گردشگری پس از جنگ

نادر نینوایی- حملات متجاوزانه ۱۲روزه رژیم صهیونیستی، خواهی نخواهی اثر خود را بر گردشگری ایران و حتی فراتر از آن بر صنعت توریسم کل منطقه خاورمیانه گذاشته است.
به هر روی ۱۲روز تبادل آتش تبعاتی را به گردشگری تحمیل کرده و یکی از این تبعات هراس گردشگران بین‌المللی از سفر به منطقه خاورمیانه و خصوصا مناطقی است که در قلب مناقشات قرار داشته‌اند.
صحبت‌های اخیر از لغو قراردادهای مربیان و بازیکنان لیگ برتر فوتبال ایران نشانی است از تاثیری که جنگ حداقل برای کوتاه‌مدت بر گردشگری کشور داشته است. ساکنان کشورهای گردشگر فرست ترجیح می‌دهند که از سفر به مناطقی که ریسک جنگ و درگیری دارند اجتناب کنند و طبیعتا این نگاه بر توریسم منطقه و خصوصا ایران اثر خواهد گذاشت.
با این همه تنش‌های پیشین، از اقدامات تجاوزکارانه‌ای نظیر ترور اسماعیل هنیه در ایران تا پاسخ‌های موشکی ایران در عملیات‌های وعده صادق۱ و ۲ نشان داده که با گذشت چند ماه بالاخره گردشگری مسیر خود را برای بهبود نسبی و محدود شرایط طی خواهد کرد. ایران در ماه‌های قبل باوجود تنش‌های منطقه‌ای، قادر به جذب گردشگران خارجی هرچند به صورت بسیار محدود بوده است و البته فوتبالیست‌های خارجی نیز بوده‌‌اند که پس از تنش‌های اخیر باز هم به ایران سفر کرده یا قراردادهایی امضا کرده‌اند.
باتوجه به جمیع شرایط اینطور به نظر می‌رسد که دو سناریو برای آینده گردشگری ایران قابل تصور است؛ نخست آنکه اگر این آتش بس از سوی رژیم صهیونیستی نقض نشود و از سوی دیگر توافق یا تفاهمی با غرب حاصل شود، می‌توان به احیای نسبی گردشگری ایران پس از گذشت سه ماه یا کمی کمتر یا بیشتر خوش‌بین بود. سناریوی دوم اما حاصل نشدن توافق است که البته این سناریو افق‌های روشنی را برای آینده توریسم ایران ترسیم نمی‌کند.

اهمیت توافق پیش از فعال شدن مکانیسم‌ ماشه

با توجه به در پیش بودن زمان بررسی مکانسیم ماشه به عنوان یکی مکانیسم‌های معاهده برجام، حصول توافق پیش از فعال شدن این مکانیسم اهمیت بالایی دارد.
اردشیر اروجی، رییس اسبق کمیته آمارهای بخشی میراث فرهنگی و گردشگری کشور در پاسخ به این پرسش که باتوجه به درگیری‌ها و تنش‌های اخیر، آینده گردشگری ایران در ماه‌های آتی را چگونه می‌بینید به «جهان‌صنعت» گفت: تنش‌های اخیر در کوتاه مدت بر گردشگری اثر «منفی» دارد اما اگر به توافقاتی برسند و اوضاع مقداری تثبیت شود، بی‌شک شرایط در این عرصه بهتر خواهد شد.
وی ادامه داد: البته باید پذیرفت که مشکلات ناشی از تنش‌های اخیر در کوتاه مدت و حداقل تا مهر‌ماه که آخرین فرصت مربوط به مکانیسم ماشه (یکی از فرآیندهای تعریف شده در توافق برجام که احتمال بازگردادن تحریم‌ها را در بر دارد) است، دلهره و نگرانی وجود دارد. چنانچه ان‌شاءالله در همین فاصله و فرصت باقیمانده تفاهماتی انجام شود، مسلما احساس عدم امنیت از بین می‌رود و فرصت‌های جذابی برای گردشگری کشور وجود خواهد داشت.

از دست رفتن فرصت طلایی

جنگ متجاوزانه به ایران در حالی اتفاق افتاد که ایران در میانه مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا بود و حتی پالس‌های مثبتی درخصوص حصول توافق مخابره شده بود. تجاوز ناگهانی و برخلاف قواعد بین‌المللی اسرائیل اما فرصت بهره‌مندی ایران و آمریکا از آثار مثبت حصول توافق را از بین برد و به این ترتیب گردشگری ایران نیز بار دیگر با مشکل مواجه شد.
اروجی درخصوص از دست رفتن این فرصت گفت: به نظرم ترامپ و دولت آمریکا یک فرصت طلایی را از دست دادند. به هر حال ایران کشوری بود که قصد داشت در جهت صلح‌آمیز و در همان حدی که در جهان معمول است، غنی‌سازی انرژی هسته‌ای را داشته باشد. به هر حال باید بپذیرند که ایران از حق هسته‌ای خود نمی‌گذرد و محکم روی این قضیه ایستاده و البته که حق هم دارد.
وی افزود: به نظرم اگر آمریکا با امضای توافق موافقت می‌کرد، ایران زمینه بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری داشت. حتی در ابتدای مذاکرات خود ترامپ هم از سرمایه‌گذاری در ایران پس از حصول توافق صحبت می‌کرد و خیلی داغ بود اما متاسفانه به سبب تاثیراتی که نتانیاهو و صهیونیست‌ها روی او گذاشتند، امکان گرفتن یک تصمیم خوب را از ترامپ گرفتند و او وارد واکنش بدی شد که تصور می‌کنم امروز خود رییس‌جمهور آمریکا هم متوجه این اشتباه شده است.

سناریوهای احتمالی برای گردشگری ایران

باتوجه به جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی ایران به نظر می‌رسد در صورتی که پیش از فعال شدن مکانیسم ماشه توافقی با غرب حاصل شود، می‌توان انتظار تحولی مثبت را برای گردشگری ایران داشت. سناریوی دوم این داستان یعنی حاصل نشدن توافق اما آینده روشنی را برای گردشگری کشور ترسیم نمی‌کند. اروجی درخصوص پیش‌بینی‌اش از آینده صنعت گردشگری ایران در صورت حصول توافق با غرب گفت: به نظرم امید زیادی وجود دارد که دو طرف(ایران و آمریکا) به توافقی برسند که هم ایران از آن راضی باشد و هم دغدغه‌های جهانی کاذب را که بیشتر صهیونیست‌ها به آن دامن می‌زنند برطرف شود. چنانچه یک چنین توافقی حاصل شود من به آینده گردشگری ایران بسیار خوش‌بین هستم و معتقدم که ایران رشد و توسعه عظیمی را تجربه خواهد کرد و البته که کشورمان برای گردشگران بین‌المللی هم بسیار جذاب است.وی در ادامه ضمن تشریح سناریوی دوم و احتمال حاصل نشدن توافق نیز گفت: چنانچه مسائل حل نشده و توافقی حاصل نشود اما متاسفانه تبلیغات خارجی و ایران‌هراسی ناشی از آن وجود دارد و نمی‌گذارند که ایران چه به لحاظ اقتصادی و چه به لحاظ گردشگری رشد کند و گردشگری با مشکل مواجه خواهد شد. او خاطر‌نشان کرد: بنابراین به نظرم اگر مسائل با غرب حل شود آینده گردشگری ایران روشن است اما اینکه آیا این چالش موجود (بین ایران و غرب) حل می‌شود یا خیر، معادله سخت و دشواری است که فعلا پاسخ روشنی ندارد. این در حالی است که حل مساله هسته‌ای ایران نکات مثبتی هم برای ایران، هم برای آمریکا و هم برای جهان دارد اما متاسفانه صهیونیست‌ها نمی‌گذارند و دخالت کرده و اعمال نفوذ می‌کنند و آمریکا هم تحت‌‌تاثیر آنها قرار می‌گیرد. در نهایت باید دید که سرانجام صحبت‌ها و مذاکرات به کجا می‌رسد و شاید در دو تا سه ماه آینده بتوان به شکل بهتر و روشن‌تر در این خصوص قضاوت کرد.