پرسش از ۶۶۵ هزار‌میلیارد تومان مشکوک‌الوصول
یکم- روز گذشته محمدرضا فرزین، رییس کل بانک مرکزی در یکی از پنل‌های همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، تازه‌ترین آمارهای مربوط به وضعیت پولی و بانکی را برای حاضران در نشست تشریح کرد. آیا در میان آمارهای ارائه‌شده وی آمار جذاب‌تری نسبت به سایر آمارها وجود داشت؟ بله. وی در نمودارهایی که ارائه و یکی از خبرگزاری‌ها آنها را منتشر کرده اعلام کرده است مجموع ذخایر مطالبات مشکوک‌الوصول خاص و عام شبکه بانکی در پایان سال۱۴۰۳ معادل ۶۶۵هزار‌میلیارد تومان است که نسبت به پایان سال پیش از آن ۶۳درصد افزایش داشته است. البته وی گفته مجموع کل تسهیلات غیرجاری نیز ۱۰۲۶هزار میلیارد تومان است.
دوم- این میزان مطالبات مشکوک‌الوصول چرا ایجاد شده است؟ واقعیت این است که نرخ و بهره پایین در نظام بانکی نسبت‌به میانگین نرخ تورم سالانه به اندازه‌ای است که وام‌گیرندگان حتی برایشان صرف می‌کند جریمه هم پرداخت کنند اما بدهی‌های خود را پس ندهند. نظام بانکی کشور در وضعیتی قرار دارد که وام‌گیرندگان درستکار را به‌نوعی تنبیه می‌کند و آنها را نیز به وسوسه می‌اندازد که به صف عهدشکنان بپیوندند.
سوم- این میزان مطالبات مشکوک‌الوصول روی آمارهای ارائه‌شده بانک مرکزی درباره تسهیلات (اعتبارات) پرداخت‌شده اثر می‌گذارد؟ بله. وقتی بانک مرکزی آمار می‌دهد که به‌طور مثال در سال۱۴۰۳ این میزان تسهیلات پرداخت شده رقم مطالبات مشکوک‌الوصول تحت عنوان استمهال دیده می‌شود.
چهارم- حالا چه باید کرد؟ واقعیت این است که در سال‌های گذشته برخی تصمیم‌ها و رفتارها در قوای دیگر درباره مناسبات بانک‌ها و بدهکاران بانکی اتخاذ شد که کار دریافت از عهدشکنان را سخت کرد. یعنی چه تصمیم‌هایی گرفته شد؟ یک تصمیم این بود که بانک‌ها حق ندارند کارخانه‌ها را به این دلیل که بدهی خود را نپرداخته‌اند جریمه کرده یا وثیقه‌های آنها را در مالکیت خود بگیرند. از طرف دیگر همانطور که گفته شد نرخ بهره بانک‌ها آنقدر پایین است که بدهکاران حاضر نیستند بدهی‌های خود را پس دهند. بانک مرکزی اما باید کاری کند که این عدد از بدهکاران در کمترین زمان دریافت شود. خواب این میزان منابع مردم در اختیار نهادهای حقیقی و افراد حقوقی زیان بزرگی است و نیز شرایط وام‌دهی بانک‌ها را سخت می‌کنند.
