذاری برای احداث این تاسیسات حدود ۶/۱میلیارد دلار بوده است، تصریح کرد: این مقدار سرمایه‌گذاری سبب خاموشی هشت‌مشعل در منطقه و جلوگیری از سوزاندن گاز همراه به ارزش بیش از ۷۰۰میلیون دلار در سال می‌شود، همچنین باید اشاره کنم یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مهم این طرح، استفاده حداکثری از توان داخلی است، به‌‌طوری‌که بیش از ۸۵درصد تجهیزات مورد نیاز از محل ساخت داخل تامین شده است.
خاموشی مشعل‌ها تا پایان۱۴۰۷
مجموع آمارها نشان می‌دهد ایران در مسیر جدی کاهش فلرینگ قرار دارد؛ با بهره‌برداری از طرح‌های متعدد جمع‌آوری گاز مشعل در مناطق نفت‌خیز، این منابع ارزشمند به چرخه تولید بازمی‌گردند. این رویکرد نه‌تنها به کاهش ناترازی گاز و جلوگیری از هدررفت میلیونی مترمکعب در روز کمک می‌کند بلکه انگیزه‌ای عملی برای بازگشت سرمایه و حفظ منابع خواهد بود.
وزیر نفت می‌گوید: این طرح در دوران ساخت بیش از ۴هزار و ۵۰۰فرصت شغلی ایجاد کرده و در دوران بهره‌برداری نیز زمینه‌ساز اشتغال مستقیم برای یک‌هزار و ۵۰۰نفر و اشتغال غیرمستقیم برای ۳ هزار نفر می‌شود. وی تاکید کرد: این پروژه نمادی از خودباوری ملی، استفاده حداکثری از توان داخل و گامی بزرگ در مسیر صیانت از سرمایه‌های ملی، تحقق اقتصاد مقاومتی و حفاظت از محیط‌زیست کشور است.
به‌گفته او، به امید خدا با تکمیل همه طرح‌های جمع‌آوری گازهای مشعل تا پایان سال۱۴۰۷ شاهد خاموشی کامل مشعل‌ها در کشور باشیم.
