تاب‌آوری سیمان ترک برداشت!
جهان صنعت– صنعت سیمان ایران در پی افزایش محدودیت‌های انرژی، قیمت‌گذاری دستوری و رکود بازار به وضعیت بحرانی رسیده است. کمبود گاز و قطعی برق چالش‌های اصلی این صنعت را تشکیل می‌دهند و تولید را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده‌اند.
علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور قطعی برق و سوخت در فصول مختلف یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های صنعت سیمان به شمار می‌رود که متاسفانه در فصل‌های زمستان و تابستان به دلیل کاهش و افزایش دما، صنعت سیمان با کاهش گاز و قطعی برق مواجه می‌شود. این مشکل تا حدود زیادی در میزان تولید این محصول دخیل بوده و حجم تولید را کاهش می‌دهد، همچنین نوسان و تغییر نرخ ارز تمامی صنایع و اقتصاد کل کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد که صنعت سیمان نیز از این قاعده مستثنا نیست و چالش بزرگ دیگر این صنعت عدم نوسازی و بازسازی خطوط تولید است.
وی با اشاره به مشکلات فزاینده تامین انرژی در این صنعت بیان کرد: در حال حاضر حدود ۷۵درصد گاز مورد نیاز واحدهای سیمانی با محدودیت مواجه است و فقط ۲۵درصد آن تامین می‌شود. این در حالی است که در تابستان‌ها معمولا با محدودیت گاز مواجه نمی‌شویم.
دبیر انجمن صنفی صنعت سیمان کشور افزود: در کنار گاز، برق هم دچار محدودیت است. اکنون فقط حدود ۳۰درصد برق مورد نیاز واحدها تامین می‌شود و این یعنی حدود ۷۰درصد برق مصرفی در محدودیت قرار دارد. همین موضوع باعث می‌شود که کارخانه‌ها به‌طور گسترده از سوخت مازوت استفاده کنند؛ سوختی که به دلیل تحمیل هزینه حمل گران‌تر است و عملا هزینه سوخت را حدود ۱۰۰درصد افزایش می‌دهد.
الوندیان تاکید کرد: در شرایط فعلی که باید فصل ذخیره‌سازی سوخت برای زمستان باشد، ناچار می‌شویم از مازوت برای تولید فعلی استفاده کنیم و توان ذخیره‌سازی را می‌گیرد. این اتفاق هم تاب‌آوری آینده را تهدید و هم فشار مالی مضاعفی را به صنعت وارد می‌کند.
وی با اشاره به قطع ناگهانی برق در ۲۴ اردیبهشت‌ماه گفت: بدون هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی قبلی و با هشدار پیامکی یک ساعته، برق صنعت سیمان ۹۰درصد محدود و به عبارتی قطع شد. همین مساله باعث کاهش شدید تولید و اختلال در تحویل سیمان به بازار شد. نتیجه‌اش، افزایش ناگهانی قیمت‌ها بود. بازار طی ۱۰روز توقف کارخانه‌ها دچار تنش شد تا اینکه به تدریج تولید به مدار برگشت و با همراهی صنعت و عرضه بالای سیمان التهاب آرام گرفت اما ادامه سختگیری‌ها تامین نقدینگی و توان اداره کارخانه‌ها را به خطر انداخته است.
توان مالی کارخانه‌ها تحلیل رفت!
دبیر انجمن سیمان کشور بیان داشت: بازار سیمان اکنون دچار رکود نسبی است. از یک‌سو تولید کاهش یافته و از سوی دیگر مداخلات دولت در بازار از طریق اعمال مقررات سختگیرانه در سامانه جامع تجارت و ایجاد محدودیت خرید در کدهای معاملاتی خریداران، به کاهش فروش و افت تقاضا دامن زده به‌طوری که حدود ۱۸درصد کاهش فروش در سه‌ماهه اول سال را تجربه کردیم که بسیار نگران‌کننده است.
الوندیان با اشاره به آمارهای رسمی اظهار کرد: در سه ماهه نخست امسال، تولید حدود ۱۰درصد نسبت‌به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته که این افت تولید، طبیعتا فروش را هم تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و بر مصرف داخلی و صادرات اثر منفی می‌گذارد.
وی ادامه داد: قیمت‌گذاری دستوری و اعمال مقررات سختگیرانه در کنار محدودیت انرژی باعث شده صنعت سیمان به آستانه کاهش تاب‌آوری برسد. وقتی کارخانه‌ها هم کاهش تولید دارند و هم مجاز نیستند قیمت را متناسب با هزینه‌ها تنظیم کنند، امکان تامین نقدینگی لازم برای ادامه فعالیت از بین می‌رود.
الوندیان درباره تصورات غلط رایج در جامعه گفت: در حالی که تصور عمومی این است که گرانی سیمان موجب گرانی مسکن می‌شود، واقعیت این است که سیمان تنها حدود ۲درصد از قیمت تمام‌شده ساختمان را تشکیل می‌دهد. با کنترل شدید قیمت سیمان در واقع داریم کل صنعت را قربانی یک تصور نادرست می‌کنیم.
وی تاکید کرد: صنعت سیمان نیازمند نوسازی و سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر است. دودکش‌های این صنعت می‌توانند با نصب نیروگاه‌های بازیافت حرارتی بدون مصرف سوخت اضافی، ۳۰درصد برق کارخانه را تامین کنند و به‌علاوه به کاهش مصرف آب در این صنعت کمک کنند اما با وضعیت کنونی و فقدان منابع مالی، امکان چنین سرمایه‌گذاری‌هایی از بین رفته است.
الوندیان هشدار داد: ظرفیت اسمی تولید سیمان کشور ۹۰میلیون تن است اما در سال گذشته به دلیل ناترازی انرژی ۷۲میلیون تن تولید کردیم و در سه ماهه نخست امسال نیز ۱۰درصد افت تولید نسبت به سه ماهه سال گذشته ثبت شده است. باتوجه به اینکه مصرف داخل حدود ۶۶میلیون تن است اگر این روند تشدید محدودیت و اعمال فشارهای مختلف به صنعت ادامه یابد، ممکن است در آینده به واردکننده سیمان تبدیل شویم، آن هم در شرایطی که قیمت سیمان در کشورهای همسایه حدود ۸۰دلار در یک تن است که بسیار بالاتر از داخل است. ما نباید اجازه دهیم تجربه بحران برق این‌بار در صنعت سیمان تکرار شود و بسیار ضروری است توجه بیشتری به این صنعت گردد.
مسکن، محرک خروج از رکود صنعت سیمان
محمدعلی بد، کارشناس صنعت سیمان با اشاره به وضعیت تولید و تجارت این کالا طی سه ماهه ابتدایی سال۱۴۰۴ گفت: صنعت سیمان همچنان با همان روند سال گذشته پیش می‌رود و تغییر محسوسی در مسیر تولید یا صادرات مشاهده نشده است، البته برخی مسائل سیاسی و زیرساختی نظیر جنگ، مشکلات انرژی و کمبود نیروی انسانی بر روند کلی اثرگذار بوده‌اند.
وی اظهار کرد: در حال حاضر صادرات سیمان به افغانستان و برخی کشورهای آسیای میانه ادامه دارد و این بازارها همچنان فعال هستند. قیمت‌ها در این مناطق به‌طور نسبی مناسب بوده و صادرات از شمال کشور نیز نسبت به گذشته بهبود یافته است.
او گفت: اگرچه صادرات سیمان جریان دارد اما صنعت سیمان وابستگی بالایی به بازار داخل دارد و نمی‌توان روی بازارهای صادراتی به عنوان نجات‌دهنده اصلی حساب کرد. به گفته او، موقعیت جغرافیایی و هزینه حمل، این محصول را بیشتر به یک کالای محلی (لوکال) تبدیل کرده است.
وی تصریح کرد: مصرف سیمان نسبت به سال گذشته افت پیدا کرده و همین موضوع نشان‌دهنده رکود جدی در بخش ساخت‌وساز بوده و برآورد ما این است که ساخت‌وساز در کشور حدود ۳۰ تا ۳۵درصد کاهش یافته و همین مساله باعث افت تقاضا برای سیمان شده است.
محمدعلی بد گفت: یکی از اتفاقات تاثیرگذار در این کاهش، خاموشی‌های برق در واحدهای صنعتی طی فصل بهار بوده است. او در این خصوص می‌گوید: تولید سیمان در سه ماهه ابتدایی سال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۵درصد کاهش داشته است و دلیل اصلی آن نیز قطعی مکرر برق در کارخانه‌هاست و با توجه به هشدارهایی که درباره کمبود گاز در پاییز و زمستان داده می‌شود، این وضعیت ممکن است تکرار شود.
وی به مشکل کمبود کارگر در بخش ساختمانی نیز اشاره کرد و بیان داشت: بسیاری از کارگران افغان که پیشتر در بخش حمل‌ونقل و تخلیه سیمان فعال بودند، به دلایل مختلف به افغانستان بازگشته‌اند یا از کشور خارج شده‌اند. همین مساله باعث اختلال در پروژه‌های عمرانی و ساختمانی شده است. برخی فروشندگان سیمان می‌گویند که برای تخلیه بار کارگر ندارند و برخی سازندگان از این می‌گویند که چندین بار کارگر جایگزین کرده‌اند ولی مجدد با کمبود نیرو مواجه شده‌اند.
کارشناس صنعت سیمان با انتقاد از فضای بلاتکلیف سیاسی و اقتصادی کشور تاکید کرد: در حال حاضر، سرمایه‌گذاران نمی‌دانند باید خود را برای توافق سیاسی، تشدید تحریم یا حتی جنگ آماده کنند. این بلاتکلیفی باعث می‌شود که تصمیم‌گیری‌های اقتصادی به تاخیر بیفتد. بسیاری از فعالان بازار دست نگه داشته‌اند و این توقف تصمیم‌گیری برای تولید، اقدامی پرهزینه و خطرناک است. او همچنین به شاخص شامخ تولیدکنندگان اشاره می‌کند و می‌افزاید: شاخص مدیران خرید به عدد ۴۲درصد رسیده که نشانه‌ای جدی از افت فعالیت و کاهش انگیزه سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور است.
بد درباره چشم‌انداز پیش‌رو نیز گفت: با توجه به کمبود برق، گاز و سوخت پیش‌بینی می‌کنیم که تقاضا در بازار به‌طور مصنوعی کنترل و متعادل شود. این ناترازی در حوزه انرژی در حال حاضر بزرگ‌ترین تهدید برای صنعت سیمان است. او در پایان تاکید می‌کند: مسکن می‌تواند موتور محرک خروج از رکود در صنعت سیمان باشد. هم عرضه مسکن با مشکل مواجه شده و هم ساخت‌وساز متوقف مانده است. سیمان، ماده اولیه حیاتی در سازندگی است و اگر بخش مسکن فعال شود، سایر حوزه‌های اقتصادی نیز از این حرکت بهره‌مند خواهند شد.
منبع: ایراسین
