بازار سرمایه در دوراهی
در روزهای اخیر بازار سرمایه با نشانه‌هایی از حمایت نسبی همراه بوده است. آغاز این روند که از ابتدای هفته بوده، موجب شده برای سه روز متوالی شاخص بورس در مسیر مثبت حرکت کند. با این حال باوجود تغییر جهت کوتاه‌مدت شاخص، وضعیت کلی بازار همچنان در شرایط ناپایدار و شکننده‌ای قرار دارد. در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از رشد شاخص کل را می‌توان به تحرک سهام بزرگ و شاخص‌ساز نسبت داد. این در حالی است که بسیاری از نمادهای کوچک با ضعف قابل‌توجهی مواجه هستند و صندوق‌های اهرمی نیز با اختلاف منفی نزدیک به ۱۰درصد بین قیمت بازار و خالص ارزش هر واحد از دارایی‌های خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند. چنین شرایطی موجب شده تا همچنان حجم بالایی از خروج پول حقیقی از بازار ادامه داشته باشد چرا که نگاه سرمایه‌گذاران به آینده چندان خوشبینانه نیست. یکی از عوامل مهمی که می‌تواند روند بازار را تحت‌تاثیر قرار دهد، فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی است.
هرگونه خبر یا گمانه‌زنی در این خصوص، چه مثبت و چه منفی، می‌تواند نوسانات شدیدی را در معاملات ایجاد کند. از سوی دیگر آمارهای منتشرشده درباره تورم ماهانه و چشم‌انداز افزایش قیمت دلار و طلا در ماه‌های آتی، سرمایه‌گذاران را به سمت بازارهای موازی سوق داده است. در این میان اقداماتی مانند انتشار اوراق تبعی و طرح بیمه سهام با عنوان «همیار» از جمله اقدامات حمایتی مثبتی بوده‌اند که می‌توانند نقش بازدارنده‌ای در برابر افت شاخص ایفا کنند. اوراق بیمه سهام این امکان را به سرمایه‌گذاران خرد می‌دهد تا پرتفوی‌های تا سقف ۵۰۰میلیون تومان خود را در برابر زیان احتمالی تا سال آینده پوشش دهند. با این حال همچنان بازدهی بالقوه‌ای که در بازارهایی نظیر طلا و دلار پیش‌بینی می‌شود، جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت دارد به‌ویژه در شرایطی که بازارهای مسکن و خودرو نیز در رکود عمیقی فرو رفته‌اند.
با توجه به فضای انتظاری بازار و نبود اطمینان نسبت‌به تحولات سیاسی و اقتصادی، پیش‌بینی می‌شود بازار در ادامه این هفته و اوایل هفته آینده با ضعف بیشتری مواجه شود. در صورت انتشار اخبار مثبت از سوی اروپا مبنی‌بر عدم فعال‌سازی مکانیسم ماشه می‌توان انتظار داشت که شاخص بدون نیاز به حمایت رسمی نیز بار دیگر به مسیر صعودی بازگردد اما در صورتی که این مکانیسم فعال شود، احتمال ریزش ۱۰ تا ۲۰درصدی قیمت سهام دور از انتظار نخواهد بود و بعید است حمایت موثری از بازار صورت گیرد.در مجموع اگر در ماه‌های آتی- که می‌توان آنها را یکی از سخت‌ترین دوره‌های اقتصادی سال‌جاری دانست- شاهد شکل‌گیری مذاکرات موثر و کاهش تنش‌های سیاسی باشیم، بازار سرمایه یکی از نخستین بخش‌هایی خواهد بود که از این گشایش‌ها بهره‌مند می‌شود. باوجود فضای پرریسک فعلی، بنیان بازار سهام از منظر ارزشگذاری و سودآوری در شرایط مطلوبی قرار دارد اما همانند سایر بورس‌های جهان، جهت حرکت آن در وهله نخست وابسته به تحولات سیاسی و بین‌المللی است. در سطح صنایع، در صورت بهبود فضای سیاسی، گروه‌های خودرویی و بانکی به عنوان لیدرهای احتمالی رشد مطرح خواهند بود. نمادهای بانکی به‌ویژه در قیمت‌های فعلی از پتانسیل بالایی برخوردارند و همچنان در سطوح ارزنده‌ای معامله می‌شوند، همچنین گروه‌های سیمانی و پالایشی نیز می‌توانند در ادامه مسیر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند. در نهایت ثبات یا بی‌ثباتی آتی بازار، بیش از هر چیز به تصمیمات سیاسی و مدیریت ریسک‌های ژئوپلیتیکی گره خورده است.
امیر‌عباس باقری، کارشناس بازار سرمایه
